AL BAŞA BİTLİS SİNEMASI

AL BAŞA BİTLİS SİNEMASI

Tek mal varlığı, üstü kıvrımlı ağaç dalları ve yaprakları ile süslü gümüş tabakasıydı. Öyle “Acem elinden” armağan olmadığı gibi, zaten Acem ellerinde tanıdığı da yoktu. “Kirmanşah dokuması al kuşağa ve tespihe” de sahip değildi. Varı yoğu gümüş tabakasıydı. “Sonra oracıkta kimselerin tüfek çatıp,  koynunu usul usul yoklayacak” öneme haiz birisi de değildi. Fakat gündüzleri çok önemli bir şahsiyet olmasa da, yaz akşamları güneş elini eteğini çekip, gün ağır kurşuni griliğe büründüğü zaman, O’nun şahsiyetinin önem çıtası da yükselmiyor değildi. Kırçıl pos bıyıkları, haşmetli burnu ve insanda acıma duygusunu ilk bakışta tetikleyen çökük avurtları ile Mahmut Dayı, Bitlis’in tek açıkhava sinemasında makinistlik yapıyordu. Adilcevaz ilçesine bağlı otuz beş haneli Mollafadıl Köyü’nde elli beş yıl önce dünyaya geldi. Babası ve annesi hayli yoksuldu. Mahmut'un doğumu ile ailenin nüfusu yediye ulaşmış, var olan dar boğaza, bir can daha eklenmişti. Bütün hayatı boyunca yoksulluğu hep ensesinde hissetti. Askerliğini yaptığı Ankara Polatlı’da sinemaya olan ilgisinden dolayı, askeriyedeki sinemanın makinisti ile en kısa zamanda dost olup, makinistliği öğrenmeye çalıştı. Bu mesleğini, askerlik sonrası sivil yaşamında, uzun süren yaz mevsimlerinde icra ediyor, kışları ise çalışmıyor, biriktirdikleri ile yaşamını idame ediyordu. Artık kimi kimsesi yoktu. Anne ve babası çoktan ölmüşlerdi. Olsaydı O’nu da bir yavuklusu, “O’nun al yanağını elbette paylaşmaktan” yana değilse de, gümüş tabakasındaki bütün tütününü, önüne gelen herkese dağıtmaya hazırdı.

Uzaktan uzağa çok aşık oldu. O da bütün yüreği ile sevmesini en iyi şekilde bildi. Fakat ya hiç açılamadı, ya da kabul görmedi. Dilediği gibi olsaydı; O’nun da “Karadutu, çatalkarası, çingenesi, nar tanesi, nur tanesi, bir tanesi” olacaktı. Bunun ile kalmayıp, “ağaç ise dalı, petek ise balı, günahı ve vebalısı” olacaktı. Lakin olmadı. Hep bir başına, tek tabanca kala kaldı. Belki de, “dili mercan, dizi mercan, dişi mercanı” olurdu. Elbette “yoluna canını koymaktan” tereddüt duymayacaktı. Ama kimsesi yoktu. O nedenle, “yüz yıl olmuştu yüzünü görmeyeli, belini sarmayalı, gözünün içinde durmayalı, aklının aydınlığına sorular sormayalı, dokunmayalı sıcaklığına karnının.” Acep, “Yüz yıldır bekliyor muydu kendisini, bir şehirde bir kadın?” Bunun böyle olduğunu hiç sanmıyordu!

Kareli gri ceketinin sağ cebinde, devamlı elini üzerine koyarak sakladığı tabakasını çıkardı. Kapağı yavaşça açıp, zeybeklerin “kız saçı” dediği, “her damardan su içmeyen, yerini beğenmeyen mağrurlukta, üşüyen, naz eden, darılan” altın sarısı Bitlis tütününden alıp, sol elinin işaret ve baş parmağının arasına yerleştirdiği, incecik sigara kağıdına özenle yatırdı. Tütünden sararan ince uzun hünerli parmakları ile pirinç kağıdı bir ileri bir geri hareket ile yuvarlayıp, dilinin ucu ile hafiften ıslatıp, yapıştırdı. Benzini bitmek üzere olan muhtar çakmağını ateşleyip, sigarasını yaktı. Etrafa hoş bir tütün kokusu yoğun bir duman bulutu dahilinde yayıldı. “Bütün hasretlerin kahrına ve zehrine çaresiz kalmaların, ilk nefesi Hızır gibi yetişti.” Bu kez “Cibali’de değil de, Bitlis’te sarılan cıgaranın.” Derin bir nefes ile bulutlar halinde dumanı ciğerlerinin diplerine doğru çekti. Gün kararmak üzereydi. Sinemanın makine odasına çıktı, film makaraları arasında zik zak yaparak yürüdü. Bu işi hemen hemen bütün çevre illerde ve kasabalarda yaptı. Son beş yıldır Bitlis’teydi. Akşam için yeni bir film gelmişti. Şehri sokak sokak dolaşıp, filmin reklamını yapmışlardı. Biletlerin hepsi satılmış, ayakta, aralarda seyretmek isteyenlere yarı fiyatına da bir hayli satış yapılmıştı. Bitlis Simeması’nın sahibi aslen köylüsüydü. Kendisinden yaklaşık yirmi beş yıl daha gençti. Çalışkan, tutuğunu koparan bir gençti. Mahmut Dayı patronunu çok seviyordu. Baran da, O’na saygısında kusur etmiyordu. Çalışmaları büyük bir dayanışma içinde geçiyordu. Her yeni filmin ilk günü hayli zor geçiyordu. İki saatlik film, bazı durumlarda dört beş saat kadar sürdüğü oluyordu. Dolayısı ile yorucu ve sinir bozucu bir gün olacaktı ve buna kendisini hazırlaması gerekiyordu. Film bobinini alıp, az sonra başlatmak için başa sardı. Daha sonra gelecek haftalarda gösterime girecek olan filmlerin reklamı için, diğer film bobinlerini hazırladı. Bıyıklarını çekiştirip sandalyesine oturup, Baran’ın hadi başla komutunu beklemeye koyuldu. Doğru dürüst bir şey de yememişti. Yine akşam yemeğini peynirli bir sandviç ve ayran ile geçiştirmişti.

Baran hızla makine dairesine çıkıp, kapıyı tıklattı.

“De hadi Mahmut dayı, başla ya Allah, ya bismillah! Sinema tıklım tıklım. Herkes seni bekliyor. Bir isteğin var mı?”

“Yok sağ olasın Baran yeğen. Filmi hemen başlatıyorum.”

Komutun ardından, dönen film şeritlerine yansıyan ışıklar, sıvaları yer yer dökülmüş olan Bitlis Açıkhava Sinemasının perdesine hareket eden görüntüler halinde yansıdı. İnsan sessizliğini, tüketimi götürü usulu tüketilmek üzere çitlenen çekirdeklerin çıtırtı sesleri bozuyordu. Seyircilerin yüreğini büyük bir heyecan, habersizce gelip, kaplamıştı. Film kareleri hızla dönüp, var olan heyecana yenisini katarken, Mahmut dayının çalışma odasının kapısı yeniden hızla çalındı. Filmin başlamasından yarım saat gibi bir zaman geçmişti ki, Baran sinemanın kapısından karakol komutanını ve eşini buyur etti. Ceketinin önünü ilikleyip, gelenlere yol gösterirken, en ön sırada gizlice buluştuğu sevgilisinin elini tutan Süleyman’ı kalkın oradan deyip, misafirleri oturttu. Bu arada teşrifatçı ile Mahmut dayıya haber saldı. Teşrifatçı kapıyı çalarken bir yandan da bağırıyordu.

“Mahmut dayı…  Baran Abe karakol komutanı geldi. Filmi başa al diyor.” Mahmut bunun başına geleceğini biliyordu. Mırıldanarak filmi başa aldı ve yeniden başlattı.

Yirmi dakika sonra Baran bu kez de, emniyet müdürünü karşılamak üzere az önce iliklediği ceketini bir kez daha aynı işlemi yapmak üzere, parmaklarını düğmeler ile buluşturdu. Emniyet müdürünü ve eşini de önden eğilerek buyur edip, bu zoraki konuklarını da götürüp, karakol komutanının yanına oturturken, iki seyirci daha yerinden oldu. Mahmut dayının kapısı yeniden çalınırken, kulakları teşrifatçının bağırması ile çınlıyordu.

“Mahmut dayı... Emniyet müdürü geldi. Al başa...”

Başa alınan filmin aynı kareleri üçüncü kez izlenmek üzere döndü. Çok geçmeden yetkili birilerinin daha teşrif etmeleri beklenirken, Baran elleri her an ceketinin düğmelerine gidecek şekilde bekliyordu. Açılan kapıdan bu kez de belediye başkanı, eşi ve genç kızı süzülerek içeri girdiler. Baran belediye başkanını da aynı ev sahibi olarak saygıda kusur etmedi. Belediye başkanı ve ailesi, emniyet müdürünün yanına oturtulurken, be kez de ön sırada başkaları yerlerinden oldu.

Mahmut dayı çıldırmak üzereydi. Filmi yeniden başlatırken, başını ellerinin arasına alıp, yumruklarını sıkadururken, Baran Vali, ailesi ve korumalarını eğilip, bükülerek Bitlis Açıkhava Sinemasına buyur ediyordu.

“Mahmut dayı..... Al başa...  Vali geldiiii...”

Mahmut dayı filmi başa alırken, Mahmut dayı makine odasında bir başına, yapa yanlızdı. Kafasından da çeşitli düşünceler, arda arda dönen film kareleri gibi geçiyordu.

“Bu ülke yedi yüz seksen beş bin kilometre karelik bir Bitlis açıkhava sineması mıydı? Bu insanlar, bu topraklar; barışa, kardeşliğe ve insanca bir yaşama ne kadar da susamış haldeydi. İnsanca bir çözüm ne zaman gelecekti? Bu kadar zor mu? Ne olacaktı  kendisinin de içinde yer aldığı bölge insanının hali? İnsan beynini kemiren bu belirsizlik durmalıydı. Bunun bir yolu yordamı olmalıydı.  Hani nerede kaldı çeşit çeşit, renk renk açılımlar. Nerede kaldı ateş kesler? Bitlis Sineması gibi bir ülke.”

“Mahmut dayı...  Komutan geldi. Al başa... Bitlis Sineması!”

Amsterdam, 22 Eylül 2011

  

  

CULEMBORG’LU LEO VE BALA’LI BİLO

CULEMBORG’LU LEO VE BALA’LI BİLO

        
           Belediye verilerine göre, tarihi bin iki yüz seksenli yıllara değin uzanan, De Meer nehri yamacına serpişmiş olan Culemborg şehrine, bin dokuz yüz kırk sekiz senesinin baharında taşınan, Jaap Beyin açık mavi gözleri mutluluktan parıldıyordu. Uzun sarı kirpikli gözleri, büyük bir özen ile mobilyalarını içeri taşıyan, ev taşıma şirketinin elemanlarının üzerindeydi. Bir yandan da karnı iyice burnunda, alabildiğine tombullaşmış; ha bugün ha yarın, doğum yapacak olan gül tenli karısı Marianne’yı kolluyordu. Sarı kıvırcık saçları, biçimli burnu ve sivri çenesi ile bayanların dikkatinden kaçmayan Jaap Bey, her iki durum için tedirgin olmaktan kendisini alamıyordu. Mobilyaları çizilip, kırılmamalı, karısı da fazla ayakta kalıp, yorulmamalıydı. O'na göre taşınmak dünyanın en zor işlerinden biriydi. Hele de eşi bu halde olunca, daha da zor oluyor ve yükün büyük kısmı, haliyle kendi omuzlarına biniyordu. Ama olsundu, yakında bir bebekleri olacak ve dünyaları alabildiğine şenlenip, güzelim izdivaçları daha büyük bir mutluluk ile taçlanacaktı. O günü büyük bir özlem ve gün geçtikçe artan kalp kıpırtıları ile bekliyordu.

        Marianne Hanım da bir hayli kaygılı ve heyecanlı idi. Bir eli ile sarı buklelerini harmanlıyor, diğer eli ile karnını okşayıp, deniz mavisi gözlerini kırpıştırıp, doğacak olan bebeği ile konuşuyor, gülümsüyor ve hayaller kuruyordu. Geçen her gün, bu bahtiyar çifti, doğacak olan mucizelerine daha çok yakınlaştırıyordu. Bu bebek hayatlarına yepyeni bir tat, renk, neşe ve güzellik getirecekti. Marianne Hanım tüm hayatını, kız veya oğlan ne olur ise olsun, kendilerinden bir parça olan bu küçük canlıya adayacaktı. O mutluluklarının bir armağanıydı.

        Taşınmalarının üzerinden geçen yıllar birbirini kovaladı. Biricik oğulları Leo bebekliğini, çocukluğunu, ergenlik çağını, delikanlılığının bütün evrelerini yaşadı. Doğrusu oldukça güzel ve rahat bir bebekti. Maması verildiği sürece sorun yaratmıyordu. Beklenen büyük gün geldi, dayandı. Marianne Hanımın burnuna yakınlığını yitiren, yirmi dört yıl önce karnının boşalması sonucu, dünyaya gelen oğulları Leo’nun bankadaki ilk iş günüydü. Yakışıklı, uzun boylu, alımlı bir gençti. Yüksek okulu bitirdikten sonra, Hollanda’da pek de görülmediği söylenen torpil ile babasının yanında işe girmişti. Yıllar önce Culemborg şehrinde banka şubesinin müdürü olarak atanan Jaap Bey, geçen zaman zarfında hızla yükselip, aynı bankanın yönetim kurulu başkanlığına kadar yükselmişti. Aile bir kez daha taşınıp, bu defa Amsterdam’a yerleşmişti. Leo yüksek okulu zoraki bitirmişti. Çalışmakta falan hiç gözü yoktu. Ama babası ve annesinden çekindiği için kendini zorlayarak, geriye doğru giden ayaklarını adeta sürüyerek bankadan içeri girdi. Hiç sevmediği o resmi ortamı hissetti. Yüreği sıkışır gibi oldu. Annesi kravatı boynuna güç bela geçirirken, gözüne idam ilmiğini boynuna geçiren bir cellat gibi gelmişti. Yüzünü her ne kadar buruşturup, elinin tersiyle annesini itelemek istediyse de, nafile. Kravat denilen idam ilmiği boynundan geçip, annesi tarafından itina ile ütülenmiş, kolalı beyaz gömleğinin yakasının altında iyice saklanıp, göbeğinin üzerine doğru bütün haşmetini ortaya çıkararak, yerini almıştı.

        Bankadaki ilk gününde iş arkadaşları ile tanışmıştı. Temizlik işi yapan kara kafalı bir kaç kişi de etrafta dolanıp, duruyorlardı. Duyumlarına göre Hollanda’ya ve Avrupa’nin savaş sonrası kalkınmakta olan pek çok ülkesine, Türkiye, Fas, Yunanistan, İspanya, Yugoslavya ve Portekiz gibi ülkeden çalışmak üzere insanlar geliyorlardı. Leo bu çalışanlardan biri ile kafa kol işaretleri ile hemen tanıştı. Cana yakın ve samimi insanlara benziyorlardı. Uzaylı gibi gözükmeseler de, kendilerinden görünüm olarak, oldukça farklıydılar. Simsiyah kıvırcık saçları, esmer tenleri, sarkık bıyıkları vardı ve giyimleri dahi çok farklıydı.

        Leo geç saatlere kadar uyumayıp, tüm gece çok sevdiği beyaz şaraptan, art arda yudumlar alıyor, içtikçe kendisinden geçip, mest oluyordu. Boşalan üçüncü şişeyi bir kenara koyarken ayakta sallanıyordu. Hemen uyuyup, sabah kalkar kalkmaz gidip, şarap almak gerekiyordu. Büzgülü beyaz benekli mavi perdesini akşam çekme gereği görmediğinden, sabah güneşi görevini devir alır almaz, Leo’nun penceresinden, bütün ışınları ve yelpazesindeki renkleri ile yatak odasına doluştu. Mevsim bahardı. Evinin içi çarçabuk ısındı. Acele ile yatağından kalktı, elini ve yüzünü yıkamadan, ayakkabılarını ayağına geçirip, el çantasını sallaya sallaya şarap alacağı restauranta geldi. 

        Restaurant sahibi Bilo Türkiye’li idi. Leo yıllarca önce bu yabancı kökenli insanlardan bir iki tanesini çalıştığı bankada görmüştü. Fakat gün geçtikçe yabancılar kitleler halinde gelip, bu küçücük ülkeye doluşmuşlardı. Ülkenin her tarafında, adeta mantar gibi türüyorlardı. Kendisinin, onlar ile herhangi bir sorunu yoktu. Fakat etraftan ırkçı söylemler de gelmiyor değildi. Kimileri; ülkenin tamamen yabancılar ile dolup, taştığını, artık tek yabancıya dahi yer olmadığını, bunların ülkelerine gönderilmeleri gerektiğini,  hoş görünün ülkesi olarak bilinen bu topraklarda, artık yüksek ses ile söylüyorlardı. Büyük çoğunluğu islami inanca sahip bu insanların, Hollanda için tehlike oluşturduğunu, her geçen gün daha çok doğurduklarını ve akın edercesine gelip, yerleştiklerini, yapışıp kaldıklarını söylüyorlardı. Onlara göre belli bir süre sonra ise, bu gidiş ile Hollanda’lı diye bir kavramın kalmayacağı ise başka büyük bir tehlike idi. Leo için bu tür görüş ve konuşmaların hiç bir önemi yoktu. O’nun için ağzını sürekli ıslak tutacağı kadehinin dolu olması çok daha fazla önem taşıyordu. Leo kadehinin dolu olmasını düşünürken, bazılarını da ülkenin dolu olması rahatsız ediyordu. Keşke yabancılar da bu ülkeye Leo’nun dolu kadehinin verdiği tat ve hazzı verebilselerdi. Ama görünen o ki, bu mozaik artık büyük bir kesime rahatsızlık veriyordu. Bilo bu yağlı müşteri, komşusu, şimdilerde altmış iki yaşına gelen Leo’yu görünce; her zaman kısa kestirdiği hafiften kelleşmeye başlamış olan kafasını hafifçe eğip, O’nu içeri aldı. Leo babasının en üst düzey yönetici olarak yükseldiği bankada, ancak üç yıl çalışabilmişti. Babasının yardımları ile malulen emekli oldu. Bundan sonra yaptığı tek şey her gün bıkıp usanmadan içip, ardından sızmaktı. Onlarca yıl böyle geçti. Geçen uzun zaman O’nu tamamı ile alkol bağımlısı haline getirmişti. Yaşamında tek bir olgu vardı, ki o da alkoldü. Bayan arkadaşı hiç olmadı. Böyle bir gereksinimi hiç duymadı. Büyük bir yalnızlık içinde idi. O bundan hiç gocunmuyor, bu aklına dahi gelmiyordu. Etrafında yarın bir gün öldüğünde; O’nun tabutunu taşıyacak dört kişi adı sayılamıyordu. Ama bulunduğu ülkede, tabutlar zaten omuzlarda taşınmadığından, tekerlekli bir sedyeye konulacak ve belediye görevlileri tarafından işlemler yapılacağından, buna da ihtiyacı yoktu. Babası yıllarca önce ölmüş, annesi de bir hayli yaşlanmıştı. Annesi ile olan ilişkisi sadece O’nun, ölüp ölmediğini kontrol etmek mahiyetinde idi. 

        Bilo buzdolabından çıkardığı üç adet Güney Afrika şarabını Leo’nun çantasına koyarken, biraz sohbet etmek istedi. Leo sohbete her zaman söylediği ve yol boyunca mırıldandığı cümleler ile başladı.

“Annem ölürse... Bak komşu, babam yıllar önce öldü. Aaah bir an önce annem de ölse. Annem şu an seksen dokuz yaşında. Eğer annem ölürse, bana yaklaşık beş yüz bin avro kalıyor.” Kafasını sallayıp, konuşmasına devam etti.

“Evet annem ölürse, bana tam beş yüz bin avro kalıyor. Bu çok büyük bir para. O zaman gelir senden günde on şişe şarap alırım. Ama annem ölürse...  Sana söz veriyorum. Seni de tatile gönderirim. Bütün masrafların da bana ait. Gördüğüm kadarı ile çok yoğun çalışıyorsun ve iyi bir tatili hak ediyorsun. Ama dediğim gibi, annem ölür ise.” Bilo gülümseyerek kendisini onayladı.

“Evet Leo, eğer annen ölürse, ikimiz de yaşadık demektir.” Fakat bir yandan da ‘ya sen annenden önce ölürsen, bu gidişle... O zaman planlarımız suya düştü demektir.’ diye düşünmekten de kendisini alamıyordu.

        Bilo restaurantı açalı iki yıl gibi bir zaman olmuştu. İşler çok iyi olmasa da, masraflar çıkıyor ve kendisi de ayakta kalmakta fazla zorlanmıyordu. Ama Leo gibi her gün gelen müşterilerin olması da çok önemli idi. Bilo Hollanda’lı bir bayan ile evliydi ve dokuz yaşında bir kızları vardı. Kızlarının adını eşitlikçi ve hakkaniyetçi biri olduğu için Mathilda Berfin koydular. Yani bir Hollanda, bir de Kürt ismini yan yana getirdiler. Fakat bu eşitlik hiç bir zaman yer edinmedi ve kızları hep Hollandaca ismi ile çağrılır oldu. Dolayısı ile Hollanda Bilo’nun Kürt kalesine hep gol atan taraf oldu. Leo’nun her gün uğrak verdiği Restaurantın, adının konmasında da Hollandaca olmasına karar verildi. Hollandaca “ Restaurant Til Teyzenin mutfağı” olarak bir isim verildi. Haliyle gelen her müşteri içeri girer girmez, Til Teyzeyi karşılarında bulmak istiyordu. O’nun yerine, esmer, kısa kesik saçlı Bilo’yu veya yanında çalışan benzeri elemanları görünce; merakla Til Teyze nerede diye soruyorlardı. Leo da her gelişinde mutlaka Til Teyzenin nerede olduğunu sorsa da, O’nu hiç göremiyor, şaraplarını büyük bir mutluluk ile çantasına doldurup, annesinin bir an önce ölmesi beklenti ve umuduyla evinin yolunu tutuyordu. Bilo ve çalışanları ise ,o iş kalabalığında, zamanıymış gibi Til Teyzenin kim olduğunu anlatmaya çalışıyorlardı. Bu soru her gün onlarca defa soruluyor ve restaurantın teyzesinin uzun fistanı, örgülü sarı bukleli saçları ile çıkageleceğini bekliyorlardı. Til Teyze kim diye sorulduğunda, Bilo kendisince sıradan bir yanıt bulmuştu. Kızının Mathilda adı ile ilinti kurarak, meşhur teyzenin hikayesini anlatıyordu. Fakat en iyi anlatımı ise, kafa ve göz kıran, ‘ben var gelmek’  Hollandacası ile aşçı, Kars’lı Memo yapıyordu. Memo özellikle gelen sarışın ve güzel hatunlara bu isim öyküsünü memnuniyetle anlatmaya çalışıyor, bir yandan da içi geçerek, bayanı tepeden tırnağa sindire sindire süzüyordu. ‘Gezden, gözden ve arpacıktan’ yapılan rutin süzme işi devam ederken, Memo’nun mübarek ağzından aynen şu cümleleri duymak, artık eskisi kadar yadırganmıyordu.

“Eee… Bizim bir patronumuz var. Patronumuzun da bir kızı var. Bizim patronumuzun kızının adı Mathilda. Mathilda kendisini kısaca Tilli diye adlandırıyor. Bizim patronumuz da, bu neden ile restaurantın adını Til Teyzenin mutfağı olarak koydu.”  deyip, bir kez daha döktüğü ter, aynı zamanda bütün enlem ve boylamları ile hoşlandığı karşı cinsin cazibesinin getirdiği iç hoşluğu ile derin bir nefes alıyordu.  

Memo aynı cümleler ile, aynı günün akşamı da şarap almaya gelen Leo’nun yanında, koca kıçlı ve büyük göğüslü, sarışın bir dilbere anlatıp, merakını giderip, göz banyosunu yaptığı esnada, Leo gülümsüyor ve ardından Şaraplarını sallaya sallaya götürüyordu. Her defasında olduğu gibi çalıştığı bankanın evine yakın olan şubesinin önünden geçti. Cebinden banka kartını çıkarıp, mırıldandı.

“Annem ölürse, sen artık hiç boşalmayacaksın. Her zaman  şarabımı gidip, alacağım. Annem ölürse, sen en az beş yüz bin avroluk bir kart olacaksın.”

Leo şarap şişeleri ile aheste aheste evine doğru mırıldanarak giderken, onun ardından bakıp,mırıldanan biri daha vardı . O da Til Teyzenin mutfağı restaurantının sahibi Bilo’dan başkası degildi…

 “Hadi Leo biraz daha dayan koçum. Bilirim ne bir haram yedin. Ne bir cana kıydın. Ekmek kadar temiz, su gibi aydın olup, olmadığını bilemiyorum. Hani hiç kimse duymadan hükümler de giydiğin yok.  Yiğidim aslanım, ama sen annenden önce buralarda yatma. Annen de ölecek ise, bir an önce ölsün. Yetti gayri. Bekle bekle nereye kadar? Bizim sabrımızın da bir sınırı var. Öl ki ben de şöyle bir aylığına da olsa, Marmaris’e Antalya’ya veya olmadı İstanbul’a gideyim.” Deyip, traşlı derin düşünceli başını önüne eğdi. Mırıldanmaya devam etti.

“Ko desinler,  Şahmaran’ın da bağı var. Değme keyfine, bir günün beyliği beylik. Olmasa da olur, diyemeceğim. Olmalı. Bu kadar da uzun  yaşanmaz ki.”

        Yeni bir iş akşamı için gün kararıyor, dışarıda hafif yağmur çiseliyordu. Tek tek gelen müşteriler, siparişlerini vermek için Til Teyzenin gelmesini bekliyordu. Culemborg’lu Leo çekili mavi perdelerinin ardından, deniz manzaralı evinin penceresinden, yağmuru seyre dalıp, ölesiye sevdiği şarabından ikinci kadehini yudumluyordu. Yer küre bütün hızı ile dönmeye devam ediyordu.

  

Amsterdam, 1 Eylül 2011 

Istanbul

İSTANBUL

Zalimdir İstanbul,

Edasının hoşluğu,

İşvesi,

Cilvesi

Gelin güzelliğiyle,

Alıp götürür insanı.

Ve de getirmez gerisin geri.

Başı hep bulutlardadır,

İstanbul'larda adamın.
Zulüm eder,

İçirir kana kana benzersiz güzelliğini.

İstanbul var ya hani,
O İstanbul,

Faşistanbul´dur,

Ayıptır söylemesi.

Amsterdam, 23 mart 2010

HAM AVRAT

 HAM AVRAT

Üçüncü vitese takıp, gaz pedalına iyice yüklenmişti ki, arka koltukta oturan yüzü yer yer irili ufaklı sivilceler ile kaplı Fehmi usulca ileriye doğru uzanıp, minibüs sürücüsü Şemo’ya seslendi.

“Şemo abi, bi zahmet, ilerideki yol ağzında inecek var.”

“O inecek sen misin? Tamam babam, elbette emrin olur. Hemen duruyorum. Burası uygun mu?”

“Estafurullah abi. Olsa olsa ricamiz olur. Abi biraz daha ileride.”

“Hoppala, babam yol ağzı demedin mi? İşte yol ağzı. Tövbe tövbe…”

“Tamam burası iyidir abi.”

“De hadi buyur in bakalım.”

“Sağollasın Şemo abi. Hadi iyi günler, bol kazançlar.”

“Sen de sağ olasın. Allah zihin açıklığı versin. Derslerini ihmal etme.”

Sırt çantasının askılığından tutan Fehmi, kapıyı inerken hızla çarptı. Şemo;

“Yavaş oğlum, yavaş… vur dedikse, öldür demedik ki, böyle hızla çarpıyorsun.” diye bağırdı. Fehmi’nin aklı onlarca karış havadaydı. O’nu duymadı. Şemo vites kolunu sıkıca kavrayıp, önce birinci, sonra da ikinci vitese takıp, hızla hareket etti. Şemo’nun maviş adını verdiği minibüsü ile Hintli Baba Caddesi’nde hızla ilerlemeye devam ederken, yola sağlı sollu bakıp, daha çok yolcu almak telaşındaydı. Okulların kapanmasına daha iki hafta gibi bir süre vardı. Öğrencilerin tatile girmesi halinde, müşteri sayısında hayli azalma olacaktı. Diyarbakır turistik bir şehir olmadığından, dışarıdan gelen de olmayacaktı. Minibüsün taksitleri zamanında ödenmeliydi. Geçen yıl borç harç bir hayli zorlanmıştı. Bu yıl da aynı sıkıntıları yaşamak istemiyordu. Çektikleri sıkıntı yetmiyormuş gibi, karısı Fate de başının etini yiyor, devamlı çocukları O’nun üstüne salıyordu. Sanki Şemo’nun elinde ne vardı. Gecesini gündüzüne katıp, nafakasını çıkarmaya çalışıyor, günde bin kişinin ağız kokusunu çekiyordu. Şu taksitleri bir bitse belki de biraza daha rahatlardı. Ama daha on dört ay vardı. Yapılacak bir şey yoktu. Bir müddet daha dişlerini ve kemerini sıkacaktı. Bu düşüncelere dalmışken, ön tarafa iki, orta koltukta oturan erkek yolcunun yanını da iki yolcu daha alarak üçleyebilirdi. Elli metre gitmişti ki, iki genç el kaldırdı. Yavaşlayıp, gençleri aldı. Arabanın cd çalarında, sabah sabah artık bir hayli büyümüş olan Küçük Emrah:
“mutluluk nedir hiç bilmezler,

nedense hiç gülmezler,

boynu bükükler….  

Anansız babasız boynu bükükler…” diye ağlamaklı bir ses ile cıyak cıyak bağırıyordu. Gençlerden pala bıyıklı olanı, daha fazla dayanamayıp, çantasından bir cd çıkardı. Şemo’ya döndü:

“Abe mümkünse bu cd’yi çalsan da, biraz kendimize gelsek olmaz mı?” Şemo bozuntuya vermeden ve hemen  yüzüne hafif bir tebessüm kondurup, cd’yi aldı.

“Hay hay babam, neden olmasın.”  deyip, verilen cd’i koydu. Pala bıyıklı dalgın dalgın minibüsün ön camından, dışarıyı seyre dalmıştı. Diyarbakır ne kadar da değişime uğramıştı. Bu güzelim şehrin o ölümsüz tarihi, beton yığınlarının gölgesinde kalmıştı. Yoğun göçü kaldıramayacak hale gelen şehir, yorgun ve bitkindi. Fukaralığı, saç jölesi gibi bir şeydi Diyarbakır'lının. Belediyenin olanakları ise içler acısıydı. Yeterince hizmet verilemiyordu. Çöpçüler bu çağda hala teneke makası ile kesilen ve uzunca bir sopaya iliştirilen büyük zeytinyağı tenekelerine çöp yığınlarını, çalı süpürgeleri ile süpürmeye çalışıyorlardı. Mogadişu, Nairobi, Asmara, Kinşasa, veya Cibuti belediyelerinin dahi olanakları belki de daha fazla idi. Doğrusu bu denli yoksulluk ve adaletsiz dağılım; ne bu bereketli topraklara, ne de güzelim insanına yakışıyordu. Aniden, kendisini minibüsün içinde olduğunu gören, garip giyimli birilerinin, zıplayarak O’na sevinç ve sevgi ile el salladığını gördü.  İyice bakınca, Bağlar semtinin Qırıklarının lideri Hamlet Hamza, ardında Selâhattin Eyyubi Mahallesinin sorumlusu Brütüs Burhan ve yardımcısı Mısto’dan başkası değildi bunlar. O da sevgi ile onlara doğru el salladı. İşi olmasa hemen iner ve onlara birer çorba ısmarlar, biraz dertleşir ve cebindeki parayı onlar ile paylaşırdı. Ama şanslarına küssünlerdi. Ne kadar gariban insanlardı bunlar. Konuşma ve yaşayış tarzları kendilerine özgü ve çok farklıydı. Onlar, adeta Diyarbakır´ın sembolü ve maskotuydular. Yaşanan iç göç dramı anlatılır gibi değildi. Ya Diyarbakır’ın ‘kuçelerini’ ve ‘eyvanlarını’ ardlarında bırakıp, küskün olarak terk eden, onca Ermeni insanına ne demeli idi. Yazık olmuştu. Diyarbakır biçare, kimsesiz ve öksüzdü. Hançepek, diğer adı ile Gavur Mahallesi, boynu kökünden koparılmış bir lale misali büküktü. Her tarafta tarihin kalıntıları yıkıntılar halinde idi. Hançepek hüzünlüydü, ağlıyor ve tarihi sahiplerini arıyordu.

Şemo, durakta birbirinden biraz uzakça durmaya çalışan iki bayanı görünce ani bir frenle durdu. Pala bıyıklı gencin düşünceleri ani fren ile camdan savruldu ve dağıldı. Bayanlardan biri modern giyimli diğeri ise, tam tersine oldukça kapalı ve bütün kepenkleri indirilmiş vaziyette idi. Orta koltukta iki kişilik yer olduğundan, Şemo iki bayanı orta kapıdan buyur etti. Önce kepenkleri tamamen kapalı olan otuz beş yaşlarında gösteren bayan içeri daldı ardından, diğer modern giyimli bayan bindi. Şemo yavaşça hareket etmek üzere, yeniden vites kolunu avuçladı ve ardından da gaza bastı. Minibüs içinde hafif bir sarsıntı oldu. Bu sırada cd çaların hoparlörlerinden ince kadifesi, duygu yüklü bir ses yükseliyordu.

“……………………………….

  Nelere, nelere baskın gelmez ki

   Seni düşünmenin tadı...

   Hamravat suyu dondu,

   Diclede dört parmak buz,

   Biz kuyudan işliyoruz kaba - kacağa,             

   Çayı kardan demliyoruz.

   Anam sır gibi saklar siyatiğini,

   ‘Yel’ der, ‘Baharın geçer’.

   Bacım, iki canlı, ağır,

   Güzel kızdır, bilirsin.

   İlki bu, bir yandan saklı utanır

   Ve bir yandan korkar

   Ölürüm deyi.

   ...........................................”

Yeni binen yolcular  yarı bükük vaziyette hala ayaktaydılar. Kapalı olan bayan, koltukta oturan, ince bıyıklı, gür kaşlı erkek yolcuyu iyice süzdükten sonra, diğer bayana dönüp;

“Buyurun siz önce oturun, orada oturmak sizin için fark etmez nasıl olsa.”

Modern giyimli bayan neye uğradığını şaşırmıştı. Kendisi öğretmendi ve bir yıl önce tayını Diyarbakır’a çıkmıştı. Turgut Özal Bulvarındaki Fatih Lisesinde  görev yapıyordu. Her gün bir olayla karşılaşıyor ve her defasında da kendisine metanetini koruyup, sakin kalmaya çalışıyordu. Oysa bu kez öyle olmadı. Şenay öğretmenin bütün sinirleri boşaldı ve bedenindeki kanı isyana kalkıp, beynine hucum etti. Elleri ve ayakları titreyen Şenay öğretmen, ani bir refleks ile muhatabı olduğu bayanın kara çarşafından bütün gücü ile tuttuğu gibi aşağı doğru çekti. Kepenklerini açtığı bayana dönüp, avazı bağırdı.

“Al işte şimdi senin için de fark etmez. Buyur sen önce otur. Sen kendini ne sanıyorsun.”  Yolcular ve Şemo olup biteni hayretler içinde izlerken, çarşafı indirilen bayan, bir yandan sol eli ile saçlarını kapatmaya çalışırken, sağ eli ile de tekrar çarşafını kapmaya çalışıyordu. Şenay öğretmen çarşafı arkasında tutup, vermiyordu. Artık başı kapalı olmayan kadın ne yapacağını şaşırmıştı. Şemo minibüsü çoktan durdurmuştu. Artık sürücü olarak olaya müdahale etmesi gerekiyordu. Bu sırada, Şenay öğretmen çarşafı geri verdi. Şemo tekrar çarşaflı olmayı kısa sürede başaran, kepenkleri tamamen kapalı bayana dönüp;

“Hanımefendi, arabamdan hemen inin. Yoksa yola devam etmeyeceğim. Yolcuların bakışları altında, daha da sıkıca örtünmeye çalışan bayan, usulca minibüsten indi. Bakışlarını hepten yere indirip, hızla minibüsten uzaklaştı. Şemo yanında ki, pala bıyıklı gence dönüp;

“Babam vallahi de billahi de, bu senin cd’inde anlatılan ‘ham avrat’ bu avrat. Yalnız o ham avrat, bu yaz ortasında niye donmuş onu da anlamış değilim.” Genç yolcu, Şemo’nun direksiyonu kavramış olan iri, kıllı eline hafifce dokunup:

“Bir gün anlarsın. Fakat iyi yaptın. Umarım dersini almıştır.” Pala bıyıklı genç ineceği durağa gelmişti.

“Size zahmet, bu yol ağzında da ben ineyim.”

“Hay hay babam, emrin olur, buyur. Abe cd’ini al.”

“Sende kalsın, hediyem olsun. Dinlersin. Fakat ham avrat değil. Hamravat Suyu.”

“Haa… şimdi bildim abe, bizim Hamravat Suyumuz.”

“Evet.”

Yerine oturan Şenay öğretmenin tedirginliği devam etse de, Şemo’nun söylediklerine de bir yandan gülmeden edemiyordu. Yanında oturan yolcu, Şenay öğretmene dönüp:

“Kutlarım sizi. Doğrusu eyleminiz çok yerinde ve mükemmeldi.” Şenay öğretmen başını eğip, yanındaki yolcuya teşekkür etmek isterken, siyah bukleli saçları gelip, yüzünü kapattı. Kendisini rahatlamış hissedip, geriye yaslandı. Gözlerini bir müddet kapattı, ardından dünyayı aydınlatmaktan yorulmayan güneşe, hafifçe eğilip minibüsün camından baktı. Cadde boyunca koşuşturmaca devam ediyordu. Şenay öğretmen Diyarbakır'da huzurluydu.

Aydın Yılmaz                                            aydin1960@live.nl

Amsterdam, 27 Temmuz 2011

HENDEK

HENDEK


Büyük bir korku ve ürpertiyle kanatlarını hızla çırpıp, dışı çamur ve pencerelerinin etrafı kireç ile sıvalı, tek katlı evin bacasından yere doğru, annelik telaşı ile hızlı bir dalış yaptı. Minnacık kalbi korkudan duracak gibiydi. Yuva kurduğu evin yarıya kadar yıkılmış olan bacasından yavrularından biri mamasını yerken, kaza ile yere düşmüştü. Anne serçe yerde çırpınıp duran yavrusunun imdadına hızır gibi yetişti. Fakat bütün çabasına rağmen serçecik; canından çok sevdiği güzeller güzeli yavrusunu, minik gagası ile tutup kaldırmaya çalışsa da bunu bir türlü başaramıyordu. En büyük korkusu; ansızın evin büyük kara kedisi Pısreş’in o’nun zavallı yavrusunu görmesi ve bir hamlede yutmasıydı. Tanrıya şükürler olsun, korktuğu başına gelmedi. Pısreş o sırada evin mutfağında iki minik yavrusu ve karısı Zülfiye ile huzur içinde bir hayat sürdüren Fare Murtaza ile köşe kapmaca oynuyordu. Pısreş’in serçe yavruları gibi tatsız lokmalara ayıracak zamanı yoktu, kendileri çok meşguldü.
Cemo gür kıvırcık saçlarını elleri ile ıslatıp ince uzun parmaklarını tarak gibi kullanarak düzeltti. Kapıyı usulca kapatıp dışarı çıktı. Dışarıda oldukça güneşli bir hava hakimdi. Gökyüzü bulutsuz ve masmavi idi. Etraftan çığlık çığlığa kuş sesleri geliyordu. Doğrusu güzel bir bahar günüydü. İçi bir hoş oldu, gülümsedi ve evlerinin kapısının önünü merakla kolaçan etti. Çok geçmeden olup biteni gördü. Hemen oraya doğru yöneldi. Gerek serçeye, gerekse de yavrusuna çok acıdı. Tez elden gidip, minik yavruyu yerden kaldırdı ve minnacık gagasındaki tozları silkeledi. Alçak uçuşlar yapıp, sürekli öten anne serçe, daha da bir telaşlandı. Cemo’nun etrafından telaşla dört dolanıp, uçuşuyordu. Cemo büyük bir şefkatle, incitmeden aldığı serçe yavrusunu, evin damına dayalı olan, kırık dökük tahta merdivende hızla yükselip, bacanın üstündeki serçe yuvasına sevgi ve şefkatle öpücük kondurduğu minik serçeyi bıraktı. Cemo damın diğer tarafına yönelirken, anne serçe büyük bir sevgi coşkusu ile yuvasına korkusuzca uçtu. Kanat çırpışlarıyla adeta Cemo’ya hem teşekkür ediyor gibiydi.
Cemo merdivenden aşağı inmeden önce Buca köyünün derinliklerine doğru göz attı. Köyündeki bir evi özellikle çok merak ediyordu. Bu evde bulunan birileri onu çok ilgilendiriyor ve kalbinin atışını hızlandırıyordu. Bakışlarını o eve odaklandırdı ve daha iyi görebilmek için elini siper etti. Uzun uzadıya baktıysa da kimseleri göremedi. Umudu kırılmış bir halde isteksizce merdivenden aşağıya indi.
Cemo çok gençti. Bıyıkları yeni yeni terlemiş, yaşı gelmiş olmasına rağmen, alımlı yüzünün de bazı kısımlarında sakalları henüz çıkmamıştı. Filinta gibi bir delikanlı, yakışıklı, siyah kıvırcık saçlı, küçük çeneli, düzgün çehreli bir delikanlı. Cıvıl cıvıl olan koyu kahve rengi gözleri ile karşı karşıya gelenlerin içi hemen bir hoş ısınırdı. Köyünde yediden yetmişe herkes tarafından, dürüstlüğü ve ahlakı ile çok seviliyor ve gençlere örnek olarak gösteriliyordu.
İki ay kadar önce köyün en güzel kızlarından, sırılsıklam aşık olduğu Döne ile nişanlanmış, o nedenle başında insanı yaz ortasında dahi gripten yataklara düşürecek, mutluluktan alabildiğine serin mi serin esen kavak yelleri ile dolaşıyordu. Döne’si al yanakları, bukleli kömür karası saçları ile etrafına her daim gülen zeytin gözleri ile gülücükler saçan, biraz tombulca gencecik, on dokuz ya;ina daha yeni girmiş bir kızdı. Cemo uzunca bir zamandır, gizliden gizliye bu yanıp tutuştuğu komşu kızı Döne ile en nihayetinde; başlık parası, garibanlık, kimsesizlik, fakirlik ve diğer benzeri engelleri birer birer aşıp, nişan takmıştı. Sevincinden hüngür hüngür ağladı. Ardından soluğu köyün camisinde alıp, Tanrısına sığınarak, uzun uzun dualar etti. Şükran duyguları ile yalvardı, yakardı. Büyülendiği bu mekanda, bildiği bütün duaları sıralayıp, alabildiğine bir minnet hissiyatıyla secde etti. Onlarca rekat namaz kıldı, diz çöküp, boyun eğdi. İlk iş olarak kurban kesip, konu ve komşusuna dağıtacaktı. Gönül rahatlığıyla Tanrının huzurundan ayrılıp, koşa koşa evinin yolunu tuttu. Yüce Tanrıya bin şükürler olsun, sonunda O’nun varlığını da görüp, muradına erdirmişti. Aman tanrım, ne şaşılası duygular hissediyordu. O’na göre; keşke her insan sevginin bu büyülü ortamında hayatını sürdürebilseydi. Sevgililer hiç bir engele takılmadan, sevenler sevgilerini gönüllerince yaşasalardı. Dünyanın rengi değişmiş, herkes iyi insan, mavi daha bir deniz mavisi, kırmızı daha bir kan kırmızı, ekmek daha bir ekmek oluvermişti. Köyü daha güzel, babasının bakışları daha yumuşak, annesi daha şefkatlı oluvermişti. Ve o Tanrının sevgili bir kuluydu.
Köyün bu en güzel kızına aşık, sevdalı, körkütük vurgundu. Kalbi sabote edilip yangın yerine çevrilen, bir tek Cemo değildi elbette. Döne’nin adı geçtiği zaman, bütün gençler yüreklerini sıkışmış hissedip, adeta bin ah çekiyorlardı. Süleyman da bu bağrı iyice kavrulmuş olan gençlerden biriydi. Gözü kara, tuttuğunu koparan, biraz da fazla çekincesi olmayan bir gençti. Sevdiği için yapmayacağı yoktu. Günün yirmi dört saati sevdasını düşünüyor, yumruklarını sıkıp duvarlara vuruyor, kendisini kahrediyordu. Göz göre göre bu büyük aşkını en yakın arkadaşına kaptırmıştı. Mümkün olduğu kadar Cemo ile bir araya gelmiyor, O’na içten içe kin bağlıyordu. Cemo O’nun için artık en yakın arkadaş değil, en büyük düşmanıydı. Bir gün öyle veya böyle Cemo ile bunun hesabını mutlaka görecek ve Cemo’nun defterini dürecekti. Döne’nin Cemo’yu tercih etmesini bir türlü anlayamıyordu. Bunu kabullenemiyor, gururuna yediremiyordu. Bu duygular, içini adeta küçük bir kurt gibi kemiriyordu. Daha çok sigara içiyor, sesi kırılıp, çatallaşıyor, boğazında bir şeyler üst üste düğümleniyordu.
Aradan iki ay kadar zaman geçmiş, Cemo hiç değilse haftada bir gün, kayın babasının evde olmadığını sezinlediği zamanlarda kaçamak yapıp, Döne’nin penceresini yüreği ağzında tıklatıyor, cennetine gizlice alınıyordu. Her kaçamak ziyaretinde, Bakkal Kamo’nun dükkanından aldığı lokum, bisküvi ve çerezi bir beze sarıp, cennetine götürmeyi de ihmal etmiyordu. Mutlululuklarına doğrusu diyecek yoktu. Birbirlerini çok seviyorlar, dillere destan Mem û Zin’in sevdasını aratmayacak olan aşklarına sahip çıkıp, onun köklerini daha da derinlere salıyorlardı. Daha iyi yeşermesi, bütün güçlüklere rağmen dimdik ayakta kalması için ellerinden gelen her türlü özveriden kaçınmıyorlardı. Döne ile hayallere dalıyor, geleceğe dair rengarenk planlar yapıyorlardı. Kaç tane çocuk yapacaklarına, çocuklarının adının ne olacağına dahi karar vermişlerdi. Çocukları okuyacak, her biri büyük adam olacak, insanların hayır dualarının yağmuruna tutulacaklardı. En önemlisi de hiç kimseye muhtaç olmadan, kendilerinin çektiği sıkıntıları çekmeden mutlu yaşayacaklardı.
Bulundukları yöreden ve onun püsküllü cehaletinden yakasını çekip, koparamıyordu. Süleyman’ın kendisine diş bilediğini biliyordu. Ama O'nun başının belası asıl başkaydı. Otuz yıldır devam edegelen bir kan davası gölge gibi peşini bırakmıyordu. Kendisinin suçu veya günahı neydi, buna bir türlü akıl erdiremiyor ve olup biten gayri insaniliğe şaşıp kalıyordu. O zamanlar Cemo daha doğmamıştı bile. Doğumundan onlarca yıl önce yaşananları, bu insanlık dışı olumsuzlukların ceremesini çekiyor ve zaman zaman soğuk terler döküyordu. Hasımları sürekli onlardan birilerini daha devirip, defalarca aldıkları intikamlarını daha katmerli hale getirmek istiyorlardı. Dolayısı ile hedef tahtasında bulunanlardan biri de, daha çiçeği burnunda olan yeni nişanlı Cemoýdu. Onlarca defa onu kıstırdıkları halde, her seferinde postu deldirmeden olay yerinden uzaklaşmayı başarmıştı.
Kötü haber tez yayılıyordu. Oturma odasının bir köşesinde oturmuş, tavşan kanı çayını yudumlarken, bir yandan da annesine belli etmeden cebinden çıkardığı Döne’sinin bir tutam bukleli saçını kokluyordu. Bir anda dışarıda karmaşık gürültülerin yükseldiğini duydular. İnsanlar korku ile bağrışıp, silah seslerinin geldiği yönü gösteriyorlar ve büyük bir panik yaşıyorlardı. Köyün epeyce ilerisinde bir çatışma yaşandığı ve akrabalarından eli silah tutan tüm erkeklerin çatışma yerine ulaşmaya çalıştığını öğrendi. Acele ile atının terkisine binip, ardında dereleri ve tepeleri toz duman içinde bırakan Cemo en kısa zamanda akrabalarının yanında yer almak için atını çatlatırcasına koşturdu. Yıldırım hızıyla gelip sipere yattı. Düşmana göz açtırmadan, mavzerinin kurma kolunu hızla çevirip, yeni mermiler sürüyor ve göz kamaştıran bir hızla silahını yeniden ateşleyip, hasımlarına doğrultuyordu. Sık sık bulunduğu mevziden çıkıp diğer mevzideki akrabalarına haykırıyor, onlara ne yapmaları gerektiğini avazı çıktığı kadar bağırıyor, tekrar sipere giriyordu. Etrafta yüksek toz duman bulutları kalkıyor, tüfeklerden çıkan barut kokuları siperlerdeki tüm öldürücülerin genzini yakıyordu. Küllük tepesinde barış ortamı içinde yaşıyan benekli tavşanlar, tarla fareleri, korkularından yokuş yukarı hızla koşarak, olup bitene bir anlam vermekte güçlük çektiler. Yürekleri kafeslerinden çıkacakmış gibi hızla atıp, yer altındaki yuvalarında soluğu aldılar. Kümes hayvanlarının avına çıkmak isteyen tilkiler, bütün kurnazlıklarına ve sivri zekalarına rağmen olup bitenden hiç bir şey anlamadan, arkalarına bakmadan bölgeyi terk ettiler. Kınalı keklikler hüzünle yuvalarını, kuluçkaya yattıkları yumurtalarını geride bırakıp, içlerinde buruk bir acıyla kanat çırpmalarıyla bölge insanlarına küskün, uzaklaştılar.
Cemo’nun gösterdiği kahramanlık etkisini gösterdi. Karşı taraf en nihayetinde püskürtülmüştü. Cemo gösterdikleri başarıyı görüp, bunu akrabaları ile paylaşmaya giderken, karşı cephede sessiz ve sinsice siperinde yatmaya devam eden hasımlarından birisi tarafından fark edildi. Daha fazla beklemeden; gezden, gözden ve arpacıktan nişan alıp, Döne’sinin aşkı ile minik bir kuş gibi pır pır atan yüreğini bir daha atmayacak şekilde durdurdu. Cemali güzel Cemo’nun dizlerinin bağı çözüldü, sıkıca tuttuğu mavzeri ile olduğu yerde bir çam ağacı gibi devrildi, yığılıp kaldı. Sevgiyi, aşkı, mutluluğu ve insani bütün güzellikleri göğsünden vurdular. Dudaklarının arasından kızıl bir kan göleti akıp, Küllük Tepesi’ndeki çakıl taşlarının arasından derinlere süzüldü. Cemo’nun al kanı kızıl güller halinde toprağa karıştı. Kömür karası bukleli genç bir kızın saçları yüzünü okşarken, ışıldayan gözlerini bir daha açmamak üzere yumdu.
Düşmanının tüfeğinden çıkan yağlı kurşun gelip, Cemo’nun yüreği ile buluştuğu anda Döne’yi ani bir titreme aldı. Kalbi daraldı, yanaklarındaki allıklar kaybolup yerini solgun bir çehreye bıraktı. Gözlerinin feri kaçtı, kalbi sıkıştı. Annesi ne olup bittiğine bir anlam vermeden, kızı için panikleyip, bağırmaya başladı. Bir bardak su alıp, kızına içirdikten sonra anlını ve solgun yanaklarını tütün kolonyası ile bir güzel ovuşturdu. Kendisine yavaş yavaş gelen Döne etrafına anlamsız anlamsız bakmakla yetindi. Sızlayan kalbine elini olanca gücüyle bastırdı. İçi tarifsiz bir şekilde acıyordu. Kötü şeyler olmuş ve içine aniden düşen darlık, büyük bir felaketin habercisiydi.
Cemo’nun ölüm haberi köyün dört bir tarafında, tez duyuldu. Buca köylüleri yiğitlerini yürekleri yerinden eden, hazin bir törenle defnettiler. Şehidin huzurunda tüm köy halkı saygı duruşunda bulundu. Haklarını helal edip, bildikleri bütün duaları okuyup, O’nun layık olduğu yere gitmesi için yaradana bUtUn kalpleriyle dua ettiler.
Döne, insanın bakmaya kıyamadığı kıvrım kıvrım bukleli saçlarını yolup, doğal allıklı yanaklarını kanatarak, yiğidinin ardından yürek dağlayan ağıtlar yaktı. Göğüs kafesini büyük taşlarla kırarcasına yumruklayadurdu. O’nu bu halde görenler, insanlıklarından hicap duyup başlarını suçlular gibi önlerine eğiyorlardı.
Filinta delikanlı Cemo önündeki bütün engelleri aşmasını bilmiş, fakat bu son hendeği aşarken, mertliği asırlardır ortadan kaldıran delikli bir demirden çıkan kurşunla yoncalarla kaplı, bir yükseltinin üzerine yığılıvermişti. Döne’nin yüreğindeki yangın aylarca sönmek nedir bilmedi. Süleyman da dahil, büyük ısrarlarla kapılarına dayanan bütün taliplerini her defasında hıçkırıklara boğularak, geri çevirdi. Bir başına kalan Döne; köyde doğum yapan her anneye koşarak, çocuğunun adını Cemo koyması ricasında bulundu. Ömrünün kalan yıllarını, hayata küskün bir şekilde karalar içinde, kimseye yar olmadan, yüreğindeki tılsımı tamamıyla yitirdi. Hayatla olan bütün bağlarını kökünden kopardı ve güneş O’nun için bir daha doğmamak üzere bozkırda yerde söndü.


Amsterdam, 01 Ağustos 2006