GOYİM’ LERİ BEKLERKEN

GOYİMLERİ BEKLERKEN

“Aldırmadan, acımadan, utanmadan

Kocaman yüksek duvarlar ördüler dört yanıma.

İşte oturuyorum şimdi umutsuz

Bu yazgı kemiriyor beynimi, başka şey yok aklımda;

Yapacak neler vardı dışarıda.

Ah, duvarları örerken nasıl görmedim onları?

Ne sesini duydum örücülerin, ne gürültüsünü.

Çıt çıkartmadan kapamışlar bana dünya kapılarını.”

Kavafis, Barbarları Beklerken (Duvarlar)

O bir “goyim”. Musa Peygamberin deri tabakaları üzerine büyük bir ihtimamla yazdığı, Yahudilerin kutsal kitaplarından Talmud’da sık sık bahsettiği bir goyim o. Kutsal kitap Talmud’a göre Yahudi olmayan herkes birer goyimdir. Bu sözcük Müslümanların “gavur-kâfir” tabirleriyle birebir aynı anlama gelse de goyim olmanın aşağılanma seviyesi diye adlandıracağımız kırık çıtanın yüksekliği, Yahudilik inancına göre çok daha yukarılardadır.

Öyle ki aslında o bir canlı olarak insan bile değildir. Yahudi olmayan, bir diğer adıyla, yani goyimler, Tanrı tarafından insan görünümünde yaratılmış hilkat garibesi-mendebur ucubelerdir. Dünyanın yegane sahibi ve tek üstün ırk olan Yahudilerin emirlerine amade, ilelebet el pençe bekleyen kürek mahkûmu hizmetçilerdir goyimler. Gerçek bir Yahudi’nin gözünde goyim denilen kişilik, sözüm ona canlı bir yaratık olsa da gerçek anlamda bir hiç bile değildir.

Günümüzde ürperti veren bir yükselişle nüfusu yedi milyar gibi devasa bir sayıyı ardında bırakan; çeşitli din, dil, ırk, renk, katman, dünya görüşü ve pek çok bariz farklılıktan oluşan insanlığın arasında da, ne idüğü belirsiz, hani mecazi anlamda tam da Yahudilerin tanımlamalarıyla örtüşen, bir goyim de diyebileceğimiz bir gramlık faydasından çok milyonlarca kat daha fazla zarara sebebiyet veren pek çok ucube yaratık hiçbir engele takılmadan fütursuzca ellerini kollarını sallaya sallaya dolaşmaktadırlar. Bu kişiliklerin pek çoğumuzun yüreklerinde zamanla açtıkları yaralar dehşetli acılara neden oluyor. Aldığımız nefesle inip kalkan göğüs kafesimizin sol yanındaki cevherde şefkatle korumaya çalıştığımız, adeta kuş tüyü yatağında mışıl mışıl huzur içinde uyuyan mutluluğumuzun, en nihayetinde kanatlarını hızla çırpan minik bir serçe misali uçup gitmesine neden oluyorlar.

Bir goyimle yaşanan ilişkide yapılan kötülük insan yüreğinde beterin beteri, adeta nefes aldırmaz bir kâbus olup üzerinize çöreklenir. İnsan kendisini apansız bir uzam boşluğuna düşmüş gibi hisseder. Çok geçmeden kendinizi koca bir dağın yorgunluğunda bulursunuz. Goyime sarf ettiğiniz onca emek, yapılan onca iyilik, verilen insani değer kendileri tarafından bir anda sıfırlanır.

Goyimla kurulan her ilişki, insanoğluna en nihayetinde büyük bir mutsuzluk getirir. Bu birlikteliğin getirisiyle dünyası başına dar edilir, bir çırpıda her şey tuzla buz olur. Yıllar yılı oluşturma çabası içinde olduğu güzelim insani düzen alabora edilir. Sebep olduğu depremin sarsıntısı ise, yaşanan şokun etkisinde, yârinin yanağından doyulmaz buseler alan dudaklarını uçuklatacak kadar büyük olur. Kişi üzerinde yarattığı hasarın bertaraf edilip giderilmesi çoğu zaman oldukça uzun bir zamanını alabilir. Ömrünüzün geriye kalan kısmını yüreğinize goyim tarafından doldurulan cam kırıklarıyla geçirirsiniz. Verilen tahribat mağdurun ruhsal hassasiyetine de bağlı olarak onlarca yıl sürebilir. Goyim insanı insan kılan değer yargılarının köküne kibrit suyu çeker. Hatır, iyilik, örf, âdet, incelik, nezaket, güzellik ve sevgiye zerre kadar mekân tanımaz. Bunlar bir goyim için içi boş, kof ve kıymeti harbiyesi sıfırın çok altında olan gereksiz kavramlardır. Değil bir fincan acı kahvenin, sunulan tonlarca balın hatırı saniyelik değildir. Ancak işi görülene kadar bu kavramlara önem verir gibi gözükmesini de çok iyi bilir. Zaten köprü geçildikten hemen sonra, bu kavramlar yanı başındaki suya kaşla göz arasında hemencecik, vefasızlığın timsali olan bir tekmeyle atılır. Elbette onun da goyim olmasını gerektirecek nedenler ve bu olumsuzluğa zemin teşkil edecek ortam veya derin bataklık bütün belirleyiciliğiyle mevcuttur. İşin acı tarafı, söz konusu kişilik istese de bu konuda elinden bir şey gelmez. Zamanında savunmasız olan ve bulunduğu ortamdan kaynaklanan nedenlerle, bu kişiliği tamamen eline geçiren ahtapot görünümündeki karmaşık manevi güç onlarca koluyla onu kenetler. Bundan sonrasında can havliyle ortaya konacak olan çırpınışlar haliyle beyhude kalır. Goyimliğini tüm kırıcılığı, insanlara verdiği manevi tahribat, sınırsız arsızlık, kof ukalalılık, densizliği, mide bulandıran ve zerre kadar olmayan vefasızlığını, pes ettiren nankörlüğü, ihaneti ve daha akla hayale gelebilecek olan bütün olumsuz yanlarıyla sürdürmek zorundadır. Bu gayri insani tavırlar, artık onun vazgeçemeyeceği yegane temel besin kaynağıdır. O artık misyonunu acımasızca sürdürmek yükümlülüğündedir.

O dünyaya goyim olarak gelmemiştir. Aslında goyim biçaredir, bu iğrenç kişilik yapılanması konusunda yapabileceği pek bir şey yoktur. Öyle veya böyle serde goyimliğin genleri onda da silsile yolunu takiple gelip dört başı mamur bir edayla yayıla yayıla beyninde bağdaş kurmuştur. Daha sonraları bu olumsuzluğun farkına varsa da böyle olmasını zorunlu kılan, insanlık için çok nahoş durumlar doğuran ve artık yerleşik bir hal alan iğrenç kişiliği, zavallı benliğinden söküp atması olanaksızdır. Zamanla gelinen geriye dönüşün olmadığı aşamada kendisinden goyimleştiğini görmesini beklemek de haksızlık olur. Zira söz konusu kişilik ve ortam bu halinin gayet normal, hatta vaziyetin tamamen berkemal olduğu algısına kapılır. Vicdani muhasebe zaruriyetinin gereksizliğine, herhangi bir olumsuzluğun hiç de mevzubahis olmadığına bütün doğallığıyla kendisini ikna eder.

Goyim kişilik genelde çok elverişsiz ve özellikle de sevgisiz bir ortamda dünyaya gelir. Elde olmayan avuçta zaten nafiledir. Bu ortamda “at ve avrat yoktur. Şan, silah, şöhret zurnada peşrevdir”. Yoksulluk çoğunlukla diz boyudur. Kırıntı halinde de olsa sevginin minik kırıntılarına, devasa büyüteçlerle de baksanız, iğne ucu büyüklüğündeki herhangi bir izine maalesef rastlayamazsınız. Toplum, ilgi, nezaket, duygu, vicdan, empati ve pek çok benzeri kavramla hiç ilintili değildirler. Yer aldığı olabildiğince olumsuz bir konumda olan ortam, onun adeta besin kaynağına dönüşür ve bu kaygan zeminde goyim kişilik, söz konusu misyon adayının dimağında gün geçtikçe güverir.

Goyim başkaları tarafından sevilmez. Halet-i ruhiyesinin ve tavırlarının iticiliği herkes tarafından bariz bir şekilde görülebilir. Küllenen sönük yıldızıyla, kendisi de dahil olmak üzere hiç kimseyle barışık değildir. Bütün konulardaki tılsımlarını tamamen kaçırtmıştır. Sürekli tedirgin, huysuz, haşarı, huzursuz, hırslı, hırçın, köylü kurnazı, kaçık, kaba, kavgacı, kırıcı, tam bir huşunet yanlısı, yaralayıcı, yırtıcı ve yıkıcıdır. Diz boyunu aşan megalomanlığı her an ayyuktadır. En büyük kendisidir, başka büyük yoktur. Her şeyi o bilir. En iyiyi o yapar. Tek doğru ona ait olandır. Mercimekten hallice beyniyle her daim ve her yerde “ulu hazretleri” ön plandadırlar. Onun dipsiz kuyu egosunun önüne geçmek olası değildir, bir milimlik çıkarı her türlü değerin binlerce kat üstündedir. Dünya denilen “kavanoz kıçlı” bin bir güzelliği ve çirkinliği bünyesinde barındıran yaşlı gezegen, zaten onların etrafında ve adeta onların yüzü suyu hürmetine durmaksızın fır döner. Bütün keramet onlardadır.

Bu bağlamda söylenecek şey, goyimlerin daha fazla insanı huzursuzluğa, mutsuzluğa, biçareliğe ve yüreklerinin oluk oluk kanamasına sebebiyet vermemeleridir. Her ne kadar Nâzım misali, “Yürek değil be, çarıkmış bu, manda gönünden, teper ha babam teper, paralanmaz, teper taşlı yolları” deyip ciddiye almadan üzerinize almak istemezseniz de goyimler insanlığa büyük zararlar veriyor. “Denizler ortasında yelkensiz, dipsiz kuyularda merdivensiz” çar naçar bırakılmanız an meselesidir. İnsanların dört çevresini dikenli tellerle çevrili yüksek burçlu mutsuzluk duvarlarıyla örüyorlar. Bu duvarlar, mağdur olan insanlara dayanılmaz acılar verip sevgi dolu kalplerinde ise oluk oluk kanayan onulmaz yaralar açıyor.

Dört gözle bekleneduran, biteviye “Godot’yu bekler” gibi şirret kişilikli goyimler veya barbarlar olmamalı. Sevgiyle, olabildiğince bir genişlikte kucak açılan, kızıl güller, karanfiller, mor menevşeler, mimozalar, mis kokulu -güzelim- nazlı kır çiçekleriyle karşılanan insanlık ve güzellik olmalı. Ola ki bir tesadüf eseri isteminiz dışında bir goyimle yolunuz kesişirse, tez elden lavlarını püsküren bir yanardağdan, tsunami, veba, deprem, sel baskını, hortum fırtınası ve akla gelen bütün felaketlerden kaçarca-sına uzaklaşın. Yem olmayın, kurtarın kendinizi.
Anadolu’da söylenegelen ve kıymeti harbiyesi çok olan deyimdir: “Katran kaynatılarak şeker elde edilmez.” Goyime ne yaparsanız yapın, isterseniz allayıp pullayın, altın veya gümüş suyuna batırın, başınıza taç yapıp taşıyın ama goyimle bir yerlere varılmaz. Ancak hepten bir daha belinizi doğrultmamak üzere yok olursunuz. Bahar yüzü göremezsiniz. Güneş yüzünü sizden saklar. Ay küskün bir halde çok uzaklara kaçar. Var etmek çabası içinde olduğunuz lolipop renklerindeki dünyanız kararır. Yüreğiniz sararır. Kanınız durur. Aklınızın suyu çekilir. “Aşil topuğunuzdan” vurulmanız an meselesidir. Hain pusularda bekleyen insanlık düşmanı bu eciş bücüş, sinsi kişilikler ne kadar tez elden keşfedilir ve var olan ilişkide araya ne kadar çok mesafe konulursa, edinilen hasar da o denli asgari düzeyde olur. Dikkat, sağdan, soldan, aşağıdan, yukarıdan, önden ve arkadan goyimler geliyor!

Amsterdam, 16 Eylül 2004

GUNDİ AYDO

 GUNDİ AYDO*

                                                                                             

         Büyük burunlu, kırçıl pos bıyıklı, boksör çeneli, geniş ve açık alınlı, altmış yaşına merdiven dayamış, ter kokulu şapkasının altında henüz dökülmemiş kıvır kıvır saçları ile gariban bir gundidir, Aydo. Aydo gundi gelip, gundi  giden, yirmi dört ayar bir gundi oğlu gundi. Gundilik Aydo’nun kıçına kırk tane ayağı (iğne sivriliğinde), olanca gücü ve eşek inadı ile kenetlenen, koparılıp atılması kabil olmayan, kendisi ile tinsel, tensel ve her açıdan bütünleşmiş - yapışık kömür karası bir kenedir adeta. Babasından devraldığı bu mirasın çok da kıymeti harbiyesi olmadığı gibi, toplum içinde benliğine mahcupluk ve eziklik veren cinstendi.

         Gundi Aydo’nun köyündeki  dar yaşam alanı, haşır neşir olduğu insan sayısı, yaşamın çeşitliliği ve kalitesi pek de yüksek değildir. Sosyal  ve kültürel faaliyet alanı da haliyle oldukça sınırlıdır. Dünyada insanın başını döndürecek kadar çok, hızlı ve artçı gelişmeler, olaylar olduğu halde, Gundi Aydo bu açıdan diğer gundileri gibi adeta ayrı bir gezegenin insanıdır. Olup bitenlerden bihaberdir. Deyim yerinde ise bu konuda en işitme özürlü “Sağır Sultandır” gundi Aydo. O, yaşananları gundiliğinden dolayı çoğu zaman, sağlıklı değerlendiremez. Yaptığı siyasi tercihler bilimden, çağdaşlıktan ve daha yüksek olan insani yaşamdan yana değildir, çünkü o bunları kavrayıp göremez. Aldığı eğitim sağlıklı düşünebilmesi için oldukça yetersizdir. Gundi Aydo’ların belirleyici çoğunluğunun seçtikleri, bir avuçluk azınlığın borusu öter. Okuma ve yazması olmayan Gundi Aydo’lar; imza yerine mürekkebe batırdıkları parmakları ile insanlığın kaderini belirlerler.

         Üretmekten alıkonulan “milletin efendisi” olduğu vurgulanan gundiliğin bu payesi de inandırıcılığını hepten yitirmiştir. Kendi ihtiyacı olan bir kaç yumurtayı dahi köy bakkalından alan Gundi Aydo’ların, başkalarının efendisi olma özelliği de, büyük bir yalana dönüşmüştür.

         Tek hobisi, boş zamanlarında evinin duvarına sırtını dayayıp, gözlerini kırpıştırarak güneşe yüzünü dönüp, çömelmiş bir vaziyette oturan Gundi Aydo’nun, köylü olmasının avantajları ve dezavantajları birbirinden oldukça farklı ve çoktur. Bunlar sayılmak ile bitmez. Gundi Aydo’lar yaşanan etkinliklerden, dünyada var olan onca olanaklardan ya bi haberdirler, ya da bunu kavrayacak bir yeti veya hayal gücüne sahip değildirler. İnsanlar için olan onca güzellik, kültürel etkinlik, eğlence ve benzeri aktiviteler; onların ayaklarının altından coşkulu bir akarsu gibi akıp, gider. Onlar susamadıkları için, çağıldayan bu berrak sudan bir yudum dahi  içmezler. Metropollerde, şehir ve kasabalarda her gün yüzlerce opera, müzikal, her türden müzik konserleri ve tiyatro gösterileri yapılır, salonlar hınca hınç dolar. Gundi Aydo ne yazık ki tüm bunlardan bir nebze olsun nasibini alamaz. Sinema, konserler, müzikal, opera, bale,  tiyatroya ve resim sergilerine gitmez. Herhangi bir yayın, kitap ve gazete okumaz. Günün birinde eşi, çocukları, arkadaşları veya bir yakını ile birlikte kar beyazı örtülerin serildiği masaların bulunduğu bir restauranta gidip, mum ışığının pır pır ettiği loş bir köşede oturmaz. Bir kadeh rakı veya şarabı yudumlayıp, ne başkalarının ne de kendisinin şerefine kadeh tokuşturup, sevdikleri ile güzel bir yemek yemez. Sevgilisi veya nişanlısı ile bir pasta hanede buluşup, Colaturka** içip, pasta yiyemez. Gundi Aydo’nun buluşma yeri gizli saklı bir samanlıktır.  Nişanlısının elini samanlıkta bulunan, güzel gözlü boz eşeğin mahzun bakışları altında, mis amber kokular içinde tutar. Kırmızı bir elmayı yer gibi, şapur şupur nişanlısının al yanaklarından öper.

         Televizyonda Brezilya’yı aratmayan dizi enflasyonundan, bu sıralar revaçta olan “Fatma Gülün suçu ne?” yi seyreder, daha fazla dayanamaz ve Fatma Gül’ün suçunu üstlenir. “Hanımın çiftliği” dizisinde; kah Kabak Hafız’a, kah Zaloğlu’na acır. Dizilerini seyrederken höpürdederek tavşan kanı çayını içer, yanı sıra kavurga-qelinek (kavrulmuş buğday) yer.

         Nazım, Aragon, Neruda ve E.A.Poe’dan gürül gürül aşk şiirleri okumaz. Gundi Aydo Figaronun düğününe değil, köyünde üç gün üç gece süren Fadime’nin düğününe gider. Tabanca ile havaya kurşun sıkıp caka satar. Radyo veya televizyonlarda insan ruhunu okşayan Edit Piaf, Louis Armstrong, Nina Simone, Mercedes Sosa, İbrahim Ferrer, Bill Evens, Beethoven, Mozart ve Bach’ın melodileri Gundi Aydo’ya bir şey ifade etmez.

Oysa Ferdi Tayfur onu sığıntı halinde yaşadığı, tutunamadığı şehir yaşantısından köyüne dönmeye, köyünün yağmurlarında yıkanmaya, Fadime’nin düğününde halay çekmeye davet eder. Çeşmenin başına varmanın pişmanlığını yaşar.  Güzelin güzel yüzünü çeşme başında gördüğünden dolayı, hem kendisine, hem de dinleyicisine kahrettirir.

         Hakkı Bulut zar zor bulduğu, gidip gelmeler yaşayan sevgilisine ne köşkünün, ne de sarayının olduğunu saklamadan, dobra dobra severse kendisini köylü olarak sevmesini bas bas bağırır. Adı üstünde bu arabesk melodiler Gundi Aydo’nun tüm damarlarına nüfus edip, onu transa sokar, aklını başından alıp, onu dumura uğratır.

         Gundi Aydo köyünde karşıdan karşıya geçerken, trafik lambasını beklemesine gerek yoktur. O nedenle freni patlayan kamyonun da altında kalmaz. Simitçi, kalaycı, hurdacı, eskici ve her türden seyyar satıcının tiz haykırışları evindeki sessizliği bozmaz. Gundi Aydo’ların kendisi gibi köylü olan karşı cinsleri, balık istifi dolu toplu taşım araçlarında “fortçuların” tacizine uğramaz, cüzdanları çalınmaz. Daha insani bir yaşam için yapılan protesto gösterilerine katılıp, polis tarafından coplanıp, kurşunlanmazlar. Dolmuş, otobüs, ekmek ve diğer bilumum kuyruklarda beklemezler. Ama istediği gibi yerlere tükürür, stres nedir bilmez, canı sıkılmaz, bunalımlara girmez, zamanla yarışma kaygısı olmaz. Olmayan randevusuna geç kalmak gibi bir sorunu zaten hiç yoktur. Her gün ütülü elbise giyme, sakal traşı olma, ayakkabılarını boyama, makyaj yapma gibi bir sorunları yoktur.  Çöp, kanalizasyon ve benzeri vergileri vermesine gerek kalmaz.

        Gundi Aydo’lar bu dünyadan pek çok güzelliği yaşamadan, ömür denilen  bir zaman süresine bin bir yoksulluk ve hastalığı serpiştirerek doldururlar. Bir kaç köylüsünün omuzlarında, ahşap bir tabutun içinde mezarlığa doğru, geriye dönüşün olmadığı bilinen bir yolculuğa çıkar. İmam efendi bilinen sorusunu, sesini gürleştirip, aksini söylemeyin sakın dercesine yükseltip sorar.

“Ey Cemaati müslimin... Merhum Gundi Aydo’yu nasıl bilirdiniz?”

“İyi bilirdik.” Söylenen sanki: “İyi bilirdiniz, o zaman gömün toprağa gitsin” dir.

         Gundileri tarafından iyi bilinen, ama milletin efendisi olup, olmadığı tartışmalı olan Gundi Aydo’ya, işin iyi tarafı hakkı olan da, olmayan da bol keseden “Helal olsun!” der. Böylelikle, yıllarca üstünde koşuşturduğu memleket toprağından, bağrına en sevdikleri tarafından onlarca kilo yığılan Gundi Aydo “seke seke”*** veda etmiş olur.

            *Köylü Aydo

            ** Bu yazıya Colaturka sponsorluk vermiştir. Yazıda rakı ve şarap kelimeleri kullanılmasaydı, ödeme iki katı yapılacaktı. Fakat verilen bir birimlik destek yeterli görüldüğünden, bu haram kelimelerin kullanılması daha ağır bastı.

            *** Can Yücel – Seke seke şiiri.

http://forum.mevsimsiz.net/index.php?showtopic=960  Son derece iyi bir hümanist şair olan Şükrü Erbaş’in bu linkteki şiiri de ön yargısız okursanız, büyük keyif alacaksınız.

Amsterdam, 14 Şubat 2011

                                                      

BİSKÜVİ KUTUSU - KOEKJESTROMMEL

BİSKÜVİ KUTUSU -  KOEKJESTROMMEL

 

Yaşam azmi ile dolu sımsıcak yüreklerden, güzelim sevgiler, aşklar ve duygular ne kadar da acımasızca koparılıyor. Mağdur olanların biçare konumları göz önüne getirildiğinde ise, güzelliklerin yok edilmesinden yana insanın içi bir hayli acıyor. Üzerinde hep bir koşturmaca ve yaşam telaşı içinde olduğumuz yaşlı gezegenimizin dört bir yanında, önüne sürekli Çin Seti’ni aratmayan türden engellerin konulduğu, yer edindiği kalplerin vazgeçilemeyen ince sızısı “sevgi” konusunda, günümüze değin pek çok şey söylenegeldi. Hani bir kuş misali olup, ele avuca sığmayan, yer edindiği kalpleri her daim hoplatıp pırpır ettiren ve büyüleyici bir yaşam isteğini beraberinde getiren, bir coşku selinden bahsediyoruz. Bu güzelim hisse, ne yazıktır ki; güzellikleri benimsemeyi başaramayan, son yıllarda adeta yerden mantar gibi türeyen ve insanlığın bir hayli uzağında bir mesafede yer alan aşırı sağcı - gerici güçler tarafından, yaşadığımız Hollanda’da da gem vurulmaya çalışılıyor.

         Türkçede, “sevgi emektir” olarak, laf kalabalığına hiç gerek duyulmadan tarif edilir. Sevgi aynı zamanda “dokunmaktır” da denir . Canlılar sevdiklerine, içlerindeki bu kıpır kıpır, şipşirin duygularını, karşısında bulunanlara her defasında dokunurken, bunu bir armağan veya bir çiçek buketi gibi sunmaya çalışırlar. Her bireyin, bu insanı daha da insan kılan, pek çok kötülüğün üstesinden kolaylıkla ve güzellikle gelen sihirli duyguyu, sol göğsünün altındaki cevherden hiç eksik etmemesi gerekir. Sevgiye ancak  emek verildiği, usta bir bahçıvan titizliği ile gerekli özen gösterildiği zaman, o da insan ruhuna yönelik olan, o büyüleyici hizmetinin alanını genişletir. Sevgi varlığı ile, aynı zamanda en geniş barış ve huzur ortamını da sağlar. Yokluğunda, her türlü kötülüğün ve çirkinliklerin barınağı olan bataklıkların oluşması için büyük fırsatlar doğar. Oysa, sevgi dolu bir yürekle insanın, renk cümbüşü kanatlarıyla, kendisini bir kelebek gibi hafif hissedip uçması, bir ceylan gibi sekmesi ne kadar da güzeldir. Mutluluğun yolu elbette ki sevgiden geçer. Bu nedenle, her emeğe olduğu gibi belki de en büyük saygıyı “sevgiye”  duymak gerekiyor. Karşılıklı duyulan masumane bir sevginin devamlılığı, bulunulan fedakarlığa bağlıdır . Gerekli özverinin gösterilmemesi halinde sevgi , yürekte taşınan ağır bir yük olmaktan ileri gitmez, bu ağırlık altında ezilmekten kaçamayız.

Günümüzde örfler, adetler, ırkçı ve gerici yasalarla sevginin önüne sürekli büyük aşılmaz  engeller, barikatlar konularak; insanlar berbat bir yalnızlığa, çaresizliğe, umutsuzluğa ve mutsuzluğa itilmektedirler.

Mahatma Gandi; “Sevginin olduğu yerde hayat vardır.” derken,

Van Gogh ; “Yaşamayı sevmenin en iyi yolu, bir çok şeyi sevmektir”. demiştir. Oysa konulan bu engeller pek çok şeyi, yani yaşamayı sevmenin önünde; hayatımızı sürdürmeye çalıştığımız ülke olan Hollanda’da ki “delta seti”  gibi aşılmaz bariyerler oluşturuyor.  Ülke deniz seviyesinin altında bulunması nedeniyle, felaketler sunan acımasız tabiatı, insan üstü bir çalışma ile yenmesini başardı. Şimdilerde akıllara takılan; acaba yenme sırası sevgiye mi geldi? Dev okyanus dalgalarına karşı kurdukları setlerin benzerlerini, gerici yasalarla, birer yumruk büyüklüğündeki insan yüreklerine, yani onların içinde barınan sevgiye karşı oluşturuyorlar. Geçmişte, asırlarca ticaret adı altında sömürgeleştirdiği denizaşırı ülkelerde, istenmeyen misafir olan sevgisizlik; o toprakların insanını, bitki örtüsünü, her türlü canlısını yıktı, yaktı, yağmaladı, yer altı ve yer üstü tüm zenginliklerini gasp edip, kendi devasa depolarında istifledi. Köleleştirirken, daha iyi kontrol altında tutmak gayesi ile yerli halkı  kişiliksizleştirmeye büyük önem verip, gerektiğinde kan dökmekten çekinmedi. Son yıllarda; yine sevgi yoksulluğunu yaşayan bazı kesimler (iyice hortlayıp, zıvanadan çıkan gericilik canavarı, örümcek bağlamış dar beyinleri ve kömür karası  yürekleri ile) edindikleri tüm olanaklarını seferber edip, bir türlü içlerine sindiremedikleri yabancı kökenli insanlara dünyayı akıllarına gelen her alanda, yaşanmayacak hale getiriyorlar. Ve ırkçılık canavarı yuvarlanan bir kar topu gibi, gün geçtikçe daha da büyüyor. Üzerinde bin bir güçlükle yaşamımızı idame etmeye çalıştığımız yaşlı gezegenimizde, ülke olarak adlandırılan; her biri ayrı renk ve şekillerden oluşan, anlamsız bez parçalarının göklerinde dalgalandığı parsellenmiş her kara parçasında, olanaksızlıklarla kıvranan büyük bir kesimin, zor olan yaşam koşuları dayanılamayacak bir düzeyde seyrediyor. İnsan olmanın en büyük göstergesi ve yaşamın en büyük  tutanağı olan sevginin oluşmaması için, tüm güzellikleri barındıran bu duygu, insafsızca kökünden kesilip, atılıyor.  

          Gün geçtikçe artan sevgisizliğin ürünü olarak ortaya çıkan aşırı sağcı - kışkırtıcı partiler, ülkenin en büyük sorunu ve tüm olumsuzlukların sorumlusu olarak gösterdikleri yabancı kökenli insanları hedef alıyorlar. Çoğu zaman bilinç düzeyi oldukça düşük olan (ne gariptir ki herhangi bir yabancı ile göz göze dahi gelmemiş, tek bir kelime olsun konuşma fırsatı veya eğilimi dahi göstermemiş) yerli halktan hatırı sayılır büyüklükte olan bir kesimin oylarını alıp, çağ dışı ırkçı ve faşizan fikirleri ile bugüne değin, hoşgörünün diyarı olarak bilinen Hollanda’nın mavi koltuklu parlamentosunda boy gösteriyorlar. Aynı zamanda yapılan istatistikler, son yıllarda dünyanın hiç bir metre karesinde, yabancı kökenli insanlar hakkında Hollanda’da konuşulduğu kadar,  çok konuşulmadığını gösteriyor. Sevgi enerjisine “çakraları” tamamen kapalı olup, bunun önünde engel oluşturan bu aşırı sağcı ucube kişilikler, hiç mi mağdur duruma düşürdükleri insanların yerine kendilerini koymazlar. Empatiden ve insanlıktan böylesine uzak durulması da, doğrusu anlaşılır gibi değil.

         Van Gogh, Vermeer, Spinoza, Erasmus, Rembrant, Vondel, Multatuli ve daha pek çok aydın, bilim adamı ve sanatçının ülkesi, renk cümbüşünün en güzel örneği lale bahçeleri, bir birini kovalayan yel değirmenleri, yılan kıvrımları ile sıra sıra kanalların yer aldığı bu güzelim ülkede neler oluyor? Oysa bilinen o ki; Hollanda, farklı olan bu güzelliğini, elbette ki çok renkliliğine borçludur. Bu topraklarda sadece sarı laleler hakim olsaydı, ülke tekdüzelikten öteye gidemeyecek ve hiç bir özelliği de olmayacaktı. Var olan mozaiğin renkliliği bu şipşirin ülkeyi bugüne değin taşıdı ve alabildiğine güzel kılıp, cazipleştiren en büyük etmenlerden biri oldu.

Değinmeye çalıştığımız, sevgi önündeki en büyük engellerden biri de, yabancı kökenli insanların aile birleşimleri konusunda akla hayale gelemeyecek türden ve gün geçtikçe de zorlaştırılan yasal uygulamalardır. Bu konu göz önünde bulundurulduğunda, insan hayalinde bir filmin kareleri gibi hareket eden bazı fantezileri kuramadan edemiyor. Siluet halinde gözlerimizin önünde canlanan filmin karelerinin birinde, bakın tam ortada bir yerlerde,  aşırı sağcı ekselansları Hollanda Özgürlükler Partisi (Irkçılık için Özgürlükler Partisi) Genel Başkanı Geert Wilders ve ondan pek gerilerde kalmamak için büyük çaba harcayan, bir zamanların etkin gerici kişiliklerinden bayan Rita Verdonk’u baş rollerde görüyoruz. Tesadüf Rita biraz daha yaşlı olmasına rağmen, karşılıklı büyük bir aşk yaşıyorlar. Damat adayı Hollanda’nın Tarkovsky’si Geert Wilders, en nihayetinde Rita’nın aşkı ile yanıp tutuşan kalbinin sesine kulak verip, Rita’yı zalim babasından istemek için yola düşüyor. Bin bir heyecanla ucuz bir çikolata kutusunu koltuğunun altına alıp, anne ve babasını da yanına alan Geert, yol boyunca ne tür zorluklarla karşılaşacağını tasavvur etmekte zorlanmıyor. Süklüm püklüm olan damat adayı Geert’in hep göklere bakan o gıcık bakışlarını (Hollanda’daki dağları zat-ı alileri yarattığı için), film karelerinin bu kısmında mahcup bir edayla yere indirdiğini görüyoruz. Suçlu gibi duran anne ve babası ile oturma odasında koltuğun bir köşesine korkuyla ilişirken, kız babasının mübarek ağzını açması ve sert bir ses tonuyla isteklerini, zembereği kıçından kurulmuş bir oyuncak gibi sıralaması ve damat adayımızı amansız bir sınava tabi tutması gibi gelişmeler, bu film karelerine devamla gelip yerleşiyorlar.

Yüz bin lira başlık istiyorum. Düğünün bütün masrafları size aittir. Ha bu arada unutmadan sorayım. Ne iş  yapıyorsun? Oturmak için tapulu evin var mı? Kaç lira maaş alıyorsun? İçki ve sigara içiyor musun? Kumar oynuyor musun? Bak bunları yapıyorsan elbette seninle külahları değişiriz. Uzun lafın kısası dediğim miktarda başlık parasını vereceksin. Maaş durumunu ortaya koyacaksın ve sözünü ettiğim kötü alışkanlıkların da kesinlikle olmayacak. Tüm şartlarımı harfiyen yerine getirirsen, kızım Rita ile evlenebilirsin.”

         Soğuk bakışlı Geertcik, oduncu Gaffur’un oğlu olarak Türkiye kırsalında, yine aynı bölgede doğmuş olan fırıncı Ramazan Efendinin kızı, güzeller güzeli, Rita’ya ferman dinlemeyen gönlünü kaptırmıştır. O koşullarda, Rita’nın babası fırıncı Ramazan Efendinin; “ya tüm bunları yaparsın, ya da  sen bu sevdayı unut” demesi ile Geertcik, Rita’sı için hızla atan kalbinin cam kırıkları ile dolduğunu hisseder. Anlık bir hayal veya görüntü de olsa, ortaya çıkan manzara oldukça hazin ve yürek parçalayıcı. (Okuyucuya, bu dram – romantik türden olan kareleri hayalinde kurup, izleme moduna girdiği zaman, büyük bir paket patlamış mısır ve kağıt bir cep mendilini hazır bulundurması tavsiye edilir).

         Yıllarca öncesinin Türkiye kırsalında; damat adaylarından istenen başlık parası ile bugün sevginin önüne çekilen “delta setinin” koşulları aynı paralellikte. “Uçurtması tellere takılan” çocuğun yaşadığı burukluğu, Hollanda’da, ekonomisine büyük katkıları olan, yerli halkın yapmak istemediği pis ve ağır işleri yapan, yabancı kökenlilerin sevgisi de, aşırı sağcı ve gerici partilerin çıkardığı çağ dışı yasalarına takılıyor. Sol partiler; dayatılan tüm gerici yasalar karşısında gıklarını çıkartmadıkları gibi, zümrüt yeşili olanlar da partilerinin başkanlığından “mutfaklarını boyamak”  için istifa ediyorlar.

         Bir yanda Türkiye kırsalının yıllarca önceki hali ve diğer tarafta sözüm ona, iki bin on bir yılındaki çağdaş Hollanda.  Arada herhangi bir ayrım yok. Tek fark; eğer Geert Wilders, Rita Verdonk’a o zamanların Türkiye kırsalında gönlünü kaptırıp talip olsaydı, kahve ve çay sunumunun akabinde, ev sahibi fırıncı Ramazan Efendi (Rita’nın babası) bisküvi kutusunun kapağını açık bırakacaktı. Gerici ve ırkçı yasalar ile kırsallaşan Hollanda da ise meşhur kutu hemen kapanacaktı. Ne yazık ki acele ile kapatılıp, kapalı kapılar ardında dolaba saklanan kutu ile birlikte, insan yüreğinin sevgi kapıları da yüzlerine acımasızca kapatılıyor. Bisküvi kutusu kapalı, aç açabilirsen, sihirli bir çubuk kullanmanın, sanırım hiç faydası yok. Dünyada var olan sevgisizlik; bütün kötülükleri, örf, adet ve gerici yasalarla hayatımızın bir parçası haline geldiğine göre, biz yine de bisküvi kutusunu bir tarafa bırakıp (bisküviler zaten bayattı), başka bir kutuya yönelelim. Mitolojik Pandora’nın Kutusunun dibinde kalan umudumuzu hiç bir zaman kaybetmeden,  yüreğimizde yaşattığımız sevgiye, olabildiğince itina gösterip, emek verelim ve bu yazıyı muhalif ve anarşist ruhlu bir şairin, güzel bir şiirinin bir kaç mısrası ile taçlandırıp,  noktalayalım. 
        “Yan yana yürümeyelim diye dar yapılmıştı kaldırımlar...
         Ve yine yan yana yürümeyelim diye dar kafalıydı insanlar...
         Ve sırf dardı diye kafalar
         Düşünmeyi bırakıp sevmeyi denedik.
                                Henry Charles BUKOWSKI”

 

 

Amsterdam, 5 Ocak 2011

                                                 

                                                                               

                            

 

 

 

 

 

 

 

 

MORUK MERKEP

MORUK MERKEP

Sahibim Kuyular Köyü’nden (Gundê Emera) Ömeri Sor’du. Ömeri Sor maddi durumu kötü olmayan, hayat dolu, şen şakrak, çokça çalışkan ve hayli espritüel bir insandı. Ben Kuyular Köyü’ndeyken  sahibim olan bu aile gece gündüz demeden kadın, çoluk çocuk, kız, oğlan, gelin ve damat kısaca herkes günün büyük bir kısmını çalışarak geçirirdi. Büyük bir aile olan Ömeri Sor’un ailesi, akşamları yorgunluktan bitap düştüğünden, herkes kendisini evin bir köşesinde bir yerlere zar zor atardı. Bu evde az bir zaman kaldığım halde acı tatlı pek çok anım oldu. Bunlardan bir tanesini affınıza sığınarak hemen anlatayım.

Bugünmüş gibi hatırlıyorum. O sıralarda sanırım daha altı aylıktım. Zekam ve hafızamla (huyum kurusun) söylemesi ayıp her daim övünmüşümdür. O halde lafı fazla uzatmadan ilginç bulduğum bu anımı izninizle sizlere de aktarayım.

Bunaltıcı bir yaz gecesiydi. Annemle gecenin ilerleyen bir vaktinde, evin duvarının dibinde biz de dinlenmeye çekilmişken, açık olan pencereden televizyonun sesi bangır bangır geliyordu. Tanıyanlar bilir Ömeri Sor çok komik bir adamdı. Televizyonda bir kadın spiker uzun uzadıya o gün de (cehenneme çevirdikleri bu dünyada) insanların birbirlerini nasıl katlettiklerini içeren, dört bir yandan ardı ardına gelen ölümlü haberleri okudu ve peşinden istiklal marşı ile program sona ererken, kapanış için yine aynı spiker:

“Sayın seyirciler yayınımız burada sona ermiştir, hepinize iyi geceler diliyoruz.” deyince; ben ve rahmetli annem boynumuzu olabildiğince ve merakla (fazlası iyi olmasa da) Ömeri Sor ne yapıyor diye uzattık. Spikerin seyircilere iyi geceler dilemesinin ardından, Ömeri Sor şöyle bir etrafına bakındı ve etrafta oğullarının, kızlarının, gelinlerinin, karısının ve torunlarının hepsinin ölü uykusunda olduklarını  görünce dayanamadı ve  herkesin uyuyakalmış olmasına hiddetlenip kalayı bastı:

“Ma ka boqe seyirciya geme (Kürtçede tercüme edilemeyen usturuplu bir küfür), qızım ne olursın sen onların kusuruna bakma, hepsi yatıyor, hadi sana da iyi geceler,” diyerek televizyonu kapatmıştı. Ben  ve rahmetli annem gülmekten kırılmıştık.

Ben mi? Kim miyim? Ha öyle ya kendimi tanıtmadan Ömeri Sor’u tanıttım. Hani Ömeri Sor da tanıtılmayacak gibi değildi. Duyduğuma göre o da Hakkın rahmetine kavuşmuş. Adından da anlaşılacağı gibi, kıpkırmızı bir adamdı. Lakabı da zaten Kırmızı Ömer anlamına geliyordu. Hatırladığım kadarıyla Ömeri Sor’un ve tüm sülalesinin saçları kiremit kırmızısıydı. Zaten bu sülaleye de Male Ser Soran (Kırmızı Kafalılar Sülalesi) diyorlardı. Bu arada ben kendimi tanıtmayı sürekli erteliyorum. Daha iyi, biraz beni merak etmiş olursunuz. Neyse yine de acıdım size.

Çünkü bir hayli yufka yürekliyimdir. Kendimi daha fazla anonim göstermeye gönlüm razi olmuyor. Hadi siz de saklamayın elbette biraz da olsa merak etmişsinizdir. Merak edilmeyecek gibi değilim hani. Ben Ömeri Sor’un evinde iken çok güzel kocaman gözleri, incecik sütun gibi bacakları, upuzun kulakları olan bir sıpaydım. Annem Kere Boz (Boz Eşek) daha ben doğmadan adımı hazırlamış ve bana çok sevdiğim “Kercan” adını vermişti. Zavallı anam beni büyütmek için elinden gelen her şeyi yaptı. Yemedi yedirdi, içmedi içirdi. İnsanlardaki gibi giymedi giydirdi de diyeceğim ama bu bize pek uygun düşmüyor. Siz insanlarda kullanılan diğer bir deyimi (anamın fedakarlığını anlatmak için) yerinde ise ve bunu biz eşeklere uyarlayacak olursak; “annem kılını benim için süpürge yaptı.” Biliyor musunuz; bizde babaların hiç bir fonksiyonu yoktur. Tüm yük ne yazık ki annelerin omuzlarındadır. Babalık duygusu diye bir duygu zaten pek gelişmez. Babalık bir yerde kim kime dum dumadır. Ama yine de babamı tanımayı, bir kez olsun yanında şöyle boylu boyunca salınıp, kafamı ona sürtmeyi, gurur ve keyifle kuyruğumu sallamayı ne çok isterdim. Elbette anırmayı da ilk elden ondan öğrenmeliydim. Heyhat olmadı! Ölmüş ile olmuşa çare olmadığına göre, o halde süreyim kendimi Niğde’ye.

Kuyular Köyü’nde daha önce de dediğim gibi iyi tatlı pek çok anım oldu. Ev sahibim doğrusunu söylemem gerekirse, kendisi yok Allah’ı var;  kıymetimizi çok iyi biliyordu. Bir yaşıma kadar bu köyde kaldım. Bir yaşıma girmeme bir gün kalmıştı. Annem benim için büyük bir “anırma partisi” hazırlığı içindeydi. Anırmanın ardından en yakındaki ekinlerden birine gizlice gidip, ziyafet çekecek, bizde felekten bir gün çalacaktık. Anacığımla bir yanda otlanıp, planlar yaparken, kimleri davet edeceğimizi düşünüyorduk. Tam bu sırada köyün çobanlarından biri bizi uzaktan görüp, yanımıza  geldi. Annemi zorla önüne kattı ve ne kadar yükü varsa zavallı anacığımın üzerine attı. Onu koyun sürüsünün yanına götürdü. Gidiş o gidiş. Annem gitmemek için direnip, çifte üstüne çifte attıysa da kâr etmedi. Sanki başına gelecekleri biliyordu. Ben de beraber gitmek için elimden gelen tüm çabayı gösterdim. Hain çoban beni kovalayıp yoğun bir taş yağmuruna tuttu. Ama ben çok atik davranıp, taşların hepsini sektirdim. Annem giderken hüzünlü gözlerle bana uzun uzadıya baktı. Adeta vedalaşır gibiydi. İçim burkuldu. İstemim dışında orada bir başıma kalakaldım.

Ertesi günü kara haberi alınca dünya başıma yıkıldı. Annemi o gece dağda kurtlar yemiş ve ben bu fani dünyada bir başıma kalmıştım. Günlerce zavallı dünyalar tatlısı annem Kere Boz’un matemini tutup ağladım. Fakat yalnız başıma yaşayarak, ayakta kalmasını öğrenmeliydim. Bunun için çok direndim. Fakat işin kötüsü köyün çocukları bana hiç hayır etmiyorlardı. Beni sürekli taşlarla kovalıyorlar ve ardından da henüz pek taze olan cılız

bedenime üç dört çocuk birden biniyordu. Belim kırılacak gibi oluyordu ve bu durum dayanılır gibi değildi. Adeta çocukların sadist duygularını

giderdiği bir yaratık, bir oyuncak haline gelmiştim. Anne ve babaları da, bir gün olsun:

 “Yavrum, evladım yapmayın etmeyin ne istiyorsunuz bu zavallı yetim hayvandan?” demiyorlardı. Bence aile terbiyesi çok önemlidir. Bu konuda annemi her zaman rahmetle anacağım. Büyüklerinizin:

“Hayvan sevgisi olmayanın, insan sevgisi de olmaz.”

Duyumlarıma göre biz eşeklerin cenneti Merzifon’daydı. Bir de on beş kilometre ileride Büyük Camili (Gundê Camiliye Mezin) diye bir komşu köyde de eşeklere büyük bir rağbetin olduğunu duymuştum. Kuyular Köyü’ndeki zulüm ve işkence dayanılır gibi değildi. Sonuçta benim sonum da anneminkinden farksız olmayacaktı. Bu nedenle gidip, Camili Köyüne iltica talebinde bulunmanın planlarını yapmaya başladım. Bir bahar günü Kuyular Köyü’nün tüm çocukları uykudayken, sessizce köyden ayrıldım. Yolum uzun ve engebeliydi. İşin kötü tarafı çok gençtim ve hiç hayat tecrübem yoktu. Yaklaşık bir saatlik yolculuktan sonra, bir ilerideki Dalkıranlar Köyü’ne (GudêHeştiyer) geldim. Yolu çok iyi bilmiyordum. Köyün alt kısmında rastladığım ilk eşeğe Camili’ye giden yolu sordum. Bir hayli yaşlı olan ve tüyleri dökülmekte olan bir eşekti. Oburca otlanmakta olduğu yerden kafasını kaldırıp, ne demek istediğimi anlamadığı her halinden belli olan gözlerle; bana bön bön baktı. Eşekler arasında köylerine göre farklı dillerin olduğunu o zaman anladım. O nedenle kafamı nezaketen hafif saygıyla aşağı doğru sallayıp:“Camili… Camilii…” diye yüksek sesle sordum. Ne demek istediğimi anlamıştı. Kendi köyünün diliyle kafasını yola dönerek anlatmaya başladı.

Ben hiç bir şey anlamamıştım. Sadece dosdoğru, yolumdan sapmamam gerektiğini, bu yaşlı Eşek amcanın kafasını sallayışından çıkarabildim.

İçime bir korku düşmüştü. Kim bilir Camili Köyü’ndeki eşekler hangi dili konuşuyorlardı. Ben oradaki eşeklerle nasıl anlaşacaktım. Yoluma devam

ededururken, bir yandan da kendi kendimi teselli etmeye çalışıyordum. Gencim, yakışıklıyım, zekiyim, kabiliyetliyim. Korkmamı gerektirecek bir şey olmadığı gibi, üstelik yeni bir dil öğrenecektim ve her dil bir eşek demekti.  Kısa bir yolculuktan sonra derince bir dereyi geçip, Bektaşlı (Gudê Rostıka) denilen ikinci bir komşu köye geldiğimi fark ettim. Köyler arasında herhangi bir gümrük falan yoktu. Sanırım bu köyler arasında da gümrük birliği normları geçerliydi.  Bu köyün dışında kuytuca bir yerde boylu boyunca uzanıp, bir güzel dinlendim. Daha yolum vardı. O nedenle fazla oyalanmaktan yana değildim. Camili Köyü’ne yaklaştıkça kalbim adeta yerinden fırlayacak gibi oluyordu. Köy sınırlarından adımlarımı içeri atmıştım ki uzaktan pek çok eşeğin bir ağızdan anırdıklarını duydum. Köyün harman yeri denilen kısmında pek çok eşek kafalarını yukarı doğru kaldırarak anırıyor, birbirleri ile hiç anlamadığım bir eşekçe dilinden konuşuyorlardı. Benim geldiğimi gören liderleri olan iri yarı bir eşek; hemen yardımcısını gönderip, beni buyur etti. Derdimi nasıl anlatacağımı bilemiyordum ve bu kadar cins rengarenk eşeği ilk kez bir arada görüyordum. Doğrusu pek şaşırmıştım. Benim başka bir köyden geldiğimi ve dillerini bilmediğimi hemen anladılar ve anında tercüman bir eşek çağırdılar. Tercüman tıpkı benim konuştuğum dili konuşuyor ve Camili Köyü’nün eşeklerinin diliyle söylediklerimi, oluşturulan iltica heyetine harfiyen aktarıyordu. Çok sıkı ve politik bir ifade hazırlamıştım. Gördüğüm işkenceleri, eşek haklarının nasıl ayaklar altına alındığını ve her türlü haksızlığı harfiyen anlattım. Avukatlığımı karizması yerinde, uzun beyaz yeleli yaşlıca bir eşek üstlenmişti. Dünya Eşekleri Af örgütü ve diğer tüm Eşek Sivil Toplum Örgütleri beni destekliyorlardı. Sağ olsun anacığım genel kültürümün, politik ve sosyal yönlerimin gelişimine ne kadar da önem vermişti. İfademi çok tutarlı bulmuşlardı.  Çok geçmeden oturma iznim ve kalmam için kuytu bir duvar dibi ayarlandı. Mutluydum. Geriye bir tek lisan sorunum kalıyordu. Bunun içinde en kısa zamanda hızlandırılmış olan uyum ve lisan kurslarına katılacaktım.

Dili çok kısa bir zamanda öğrendiğim gibi, adapte olmakta da fazla bir güçlük çekmedim. Buradaki eşeklerin çoğu başı boş eşeklerdi. Fakirlik diz boyuydu ama yine de eşekler arasında hır gür yerine, iyi bir dayanışma hakimdi. Bu arada başka mülteci eşeklerle de tanıştım. Onlar da başka köylerden geliyorlardı. Köydeki tek sorun susuzluk ve kuraklıktı. Bir kıyıda köşede bir tutam ot bulduğumuz zaman dünyalar bizim oluyordu. Aç kalmıyorduk, ama doğrusunu söylemek gerekirse refah içinde de değildik. Fakat yine de kıyaslayacak olursam, Kuyular Köyü’ndeki ortamdan daha demokratik bir ortamdaydık. Baskı, zulüm ve işkence söz konusu değildi.

Yıllardır bu köydeyim. Yaklaşık olarak yirmi dokuz yıl oldu. Bir eşeğin ömrü ortalama otuz yıldır. O halde ben de bu dünyada misafirdim. Ha bugün ha yarın her an ölebilirim.  Şimdilerde benden bahsederlerken  Moruk Merkep diyorlarmış, bir bilseniz ne çok ağrıma gidiyor. Elbette eşek milletinin de ağzı torba değil ki büzesin. Ancak kafasını alıp, saman torbasına koyarsın ama bunlar bu torbanın içinde de söylenirler. Ağzı olan konuşuyor ve böyle kendinden büyük laflar ediyorlar. Oysa ben bir zamanlar rahmetli anacığımın delalı, yani biricik Kercan’ıydım. 

Burada oldukça güçlü dostluklar geliştirdim. Hepsini ardımda bırakıp gideceğim. Evet şu an köyün en yaşlı eşeğiyim. Cam gibi parlak kocaman gözlerimde fer kalmadı. İstanbul Boğaz Köprüsü gibi bacaklarım titrer oldu. İpekten farksız tüylerim dökülür oldu. En ağrıma giden de  insanların biz eşekleri küçümsemeleri oldu. Ona buna küfrederlerken dahi bize sormadan bizim adımızı kullanıp, bizi küçük duruma düşürürken karşısındakini de yerle bir ediyorlar. Yani bizim adımız dahi küfür mahiyetinde kullanılıyor. Bunu bize neden reva görürler bilemiyorum. Bu aşağılamaları ve küçümsemeleri bir türlü hazmedemedim. Bunu insanlardan beklemiyordum. Hele de bu güzel sayılabilecek Camili Köyü’ne komşu köylerin, bizim bu köydeki varlığımızı sürekli buradaki insanlar için alay konusu yapmalarını bir türlü anlayamadım. Ne olmuş yani Camili’nin eşeklerine, çoksa çok. İşleri güçleri Camili’nin eşekleri. Doğrusu merak ediyorum, bunların uğraşacakları başka bir şey yok mu? İyi de biz eşekler neden bu kadar horlanıyoruz? Bir türlü anlamış değilim. Bilmiyorum sizler anlayabiliyor musunuz? Hayvan hayvandır, o kadar. Bir insan neden adını böbürlenerek “aslan” koyar veya başkasına methiyede bulunur da neden “eşek” demek bu kadar hakaret olarak kabul edilir. Bence çok garip ve anlaşılmaz bir ikilem, düpedüz çifte standartlık. Dedim ya ben çoğu zaman bu insanları anlamakta bir hayli zorlanıyorum. Elbette bana hak verenleriniz de vardır. Sağ olun, varolun.

Ömrümün bu son günlerinde kendimde takat buldukça, köyün içinde dolaşıyorum. Bir bilseniz köydeki insanları görünce ne çok anım depreşiyor. Pek çok iyi insanın yanı sıra kötüler de yok değil. Biraz önce tüm kalan gücümü titreyen ayaklarıma verip doğruldum ve yine uzun bir gezintiye çıktım. Yarım saat önce pek nadir olarak yağan yağmurun serinliği hala devam ediyordu. Gökyüzünde Mal Omaların evlerinin arkasından başlayıp, köyün ortalarına doğru bir eğri halinde tüm albenili renkleri ile bir gökkuşağı köye renk katıyordu. Gökkuşağını oldum olası severim. İçime her nedense bir iyimserlik verir. İçim tarifi olmayan kıpırtılarla dolar. Kendimi böylesine iyi hissettiğim bir anda, bu hissiyat yerini allak bullak olan duygulara bıraktı. Köyde dolaşıyordum ki karşıdan upuzun sakallı birinin geldiğini gördüm. Bütün keyfim kaçmıştı. Eşeklerde keyfilerin alasının olduğu insanlar tarafından da bilinir. Evet bu adamı gözüm bir yerden ısırıyordu. Biraz düşündükten sonra hemen aklıma geldi. Şimdi adını vermeyeyim, ayıp olur, yine de eşeklik bende kalsın, o da anonim kalsın. Beş yıl önce, bir Cuma gününün öğle sonrasıydı. Karnım açlıktan  müthiş gurulduyordu. Etrafıma bakındım, yiyecek ne bir gram ot nede saman vardı. Canıma tak etti, ne olursa olsun gidip köyün yakınında bulunan ve rüzgarda yeşil yeşil sallanıp, ağzını sulandıran ekinlerden birine gizlice girdim. Zil çalan karnımı bir güzel doyuracaktım.

Bu benim böylesi ilk ve son girişimimdi. Ekine daldım, tam karnımı doyurmak üzereydim ki, o zamanlar henüz sakal bırakmamış olan bu muhteremin hışımla elinde kafam büyüklüğünde taşlarla bana doğru hücuma geçtiğini gördüm. Bir tek Allah Allah nidası eksikti. Düşman kalesine saldırır gibiydi. Korkudan kalbim duracak sandım. Kendimi her ne kadar sakınmaya çalıştımsa da üst üste yağmur misali insafsızca gelen taşlardan kurtulamamıştım. Bir değil on değildi. O gün ölmediğime şükrediyorum. Sırtım, kafam her bir yanım yara bere olup, kan revan içinde kalmıştım. Oysa bu dini bütün daha on dakika önce Cuma namazını kılmıştı. Elbette kendisine kafamı sallayıp, anlamlı anlamlı  “yaa Hacı” demekten kendimi alıkoyamadım.

Ertesi gün yine gezintiye çıktığımda, gökyüzünde bu seferde sürüler halinde binlerce kuşta oluşan bir turna katarı V harfi şeklinde yüksek sesler çıkararak uçuyorlardı. Bu kuşların bu mevsimde böyle sürüler halinde uçmaları pek hayra delalet değildi. Kim bilir belki de yerlerini beğenmemişlerdi. Doğrusu neden şimdi ve nereye göç ettiklerini çok merak ettim. İçimden kim bilir uçmak ne kadar güzeldir diye geçirdim. Velhasıl onlarla da ayrı dünyaların yaratıklarıydık, onlara ulaşmam olanaksızdı. Diğer taraftan ben beğensem de beğenmesem de yıllardır buraya çakılıp kalmıştım. Elbette daha kötü bir yere de düşebilirdim. Bu karmaşık duygularla gezinedururken aniden karşıma yaşlıca bir kadın çıktı. Çok uzun bir zamandır kendisini görmüyordum, uzun süre hasta olduğu kulağıma geliyordu. Hani bir geçmiş olsuna dahi gidememiştim. Benim ki de laf mı, ama ne yapayım içimden böyle geçiyor.  Bak şimdi iyileşmiş. Buna çok sevindim. Kendisini görür görmez tanıdım. Bu gözlerdeki derinliği nasıl unutabilirdim. Yine yıllarca öncesine gittim. Eşek arkadaşlarla saklambaç oynarken, kazara dikenli bir tele takılmıştım. Başım belalardan hiç kurtulmuyordu. Eşek arkadaşlarımın elinden bir şey gelmiyordu. Ne yapacağımı şaşırmıştım. Bu kadıncağız tesadüfen, beni bu halde görmüştü. Nasıl da üzülmüş ve bir yas havasında dizlerini dövmüştü. Hemen gidip köyden yardım istemiş ve beni bu illet tellerden kurtarmıştı. Her tarafım bu dikenli tellerden kurtulmak isterken paramparça olmuştu. Ben uğraştıkça, durumum daha vahimleşiyordu. Bir hafta boyunca mekanı Cennet olası bu nur yüzlü muhterem kadın beni ahırlarında misafir etmiş, yaralarıma yumurtalı sabundan merhemler sürüp, beni iyileştirdiği gibi arpamı ve suyumu da hiç eksik etmemişti. Kendisine bir kere olsun iki

bidon su dahi taşımamıştım. Benim ki de bir nevi nankörlüktü.  Duyduğum kadarıyla bu kadın  öyle fazla namazında niyazında olan birisi de değildi. Ama sevgi dolu kalbi her şeye bedeldi. Kendisini gördüğüm zaman uzunca anlamlı gözlerle baktım. Keşke dile gelip ona bir teşekkür edip, ne denli  minnettar olduğumu aktarabilseydim. Bir insan gibi bir demet çiçek alıp kendisine götürmeyi ne çok isterdim. İnanın çiçekleri ne kadar aç olursam olayım, onları kendisine yemeden götürürdüm, böyle bir eşeklik yapmazdım. Fakat kalbimdeki tüm duygularımı gözlerimle onun gözlerine yansıtmasını tüm yeteneğimi kullanıp, sonunda becerdim. O da beni tanımıştı, gelip tozlu sırtımı okşadı, sevecen gözlerle baktı ve bana  gülümsedi. Öylesine mutlu oldum ki sormayın gitsin. Keyifli keyifli kuyruğumu salladım. Başımı aşağı yukarı kaldırıp indirdim. Tam keyfimden anıracaktım ki, son anda kendimi tuttum. Öyle ya terbiyesizliğin lüzumu yoktu. Şimdi ne diye bu kadıncağızın kulaklarının dibinde zırlayacaktım. Eşek de olsam eşekliğimi bilmeliydim. Az daha büyük bir hata işleyecektim. Ne güzel, ne muhterem bir insandı bu insan. İbret olsun Dünya aleme; görün bakın böylesi insanlar da vardı. Dünyanın bu iyi insanların yüzü suyu hürmetine habire dönmeye devam ettiği söyleniyor. Bu insanı tekrar gördükten sonra, galiba insanlar bunda haklılar diye düşündüm. Keşke bu insanların sayısı çok çok fazla olsaydı. Gün geçtikçe azalıyorlar mıydı ne?

Buna benzer yüzlerce anı var elbette. Hepsini sıralamaya gerek var mı bilmem. Bu anılarım arasında beni en çok üzen benim de çoğunlukla tanıklık ettiğim yaşanan hazin aşklar ve ayrılıklar oluyor. Birbirlerini delicesine sevip te bir araya gelemeyen onlarca genç tanıdım. Onları bu köyün içinde boynu bükük mutsuz dolanırken gördüğüm zaman, kalbim parçalanıyor. Dehşetli bir burukluk hissediyorum. Ama benim elimden ne gelir ki? Sevip alamamak çok zor olsa gerek. Ben bunu pek yaşamadım. Ama ne denli güç olduğunu bunu yaşıyan insanlardan biliyorum. Bu ızdırabı çeken gençlere çok acıyorum. Pek çok saçma sapan neden örf, adet, ekonomik eşitsizlik, aile farklılıkları ve benzeri etmenler sevenlerin arasına aşılmaz bentler çekti. Bundan daha büyük bir kötülüğün olabileceğine

ihtimal vermiyorum. Hani derler ya “Sevenlerin arasına girilmez” diye, araya girenler de oğmaz. Bu dünyaya bir kez gelindiği halde, sevenler acımasızca acı çekmeye mahkum edildi, yürekleri hançerlendi. Gönül isterdi ki, insanlar için ölümden daha beter olduğu söylenen ayrılıklar olmasaydı. Ayrılığa katlanmak zorunda olanların, ömürleri boyunca zehir zıkkım bir yaşam sürdürdükleri aha bu kör olası gözlerimden hiç kaçmadı. İnsanın insana yaptığına bakın. Hiç yakışık almıyor. Ne diyebilirim ki; yazık, hem de çok yazık!

Son zamanlarda biz zavallı eşekler hakkında ipe sapa gelmeyen şeyler söyleniyor. Sözde sofunun biri eşekler hakkında bir sav ileri sürmüş. Ona göre eşekler şeytanı gördükleri zaman anırıyorlarmış. Biz şeytan dedektörü müyüz, yoksa eşek mi? Git işine yahu ne şeytanı, aha bu Camili Köyü’nde yüzlerce eşek var ve bunlar bildiğim kadarıyla geceli gündüzlü  durup dinlenmeksizin anırıp duruyorlar. O zaman bu şeytanın günün yirmi dört saati işi ne buralarda? Hayır ben şeytan meytan görmedim bu güne değin. Görsem de niye anıracağım ki. Bana ne, işim mi yok. Gitsin Allah’ından belasını bulsun. İnsanların deyimiyle bana dokunmayan yılan da bin yıl yaşasın. Sonra anırsam da gelip, aha şeytan burada deyip, yakalayıp hapse mi atacaklar? Bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu! Benim bildiğim, biz eşekler şeytanı değil de (serde olan romantikliğimizden); sadece sevgilimizi gördüğümüzde anırırız, aşkımızı bir seranad halinde dile getiririz. Napolitanlar ve aryalar döktürürüz. Bu tam bir müzikal opera niteliğindedir. Sadece kur yapmak için anırırız. Aynı kişi horozların da melekleri gördüğü zaman öttüklerini söylemiş. Oysa horozlar sadece sabahları öttüklerine göre; melekler dünyaya günde bir kez mi uğrak veriyorlar? Bir yaşıma daha girdim, daha neler. O zaman vay bu dünyanın haline. İnsanlar bazan neden böyle mantıksız şeyler söylerler,  bu eşek kafamla bir türlü anlayamıyorum. Neden acaba bizimle bu kadar uğraşıyorlar?

“Eşeğe altın palan vursan da eşek eşektir.” Elbette eşek eşektir. Başka bir şey olmak isteyen kim. Aslını inkar eden zaten haramzade değil miydi.

Aslında bir yerde bunların hepsi fasa fiso. Bugüne kadar hangi babayiğit bir eşeğe altın palan vurmuş. Geç bunları demekten kendimi alamıyorum.

Bunların hepsi hep vaat hep vaat, gerisi benim kuyruğumdan da uzun kuyruklu yalan. Sıkıysa vur altın palanı, ondan sonra söyle sözünü. Eşek olarak kalsak da hiç değilse altın palanlı eşeğe çıkar adımız, şanımız dört bir yana yayılır, tüm canlılar bize selama durur. Buyurun size hodri meydan!

Bizimle ilgili fıkralarınız da baydı artık. Anlatıldıkça anlatılır. Hele de Nasrettin Hoca ile eşeği. Anlat babam anlat, insanlar dur durak bilmezler. Belki biliyorsunuzdur ama ben yine de affınıza bir kez  daha sığınıp anlatayım. Eşeklerle ilgili fıkralara kızdığım halde, ne yalan söyleyeyim hoşuma giden bir Nasrettin Hoca fıkrası aynen şöyleydi:

“Hoca bir gün eşeği ile bir yere giderken, eşeğinin yola yayılmış olan diğer bir eşeğin fışkılarını gördükçe sürekli durup kokladığını görür. Bunun üzerine Hoca eline bir torba alır ve eşeğinin kokladığı tüm fışkıları torbaya doldurur. Akşam eve döndüklerinde de yem yerine bu fışkı torbasını yemesi için eşeğinin önüne koyar. Eşek şaşırır ve yememekte direnir. Hoca da:

A be mahluk senin tercihin, sen istedin ben de senin için topladım der.”

Bu fışkılar Hoca’nın eşeğinin tercihiydi. İyi kötü otuz yıldır ben de Camili Köyü’ndeyim ve bu da benim tercihimdi. İyi de olsa, kötü de olsa, bir ömrü

burada tükettik, fazla şikayetçi olmamalıyım. Sayılı gün çabuk gelip, geçti. Sonunda ben Kercan’ın da “tükendi fitili, eridi yağı.” İşte Kercan da geldi ve gidiyor. Kalanlar sağ olsun. Benim çektiklerimi onlar çekmesin. Hakkın hukukun gerçekte olduğu, dünyanın yükünün hayvanlar tarafından değil de marinalar tarafından taşındığı, sırtımıza bindikleri zaman onca yükün altında hızlı gitmemiz için; arabanın gaz pedalına basar gibi çuvaldızların boynumuza habire dürtülmediği, bir tutam ekinini yedik diye kafamız büyüklüğünde taşların bize atılmadığı, insanlar açısından da “sevenlerin mutlaka kavuştuğu” çağdaş bir yerküre de yaşasınlar. Tek dileğim budur. Umarım insanlar bir an evvel dünyanın kötü gidişatına, kendilerine yakışır bir şekilde  bir yön verirler.

Ömeri Sor ve ailesinin tercihi neredeyse günün yirmi dört saati çalışmaktı. Hayat çoğu zaman tercihlerimizin toplamından ibaret olduğuna göre, tercihlerimizi yaparken galiba hassasiyetimizi en iyi düzeyde tutmalıyız. Zaten şu gelip geçici hayatımızın yönünü belirleyen,  gerek biz hayvanların, gerekse insanların çoğu zaman doğru veya yanlış olan tercihlerimiz değil midir? Ben Kercan’ın (Moruk Merkep) ukalalığını bağışlayacağınız umuduyla.

                                                 

Amsterdam, 24 Aralık 2006