TERMOS

TERMOS

         Kalkık gür kaşlarını sudan bir bahaneyle de olsa birleştirip çatmaya görsün, anında bütün aile fertleri O'nun ürkütücü hışmından fellik fellik saklanacak yer ararlardı. Üst kısmı tel tel bıyıklarla kaplı, dolgun dudaklı mübarek ağzını açtı mı, gözlerini saatler boyu yumardı. Ne zaman ve hangi durumlarda bineceği belli olmayan kocaman küplerden de akrobatlar misali uzun zaman inmez, birinden bir diğerine ustalıkla atlardı. Küpler üzerindeki uzun soluklu seyr-i seferinde fıldır fıldır dönen gözlerine yerleşen iki ejderha ateş püskürmeye başlardı. Kırçıl saçları tıpkı bıyıkları gibi tel tel olur, kaşları inişli çıkışlı hatlar çizerdi. Karısı Pelè böylesi istenmeyen bir durumun oluşması halinde, suspus, "çıt" sesinin bile gürültü sayıldığı bir ölü sessizliğe bürünürdü. Bütün bedeni elektrik akımına kapılmışçasına bir titremeyle, gıkını dahi çıkarmadan mutfakta soluğu alır ve ne kadar ağır eşya varsa korkudan kapının arkasına yığardı. Her defasında kalbini göğsünü yarıp, çıkmaması için iki eliyle bastırırdı.

         Hesko karısı Pelè’ye her ne kadar sabun misali baloncuklar halinde köpürüp atarlansa da, onca yıl sonra hala ilk günkü gibi sırıl sıklam aşıktı. Var olagelen ani parlamalarının, hiddetinin ve kızgınlığının önüne bütün çabalamalarına ve istemine rağmen geçemiyordu. Aslında kızgınlığı kalbinin derinlerinden gelmiyordu. Anlık saman alevi parlamalardı. Kısa bir an için de olsa, bu olumsuz dışa vurumlar, herkesin kalbini kırmaya ve ortamı berbat etmeye yetiyordu. Ama Allah’ı var bugüne değin, bu şiddet ve celallenmeye rağmen; fındık burun, kalem kaş, al yanak ve kara üzüm gözlerin sahibi Pelè’ye tek bir fiske vurmadı. Varsın dövmesindi. Yine de kadın dediğin, öyle veya böyle erinden korkmalıydı. Çocukları da öyle. Saygıda kusur edilmemeli ve akan sular; mevzu bahis saygı olunca, çok güçlü bir fren sistemi ile olduğu yerde ve anında durmalıydı. Hesko üç oğlan, üç kız ve bir de güzeller güzeli Pelè’den oluşan güzel evinin sarsılmayan direğiydi. Katılırsınız veya bu konuda kendileri ile hemfikir olmazsınız; Hesko’ya göre korkusuzluk saygısızlığı da beraberinde getirirdi. Atalarından bugüne değin böyle görmüştü. Şüphe götürmeyen bu görüş aynı zamanda “Haneyi Hesko’nun bekası” için de gerekliydi.

         Her köpürme anında ağzından ve burnundan körükler gibi hava çıkartıyor, gözleri bir anda kan çanağına dönüyordu. Sinir küpü bir insan da olsa, hayat çizgisindeki gidişat dilediğince seyrettiğinde, Hesko yumuşacık bir insan olup, kuş tüyüne dönüşüyor ve ardından da pamuk şekeri olmasını biliyordu. Oğulları ve kızları babalarının bu ters tarafından çok çekiniyorlardı. Günün birinde babalarının birilerine ters düşüp başını belaya sokacağından da korkmuyor değillerdi. Çocukları her ne kadar O’nu zorunlu olarak idare etme yoluna gitseler de, başkası aynı yolu seçmekte zorlanabilirdi.

         Hesko da köylüleri gibi nafakasını çiftçilik ve hayvancılıktan çıkartıyordu. Oğullarından ikisi ve bir kızı evlenip Ankara’ya yerleşince, iki kızı, bir oğlu ve karısı Pelè ile birlikte yaşamaya başladı. On yedisinde bıyıkları yeni terleyen oğlu Osman tarla işlerinde ve hayvancılıkta kendisine yardımcı oluyordu. On beş yaşındaki kızı Yeter ve on dört yasındaki Sultan anneleri ile birlikte ev işlerinde koşuşturuyorlardı.

         Hesko karısı Pelè’nin yaptığı peynir, tereyağı ve yoğurtları traktörünün römorkuna her çarşamba günü yakınlarındaki Kaman ilçesinin pazarına götürüp satıyor, aldığı para ile de ailesinin ihtiyaçlarını gideriyordu.

         Bahar mevsimi geniş İç Anadolu bozkırına gülücükler atarak çıkageldi. Koyunlar kuzuladı. Bahar yağmurları art arda bol miktarda gelince; dağ, taş, dere ve tepeler güzelim bir yeşilliğe, öbek öbek kır çiçeklerine bürüdü. Kaplumbağalar yuvalarından kafalarını korkusuzca mobil yuvalarından çıkardılar. Kirpiler pamuk yavrular doğurdular. Köstebekler toprağın altını üstüne getirdiler. Cırcır böcekleri karanlık geceleri aydınlattılar. Tırtıllar kanatlanıp gökyüzünün maviliğiyle buluştular. Bütün coğrafyayı onlarca çeşit kuşun cıvıltıları sardı. Yağmur sonrası çıkan tatlı rüzgar esintileri, gönül rızası aldığı çiçeklerin mis amber kokularını alıp, getirdi. Kelebekler ve arılar ayaklarında çiçek tozlarının ağırlığıyla tabiatta uçuştular. Tozları kondukları çiçekten bir diğerine taşıdılar. Çoğalmanın, üremenin, refah, bolluk ve bereketin önünü açtılar. Bütün insanlar ve dünyada yaşayan canlılar bu nadide kokuları ciğerlerine depoladılar. İnsanı sermest eden hoş kokuları alıp veren nefesler, İç Anadolu bozkırındaki bütün insanları alabildiğine mutlu kıldı. Baharın o muhteşem verimliliği ile hayli sıcak bir yaz mevsimine yumuşak geçiş yapıldı. Hesko ve karısı Pelè de diğer köylüleri gibi koyunlarından beklemedikleri bir oranda süt elde ettiler. Sağdıkları her damla sütü değerlendirip, tenekeler dolusu peynir ve tereyağı elde ettiler.

        Peynir ve tereyağı tenekelerinin yüklenmesi esnasında Hesko yine hiddetlendi. Oğluna ve Pelè’ye çatmamak için burnundan soluyarak, kendisini zar zor tutabildi. Kaman’a bir kez daha gidiyor olması bağırıp çağırmasının önünü kesti. Hesko her Kaman’a gelişinde kendisini büyülenmiş hissediyordu. Kilometrelerce öncesinden başlayan o güzelim yeşil örtü ve boy boy ağaçlar gözlerine, yüreğine bir rahatlama getiriyordu. Ciğerlerine doluşan temiz hava ile de bir kuş misali kanatlanıp, tüy hafifliğine ulaşıyordu.

         Havanın çok sıcak olduğu bu çarşamba gününde, pazarın sanayi sitesine yakın kısmında, dört teneke peynir ve iki teneke de tereyağı ile pazardaki yerine konuşlandı.

Sanayi sitesindeki bir tamir atölyesinden gelen çekiç seslerini bastıran Neşet Ertaş'ın dillere destan, babasının "Aydost" adlı türküsü, sabahın bu erken saatlerinde yürekleri dağlıyordu.

         Kaman’da Peynirci Kürt Hesko olarak nam salmıştı. Peynir ve tereyağı ihtiyacı olanlar, Çarşamba sabahı erkenden Hesko’nun tezgahının önünde sıralanıyorlardı. Bugün de Kaman’lı Rukiye hanım en ön sıradaydı. İki adım atıp, Hesko’nun tezgahının başında dikeldi.

         “Hesko ağam nasılsın? İyi misin? Karın ve çoluk çocuğun da iyiler mi? Bak sana bizim Kaman'ın meşhur cevizlerinden getirdim. Kabuğu ince, kolay kırılır. İçi çok lezzetlidir. Karına ve çocuklarına götürürsün, olmaz mı? Badem de getiririm. Severlerse, bir dahaki sefere daha çok ceviz getiririm. Ne diyeceğim, iki hafta önce senden peynir almıştım, biraz yağsızdı. Bu hafta nasıl, yağ oranı ve tadı iyi mi acep?” deyip, izin almadan kopardığı bir parça peyniri hafif uzunca olan burnunun hizasına götürüp, uzun uzadıya kokladı. Sonrasında da peynir parçasını ağzına attı. Dikkatle çiğnedi. Şarap test eder gibi kısık bakışlarla Hesko’nun gözlerinin derinine durdu. “İyi, fena değil” anlamında kafasını salladı. Daha sonra da üç kilo peynir istedi. Hesko’nun omuzlarına bir iki dokunmayla istediği indirimi de anında yaptırdı. Büyük bir gülümseme ve işveyle Hesko’nun tezgahından ayrılıp, yerini sıradaki müşteriye bıraktı.

         Müşterileri genelde kocaları Almanya’da çalışan, cüzdanları hatırı sayılır sayıda yeşil markla dolu kadınlardı. Hesko her kadının kocasının Almanya’nın hangi şehrinde işçi olduğunu, kaç yıldır ve nasıl bir işte çalıştığını biliyordu. Onları tanımadığı ve görmediği halde, isimleri sorulduğunda hemen söyleyebiliyordu. Kadın müşterileri alış verişlerinin ardından, uzun bir zaman Hesko’nun yanında yöresinde kalıyor, bazen de O’na yardım ediyorlardı. Sohbetlerinde Hesko’nun bugüne değin edindiği bütün bilgileri sohbetleri esnasında kendisine aktarıyorlardı.

         Yarı yarıya dul sayılabilecek bu Kaman’lı kadın müşterilerine karşı oldukça kibar, nazik, yumuşak ve güler yüzlüydü. Onlarla oturup sohbet etmek, birlikte bir şeyler yemek ve onların cilveleşmelerinden büyük zevk alıyordu. Bu müşteri potansiyelinin arasından her hangi bir dost edinemediyse de, istemesi halinde aday gibi görünen bir iki kadın da yok değildi. Lakin şimdi bunun sırası olmadığı halde, şeytan da kendisini ara sıra dürtmüyor değildi. Aslında güzellikte ve diğer yönlerden hiç birisi Pelé'nin pamuk ellerine su dökemezdi. Ama yine de "lanet kör şeytan" insanı rahat bırakmıyordu.

         Satış sonrası çarşıya geldi. Elleri cebinde parasının üzerinde dükkanları dolandı. Tanıdık olduğu esnafın ikram ettiği çaylarını yudumladı. Ekmek, çay, şeker, Pelè’ye ve kızlarına birer elbise, kendisine ve oğluna iki gömlek aldı. Bütün alış verişini çantalara doldurdu. Gömlek aldığı mağaza sahibi ile de dost olmuşlardı. Mağaza sahibi Kaman’lı Halit, Hesko’ya dönüp;

         Hesko abim, birer de soğuk su içer miyiz?” diye sordu. Hesko içtiği çayların hararetini düşürmediğini fark etti.

         “Olur Halit Usta, bir bardak da suyunu alayım.” Halit büyükçe cam bir bardağa, Hesko’nun daha önce hiç görmediği kapalı bir sürahiye benzeyen kaptan su doldurdu. Cam bardağı alıp kalın alt ve üst dudağı ile birleştiren Hesko, suyun soğukluğuna şaşıp kaldı. Hesko’nun şaşkın bakışları Halit Usta’nın gözlerinden kaçmadı.

         “Hesko abim, buna 'termos' diyorlar. Bize de yeni geldi. Havalar sıcak gittiği için peynir ekmek gibi satılıyor. Termosun özelliği sıcağı sıcak ve soğuğu da saatlerce soğuk tutuyor. Anlayacağın bizim bildiğimiz toprak testi dönemi sona erdi. Arzu edersen bir tane de sana verelim. Yenge hanımı sevindirirsin.”

         “Olur, neden olmasın. Ver bakalım bir tane.”

         “Hangi renkten istersin Hesko abi?”

         “Kırmızı olsun. Bilirsin bizim Kürtler kırmızıyı pek bi severler. Ben de severim.” Halit Usta kırmızı bir termosu özenle bir gazete kağıdına sardı ve siyah bir poşet içinde Hesko’nun eline iliştirdi.

         Yarım saat kadar sonra Hesko traktörü ile Hirfanlı Köyünü dönüş yolunda ardında bıraktı. Uzaklarda tepelerin ardında güneş bütün kızıllığı ile batmak üzereydi. Kızılırmak’tan esen tatlı rüzgar ağaç dallarını bin bir nazla sallıyordu. Irmak maviş bir akışkanlık çabası içindeydi. En geç yarım saat kadar sonra da evinde olurdu. Termosun marifetlerine Pelè de çok şaşıracaktı. Traktörle, motor gürültüleri ve tozu dumana katarak evine geldi.

         Hesko’nun geldiğini gören Pelè ve çocukları askeri bir disiplinle sıraya girip, beklemeye koyuldular. Hesko aylardır gittiği gurbet elde nihayet sılasına dönüyormuş gibi bir karşılamayı görünce yüzü güldü. Traktörü ile büyük bir TIR aracını sürercesine direksiyona asılıp, kavisler çizdirerek durdu. Pelè kocasının çehresinde uzunca bir zamandır böylesi tatlı bir gülümseme görmemişti. Hesko’nun bu haline çok mutlu oldu. Yüreğine doğru sıcak-tatlı bir akıntı hissetti.

         Hesko çantayı kaptığı gibi çok atik bir hareketle traktöründen atladı. Soluğu hala büyük bir nizam ve intizam içinde bekleyen Pelè ve çocuklarının yanında aldı. Siyah poşetten çıkardığı termosu gözlerinde nadir görülen bir parıltı ile Pelè’ye uzattı.

         “Bak Pelè bunun adı termos. Buna sıcak su koyduğun zaman sıcak, soğuk su doldurduğun zaman da soğuk kalıyor. Anlayacağın artık tarlaya soğuk su için testi götürmeme gerek kalmadığı gibi, bu termosa çay da doldurup tarlaya götürebileceğim. Senden ve çocuklardan bu termosu gözünüz gibi korumanızı istiyorum. Kazayla da olsa kim ki, bu termosu kırarsa O’nun benden çekeceği var. Bilesiniz. Benden söylemesi, sonra vay ben görmedim, bilmiyorum veya duymadım yok.” Tembihleme esnasında yüzündeki o tatlı görünüm aniden kayboldu. Alışılagelen Hesko yine karşılarındaydı.

         Pelè ve hala nizami hizada bekleyen çocukları yutkunmalar eşliğinde kırmızı termosa baktılar. “Oldu. Emredersiniz. Baş üstüne” mahiyetinde kafalarını salladılar.

         Pelè ve çocuklarının işi zordu. Bu termos denilen icadın çok yukarılardan gelen emir ve komuta uyarınca çok iyi korunması gerekiyordu. Başına bir hallerin gelmemesi lazımdı.

         Ertesi gün Hesko traktörü ile yine tarlaya gitti. Neredeyse hasat zamanıydı. Tarlaların verimini merak ediyordu. O nedenle aksama kadar bütün ekin tarlalarını tek tek dolaşacaktı. Hesko’nun evde olmamasını fırsat bilen Pelè komşuları Esme ve Hatice’yi çaya davet etti. Pelè özenle demlediği çayın yanı sıra bol yeşil soğanlı kısır hazırladı. Komşularına mahcup olmak istemiyordu. Kırmızı termosuna da soğuk su doldurup, görücüye çıkarabilirdi. Ne kadar çok beğeneceklerini görür gibi oluyordu.

         Misafirler yukarı kattaki balkonda gölgede oturuyorlardı. Pelè bir elinde çaydanlık ve diğer elinde kırmızı termosla merdivenleri çıkıyordu. Güneşin şavkı gelip, bir anda metal çaydanlık ile buluştu. Pelè’nin bir anda gözleri kamaştı. Dengesini hafiften yitirip, tökezleyince elindeki termos merdivenlerden aşağıya kadar yuvarlandı. Korktuğu başına gelmişti. Kırmızı termos kırılmıştı. Pelè’nin bir anda aklı başından gitti. Komşularını unuttu. Şimdi Hesko’ya ne diyecekti. O’nu nasıl sakinleştirip, termosun kırıldığına ikna edecekti. Kocasının hiddetinden termos gibi kırmızı bir renk alan yüzünü, dönüp duran gözlerini görür gibi oldu.

         Pelè uzun uzadıya düşündü ve aklına çalışmalarını aklına yatan plan üzerinde yoğunlaştırdı. Tarladan geç vakit dönen kocasına bol tereyağlı bir bulgur pilavı pişirdi. Bu arada artık yumurtlamayan “Kara Tavuğu” kümeste bir köşeye sıkıştırıp yakaladı ve oğlu Osman’a kestirdi. Tavuğu önce haşladı ve sonrasında da kırmızı toz biberli tereyağında kızartıp, bulgur pilavının üzerine yerleştirdi. Görünüm muhteşemdi. Yanına da güzelce bir salata ve ayran yaptı. Çok geçmeden tarladan yorgun argın dönen Hesko bulgur pilavı ve tavuk kokusunu içine çeke çeke gelip, yer sorasında bağdaş kurdu. Ziyafete diyecek yoktu. Bunu neye borçlu olduğunu anlayamadı.

         Zil çalan karnını tıka basa doyurdu. İçilen tavşan kanı çayların ardından, uyku saati geldi. Esnemeler dahilinde yatak odalarına çekildiler. Pelè çeyizinden kalma ceviz sandığından, öncesinden çıkardığı pembe geceliğini şuh hareketlerle giydi. Hesko olup bitene anlam vermekte hala zorlanıyordu. Akşam ziyafetinden sonra böylesi bir sunuma her ne kadar mutlu olsa da, bunun altından bir çapanoğlunun çıkacağından da adı gibi emindi. Varsın kimin oğlu çıkarsa çıksındı. Önemli olan anın tadını çıkarmaktı. Mutlu olduğunu çok da belli etmeme gayreti ile yorganı üzerine çekti.

         Pelè bildiği bütün kadınlık numaralarını bir hışımda döktürdü. Öyle bir hızla altlı üstlü oldular ki, bir anda nefes nefese kaldılar. Pelè’ye göre termosun kırıldığını söylemenin tam zamanıydı. Şu an söylerse belki de bütün korkuları geride kalabilirdi. Hesko’nun altında O’nun pazılı kollarına daha da sıkıca tutunmaya çalıştı. Omuzlarına üst üste öpücükler kondurdu. Usulca kulağına eğildi.

         “Heskooo… Termos ji keşt! – Heskooo… Termos kırıldı!” Hızını alamayan Hesko garip iniltiler dahilinde mırıldandı. Hesko kendisinden iyice geçti. Pelé çok kötü bir anda yakalamıştı.

         “Ma bişke. Ma bişke… - Kırılsın. Kırılsın…” deyince Pelè’yi bir rahatlamadır aldı. Bütün gücünü yeniden toparlayıp, bol merhametli kocasına daha çok sarıldı. Çok geçmeden Hesko kökünden baltalanan bir çam ağacı misali Pelè’nin yanına devrildi. Bir anda karısının biraz önce söyledikleri aklına geldi ve yattığı yerde doğrulup, karanlıkta Pelè’nin yüzünü seçmeye çalıştı. Pelè bu girişiminin de çözüm olmadığını hemen sezdi. Korkudan ne diyeceğini bilmeden, küçük dilini yuttu. Üzerine doğru harlı lavlar halinde gelecek olan Hesko’nun hışmı ile neler olacağını beklemeye koyuldu.

         Hesko önce nefesini toparlamaya çalıştı. Pelè’ye doğru iyice eğildi. Gecenin karanlığında çocukları tarafından duyulmalarını hiç hesaba katmadan, kör karanlıkta açtı ağzını yumdu gözünü.

         “Pele… Te got çi? Te got çi? Te got termos ji keşt! – Pelè… Ne dedin? Ne dedin? Termos kırıldı mı, dedin!” Karanlıkta Pelè’nin hiç beklemediği bir anda okkalı bir tokat gelip, sol al yanağının yanı başında patladı. Hesko gece yarısı yine küplerin üzerindeydi.

         Pelè hıçkırıklarla süklüm püklüm ağladı. Ağladı. Yanağının acısını dindirmek için eliyle iyice bastırdı. Yüreğindeki acı daha fazlaydı. Bir termos için otuz yıllık kocası olacak mendebur adam, bunu kendisine reva görmemeliydi. Sırtını Hesko’ya dönüp, kederli bir halde ağlamasını sürdürdü. Sabah şafak söktüğünde, Kara Tavuğun yokluğunu fark eden horozun sesi ve gözlerinde şişliklerle uyandı. Yorgun, bitkin, mutsuz ve oldukça kırgındı. Kara Tavuk Hesko’nun midesindeydi. Otuz yıllık bir evliliği geride bırakırlarken, Pelè’nin yüreğini derinden yaralayan bir tokat da gürültü ile al yanağında şahlanmıştı. Çocukları olup biteni sezinleseler de, duydukları korkudan gık diyemediler. Evin horozu geniş avluda dört bir yanda Kara Tavuğu aramaya devam etti. Hesko ortalarda gözükmüyordu. Süt dökmüş kedi olup, kahvaltı yapmadan traktörü ile evden uzaklaşmıştı.

Amsterdam, 29 Mart 2017