VUSLAT

   

     

        

VUSLAT

         Israrla yanına oturmamı istedi. Yaklaşık beş yıldır görüşemiyorduk. Oturduğu yer minderini alıp, yanına koydu. Oturmam için işaret etti. Kendi minderini verdiği için oturmakta ikirciklendim. Çok özlemişti. Çok özlemiştim. Hafiften çekik görünümlü kestane rengi gözleri yalvarır gibiydi. Bakışlarını çok da dalyan olmayan boyumda gezdirdi. Bir an yanına oturmayacağımı sandı. Gözlerinin feri kaçtı, yüzünü hüzün kapladı. Yüreğine belli belirsiz bir korku oturdu. Başka bir minder alıp, usulca yanına oturdum. Gözlerinin çekikliği kalmadı, içleri gülü gülüverdi. İçimi mis gibi bir anne kokusu sarmaladı. Her canlının annesi dünya güzeliydi, ama en güzel benimdi.

         Elimi avuçlarının içine aldı. Çizgilerini inceler gibi baktı uzun uzadıya. Avuçlarındaki elimde yüreğinin atışlarını hissediyordum. Yüreği, başında dumanı ile başı karlı dağların, zümrüt ormanların arasından geçip, kurdu, kuşu, çiçeği, böceği ardında bırakan, bir yolcu trenin çalışmasını andırıyordu.

         Bir sonbahar günü gelmiştim. Ülkede her şey farklılaşmıştı. Ama annemdeki değişiklik başkaydı. Büyük bir sihirle var olan sevecenliğine, daha büyük bir oranda yenisini güzelliklerle katmıştı. Yüzündeki çizgiler derin ve daha belirgin bir görünümdeydi.

         Yüreği ile bakmaya koyuldu. Derinden ve içten konuşan yüreğini avuçlarımın arasına hiç beklemediğim bir anda bırakıverdi. Konuşan o değildi. Özlem dolu yüreğiydi ve ben tek çıtırtının gelmediği bu ölü sessizliğinde bütün anlatılanı duyuyordum.

         “Ne olur, söyle oğul, nasılsın? İyi misin? Bir bilsen, ayrı kaldığımız bunca zaman zarfında, senin hakkında ne çok şeyi merak eder oldum. Bir an için aklımdan, fikrimden çıkmadın. Alıp verdiğim her nefeste seni merak eder oldum. Boğazımdan aşırmaya çalıştığım, Allah’ın verdiği her lokmayı seninle paylaşmak istedim. Muzip yanını unutmadım. Şimdi bana, ‘paylaşmak istediğin halde, neden bu kadar şişmanladın?’ diyeceksin. Biliyorum. Deme be oğul. Yemekten değil, vallahi de billahi de. Belki de sıkıntıdandır. Ne bileyim, hani derler ya, su içsem yarıyor. Belki de öyledir. Sence de değil mi?

         Evin içinde, bitmek nedir bilmeyen işleri yapıp duruyorum. Yükümü taşıyan, ağrıyan dizlerimle dört bir yana koşturuyorum. Demek ki, bu kadar hareket de yeterli değil. Şehirli hatunlar gibi spor salonlarına mı gitmek gerek? Ondan mıdır onların o bellerinin inceliği, kalçalarının biçimliliği, göğüslerinin dikliği? İnan kadın halimle görünce çok imreniyorum.

         Laf aramızda, senin de artık evlenme çağın gelmedi değil. Derler ya hani, mevlam şöyle helal süt emmiş birisini rast getirse, fena mı olur? Evlilik zor iş. İnsan kimi zaman oluyor ki, kendisine dahi katlanamaz oluyor. Başka bir insana katlanmak, aman Allahım hem de günün yirmi dört saati. Tatili, bayramı, hafta sonu dahi olmayan zorunlu bir birliktelik. Bütün bu söylemeye çalıştıklarım, arada bir sevgisizlik varsa tabi. Saf ve temiz bir sevgiyle; ne bayram, ne de hafta sonu olmasını ister insan. İşte o zaman, deliye değil, sevene her gün asıl bayramdır.

         Senin için de bu insan kimdir? Huylu mudur, huysuz mudur? Güzel midir, çirkin midir? Emdiği süt helal ve pastörize midir? Allah bilir. Demem o ki, hani öncesinden, yaratan bütün bu bildiklerini biz annelerin kulağına çıtlatsa. Biz de gardımızı ona göre alsak. ‘Adam mı ölür? Yol yapılınca.’ Kusura kalma, karıştırdım. Aklım başımdan gitti. Bu eskiden çokça dinlediğiniz bir türkünün sözleriydi. Bu türküyü ben de severdim, sizlerle dinlerdim. Ne diyordum? Çıtlatma meselesinde kalmıştık. Senin muzipliğin tuttu yine. İçinden geçeni biliyorum. Çekirdek çitlemesi değil, biliyorsun. Tanrının insan kulağına çıtlatması. O da alabildiğine yukarılara çekilmiş. Ne zaman yönelsen, bir şeyler sorsan, bırak çıtlatmayı, yaptığı tek şey; bilmiyorum, görmüyorum, söylemiyorum, duymuyorum. En küçük bir ip ucu yok.

         Hayat insana zamanla karşısındakini bir bakışta, yürüyüşünden, ağzından çıkan tek kelimeden, oturup, kalkmasından anlar hale geliyor. Bu konuda mihenk taşı oluveriyor. O’nun gerçek altın olup, olmadığını anlıyor. Ama ‘köprüyü geçene kadar, ayıya dayı deme’ maharetlerini çok iyi gösterenler de yok değil. Senin için daha ortada fol olmadığı gibi, yumurta hiç yok. Umarım zamanla folda bulacağımız yumurta da cılk çıkmaz.

         Sıkıldığını biliyorum. Uzattım bu konuyu. Kusuruma bakma. Her geçen gün yüreğim daha çok cam kırığı ile doluyor. Anne yüreği. Acı ve kahır neden hep baskın gelir, bilemiyorum.”

           Dışarıda hafif bir güz esintisi vardı. Çok geçmeden yağmur çiseledi. Tam karşımızdaki sedirde oturan babam, annemin içinden konuştuğunu bildiğinden sessiz kalmayı tercih ediyordu. Belki de öncelik bayanlarda, özellikle annelerde diyordu. Eteğinde dökmesi gereken irili ufaklı çokça taşının olduğunu biliyordu. Annem konuşmasını sürdürmeye yeniden koyuldu. Dile gelen bakıp, gören yüreğiydi.

         “Senden sonra buralarda neler olduğunu, elbette sen de bulunduğun diyarda takip etmişsindir. Bu konudaki duyarlılığını biliyorum. Dünyayı, insanlığı, olup biteni nasıl takibe aldığını biliyorum. Bahçelerimizde buram buram mis gibi kokan nadide çiçeklerimizi kömür karası postalları ile çiğnediler. Gencecik fidanlarımızı, acımasızca kökünden söktüler. Ülkenin dört bir tarafındaki hapishanelerin zindanlarından, insanım diyen herkesin yüreklerini paralayan, işkence görenlerin feryatları yayıldı. İşkenceciler, günlük yaşamlarına devam ettiler. Hiç bir şey olmamış gibi, evlerine koşturup çocuklarını kucakladılar. Geceleri kadınları ile seviştiler. Olan gencecik fidanlara oldu.

         İşin kötü tarafı, ülkeyi terki diyar ettiğin günden beri, insanımız çok değişti. Hiç bir şeye aldırmaz, ama herkesi gammazlar oldu. Huyu suyu tamamen başkalaştı. Elli yıl gerilere itelendik. Her zamanki gibi; yoksul daha yoksul oldu. Varsıl daha çok palazlandı.

         Hep anlatan ben oldum. Biraz da sen anlat hele. Gittiğin yer nasıl bir diyardı. İnsanları bizlere benziyorlar mıydı? İyiler miydi? Ne yedin, ne içtin? Anlat!”

         Annemin ellerini bırakıp, daha önceleri sert yapılı olduğunu bildiğim babamın yüzüne baktım. Karizması hala yerindeydi. Bildiğim sert görünümlü çehresinin yerini, olgunlaşan bir meyvedeki yumuşama vardı. O da tıpkı annem gibi sevecen ve özlem doluydu. Özlem gidermemiz uzunca bir zamana yayılacaktı. Kimyası tamamen değişen insanımızla bir bütünlük sağlamak zorlayacaktı. Annemin anlatmaya çalıştığı değişim gelip, beni de bulacaktı.

         Güneş iyice indi. Pencere kenarına konan kırlangıç camdan içeri baktı. Göz göze geldik.

         “Ooo… Beyefendi, nihayet teşrif etmişsiniz. Hoş geldiniz. Özlettin anne ve babayı. Bir daha bu kadar uzun sürmesin vuslat. Tamam mı?" deyip, uzaklara kanat çırptı.

Amsterdam, 12 Şubat 2017 

YATSI VAKTİ

YATSI VAKTİ

         O'nun da payına düşen, bin dokuz yüz otuzlu yıllarda, birileri tarafından çekilen kurada Büyükcamili Köyü'nde hayata katılmak oldu. Öykü kahramanımız sevgili Şaho’nun çok da uzun olmayan yaşamına göz attığımızda, bu zorlu uğraşıya kendisinin pek de tutunamadığını görürüz.

         Ailenin ilk çocuğuydu. İç Anadolunun uçsuz bucaksız bozkırında, Kızılırmağın yanı başında yer alan Camili Köyü’nde yerleşik olan anne ve baba bir erkek evlatlarının olması ile büyük bir mutluluk hissettiler. Anne ve babanın yoksullukları diz boyuydu. Elde olmayan, avuçta, üstte ve başta da yoktu. Ek bir boğaz olarak ailelerine katılan oğullarına Şahin adını verdiler. Zamanla bu isim, kürtçede sürekli yapılageldiği gibi, Şahin adı kolaylaştırılarak, Şaho’ya dönüştürüldü.

         Şaho on beş yaşına gelmişti ki, art arda anne ve babası yakalandıkları hastalıklara yenik düştüler. Bir kız ve erkek kardeşi ile bir başlarına kaldılar. Küçük kardeşi Hasan henüz yedi yaşındaydı. Komşu köylerden birinde yaşayan ve daha varsıl olan teyzeleri Hasan’ı evlatlık aldı. Şaho babadan kalma tarlalarını sürüp, geçimini sağlamaya çalıştı. Bir kaç yıl sonra kız kardeşi Site de evlenince, Şaho tamamen bir başına kaldı. Yalnızdı. Mutsuzdu. Yoksuldu. O’nun da artık evlenme çağı gelmişti. Komşu ve akrabaların araya girmesi ile Küçükcamili Köyü'nün “kızkurularından” Cevriye ile dünya evine ite kalka girdi. Evlilikten yana olsun bahtının açık olmasını çok isterdi. Gönlünde yatan akça pakça bir kadındı. Ama o da olmadı. Karısı olacak kadının koynuna girmek, O’na adeta korku veriyordu. Ne olurdu. Hiç değilse bir tarafı biraz güzel ve kadınsı olsaydı. Yakasına yapışık yaşadığı "kara bahtı - kem talihine" boyun eğmekten başka da çıkar yolu kalmadı.

         Şaho’nun da bu dünyada kendisince yer aldığı hayatta, "Heyyt... Durun hele siz orada. Ben de varım." demesi gerekiyordu. Bu da sadece filtresiz Birinci sigarasını ciğerlerinin dipsiz kuyularına hapsetmekle olmuyordu. Tek tesellisi oğlu ve üç kızıydı. Ufaktan ufağa başladığı yalanlarla farklı olmak isteğindeydi. Her karşılaştığı insanın dikkatini üzerine çekmek gayesi ile ayak üstü, iki yakası bir araya gelmekte zorlanan, kırk tane olur olmaz abartılı kuyruklu yalanını bir çırpıda aktarıyordu. Öyle ki, bu uzmanlık alanında, adeta yuvarlanan bir kar topu gibi büyüyen ünü, zamanla bütün Heciban köylerinde yankılandı. Parmak ile gösterilir oldu. Tırnakları ile kazıyarak geldiği şanına ve şöhretine diyecek yoktu.

         Büyükcamili Köyü muhtarı Gafur kaymakamlıkta resmi işlemler için gittiği Bala ilçesinde aldığı gazeteyi heceleyerek okudu.

         “Tunceli Belediyesi Türkiye’nin en iyi yalancısını belirlemek için, Tunceli’de Palavra Meydanı’nda yapılmak üzere ülke çapında bir yarışma düzenlemiştir. Yarışmaya Türkiye’nin her tarafından yalan konusunda uzmanlaşmış olanlar iştirak edebilirler. Yarışmaya katılacak adayların bir dilekçe ile başvuru yapmaları gerekmektedir. Yarışmanın büyük ödülü beş bin Türk Lirasıdır.” Muhtar Gafur bunu okur okumaz aklına hemen Şaho ve Küçükcamili Köyü'nden Fethi geldi. Gazeteyi onlara gösterip, yarışmalara katılmaları için katlayıp kareli ceketinin cebine koydu. Köye geldiği zaman, ilk olarak bu her iki adayı yanına çağırdı. Yarışmaya katılmaları için birer dilekçe yazdırdı. Referans olarak dilekçelerin altına kendisi de usturuplu bir muhtar imzası attı. Köylülerinin böylesi bir yarışmada birinci gelmeleri elbette ki çok önemliydi. Böylelikle Heciban köylerinin ünü bu kültürel ağılıklı alanda ülkenin dört bir yanına yayılacaktı.

         Çok geçmeden Tunceli Belediyesi’nden beklenen o müjdeli haber geldi. Her iki yarışmacı da kabul edilmişlerdi. Yarışma kuralları gereği, her katılımcının beraberinde beş kadın ve beş tane de erkek misafiri davet ediliyordu.

         Şaho, Fethi ve beraberinde gidecek olan misafirleri bütün hazırlıklarını yaptılar. Yarışmaya katılmak üzere Tunceli Belediyesi’nin tanzim ettiği bir otobüs ile yola çıktılar. Yolları uzundu. Çok da cazibesi olmayan İç Anadolu bozkırının tekdüze bir görünüme sahip coğrafyasını aştılar. Tunceli şehrine yaklaştıkça doğa insanı hayran bıraktıracak bir değişkenlik gösteriyordu. Her taraf meşe ağaçları ile kaplı olduğu gibi, zirveleri karlar ile kaplı sarp dağların varlığı da, tablodan farksız tabiatı eşsizleştiriyordu. Munzur, Peri Çayı ve diğer doğa zenginlikleri bölgeyi çok ayrıcalıklı kılıyordu.  
          İki günlük yorucu bir yolculuğun ardından Şaho, Fethi ve taraftarları olan akrabaları Tunceli Belediyesi’nin misafirhanesine yerleştiler. Yarışmaya daha iki gün vardı. Türkiye’nin dört bir yanından engin tecrübe sahibi yalancılar Tunceli’ye geldiler. Şaho ve Fethi yarışma öncesi karşılıklı antrenmanlar yaptılar. Her ikisi de gayet iyiydiler ve kazanacaklarından emindiler. Ünleri Heciban diyarını aşmış, isimlerini duyanlar bu kabiliyetlerinden dolayı, bu ikilinin adını şapkalarını sıcak soğuk demeden çıkartıp, saygı duruşuna geçiyorlardı. Bu denli bir saygıyı görmek için gece ve gündüzlerini birleştirip, büyük çaba göstermişlerdi.

         İki günün ardından nihayet yarışma sırası Şaho ile Fethi’ye geldi. Yarışma bir yağlı güreş karşılaşmasını aratmıyordu. Sunuculuğu Ovacık’lı Rıza yapıyordu. Tunceli’li bilge deli Sevuşen de sakallarını sıvazlayıp, meraklı gözlerle Palavra Meydanı'ndaki yerini aldı. Her müsabakanın ardından avuçlarını patlatırcasına alkışladı. Tellal Rıza, Şaho ve Fethi’yi davet etmek üzere Palavra Meydanı’nındaki yerini aldı. Elini kaldırıp, göbeğini iyice ileri doğru çıkardı.

“İki yalancı çıktı Palavra Meydanı’na, ikisi de birbirinden merdane.” Bu sırada seyirciler arasında yüksek sesli büyük gülüşmeler oldu. Tellal Rıza dilinin sürçmesini hemen düzeltme yoluna gitti.

         “Pardon. Her ikisi de birbirinden yalancı. Sağ yanımda başkent Ankara’nın Bala ilçesinin Küçükcamili Köyünden Fethi. Sol yanımda aynı ilçenin Büyükcamili Köyünden Şaho.” Palavra meydanında büyük bir alkış tufanı koptu. İlk sözü Fethi aldı.

         “Efendim… Geçen baharda Kızılırmak’ın bizim köy tarafına bir kabak çekirdeği ekmiştim. İki ay sonra gidip baktım ki; kabak ırmağın karşı tarafına dallarını atmış. Dallar öylesine büyük ki, üzerinden kervanlar ırmağın karşı tarafına gidip geliyorlar.” Küçükcamili’li misafir taraftarların erkekleri büyük bir coşku ile ıslıklarla tezahüratlarda bulundular. Kadınlar ise avazları çıktığı kadar zılgıtlar attılar.

         Sıra Şaho’ya geldi. Şaho meydanda oturduğu hasır sandalyeye iyice kuruldu. İnce dudaklarının arasında artık bitmek üzere olan Birinci sigarasının izmaritini baş ve işaret parmaklarının uçları ile tutup hızla sektirerek yere attı. Kasketini geriye itip, yarışma yalanını ortaya attı.

         “Ben de geçen yıl bir tane bakır kazan yaptırdım. Kazanın içinde kırk tane işçi, kırk gün kırk gece çalıştılar. Hiç bir ustanın çekiç sesi diğerine gitmedi.” Fethi; 

         “Yapma be Şaho.  Öylesine büyük kazan olur mu hiç?” diye çıkıştı. Bunun üzerine;

         “Ee… Fethi kardeş, senin yetiştirdiğin bu kadar büyük kabağına, benim de bir kazan yaptırmam gerekiyordu.” diye açıklama yapınca Palavra Meydanı'nda büyük bir alkış tufanı koptu. Bu kez nispet edercesine, Büyükcamili erkekler ıslık çaldılar, kadınlar da zılgıtlar attılar. Bu sırada kalabalığın arasında yer alan Sevuşen elini savurup;

         “Hassiktir lan, böyle yalan mı olur.” deyip, Palavra Meydanı’ndan uzaklaştı. Belediye’nin oluşturduğu jüri, Yarışmanın birincisi olarak Şaho’yu gösterdiler. İkincilik de Heciban köylerine kısmet oldu. Küçükcamili Köyü’nden Fethi ise Şaho’dan sonra geldi. Beş bin liralık ödül Şaho’ya verildi. İkinciliğinden dolayı Fethi’ye de bin liralık teselli ödülü verildi.

         Şaho’yu Büyükcamili'li erkekler omuzlarına alıp, Palavra Meydanı’nda tur attılar. Meydana tekrar dönen Sevuşen ve Tunceli Belediye başkanı gelip, Şaho ve Fethi’yi tebrik ettiler. Belediye başkanı bu kültürel etkinliğe sundukları katkıdan dolayı, kendilerine birer buket çiçekle teşekkürlerini sundu.

         “Sizin sayenizde böylesine kültürel ağırlıklı bir etkinlikle, belediyemiz dünyada unutulmayacak bir ilke imza attı. Sizlere müteşekkirim. Heciban diyarına Dersim ahalisinin selam, saygı ve sevgilerini götürün lütfen. Yolunuz açık olsun. Sağ olun, var olun. Dilinize sağlık.”

         Sevuşen her iki yarışmacıyı bağrına basıp, gözlerinden öptü. Dersim misafirperver, iki ezeli rakip Şaho ve Fethi mutluydular.

Şaho köyünde büyük coşku ile karşılandı. Omuzlara alınıp, havaya atıldı.

         “En büyük Şaho. Başka büyük yok. Büyükcamili Şaho ile gurur duyuyor.”

Bütün gün köy meydanında davullar ve zurnalar çaldı. Zılgıtlar eşliğinde uzun kuyruklardan oluşan halaylar çekildi.

         Bin dokuz yüz seksen üç yılında bir sonbahar günü, sık sık olduğu gibi bir kez daha elektrikler kesilmişti. Şaho’nun karısı hasta kocasını karanlıkta bırakmamak için bir mum yaktı. Ancak elektriklerin kesintisi uzun sürünce, zaten kısa olan mumun fitili de bitti. Mum kendiliğinden söndü. Odayı kor  bir karanlık bastı. Şaho gözlerini yumdu. Uzun kaşlarla üst tarafı çevreli kestane rengi gözlerini bir daha açmamak üzere kapattı.  

Amsterdam, 7 Şubat 2017

BONCUK

                                                                       Resim : Hatip Konukçu

BONCUK

Yeni aldığı araba gök mavisi idi. Adını Boncuk koydu. Hayallerinde gözlerinin önünde mavi kanatlı bir kelebek misali uçuşup duran arabasına, en nihayetinde kavuştu. Kolay olmadı tabi. Uzun zaman çalışıp, Boncuk için para biriktirmesi gerekti. Bir yandan da memleketteki karısına ve çocuklarına da para gönderdiğinden, bu birikim kolay olmadı. Yaklaşık on yıl önce Köyü Kesikkoprü’den kalkıp, Almanya’nın Kamp-Lintfort şehrine geldi. Bu şehirde arkadaşı olan bir kaç köylüsü daha vardı. Çalıştığı vida fabrikasında mesaiye kalmasına gerek olmayınca,  soluğu çok geçmeden köylülerinin yanında alıyordu. Onlar ile birlikte yemek yapıp yiyorlar, memleketten haberler, çocukları, fabrika ve Alman kadınları sohbetlerinin ağırlıklı konuları oluyordu. Kimi zaman arkadaşları Feyzo’nun evine gelseler de, genelde Hasan’ın evinde toplanıyorlardı. O’nun evi daha geniş ve merkeze de yakındı.

Fabrikadan çıktığı gibi acele ile evine geldi. Boncuk tam kapısının önünde duruyordu. Yavaşça geldi ve komşularının görebileceği korkusu ile çaktırmadan Boncuk’a yanaştı. Güneş arabanın camına yansıdığından, cam elmas taşları gibi parlıyordu. Daha yeni tanıştığı bir sevgilinin ipeksi tenini okşar gibi elini arabasında gezdirdi. Elleri gıcır gıcır gök maviliğinde kayboldu. Çok mutluydu. Allah’ın bugününe de şükürdü. Kesikköprü’de kalsa, on tane de ömrü olsa böylesi bir arabaya sahip olması imkansızdı. Ne olacaktı ki, babadan kalma elli dönüm tarlayı ekip biçecek, su misali akıp giden ömrünün büyük bir kısmını tepeyi tırmanıp, baraj kulübüne gidip, kendisi gibi işsiz güçsüz arkadaşları ile “okey” oynayıp, bira içecekti. Okey oyununu Almanya’da da oynuyor ve birasını da içiyordu, hem de daha kaliteli olanından. Fabrikada iyi bir işi vardı. Para kazanıyor ve çoluk çocuğunu perişan etmiyordu. Onlardan ayrı kalmak elbette kolay değildi, ama en yakın zamanda onları da Alamanya’ya aldıracaktı. Karısı Güle’ye kırmızı bir manto giydirecek ve her gece O’nun kollarında, koynunda mışıl mışıl uyumayı hayal ediyordu. Her sabah cıvıl cıvıl gülen oğlu ve kızının öpücükleri ile uyanıp, işinin yolunu tutacaktı.

Fort Taunus bir arabaydı. Koltukları geniş, spor direksiyonu olduğu gibi, gaza tam basınca uçarcasına yüz seksen kilometre hız yapabiliyordu. Daha önceki sahibi Christina adlı yaşlı Alman bir bayandı. Arabayı iki yıl önce almış ve ilerleyen yaşı dolayısı ile çok da kullanmadığından, fazla kilometre yapmamıştı. Arabayı alır almaz, cebinden çıkardığı nazar boncuğunu iç aynasına doladı.

İlk kez Hasan’in evine arabası ile gidecekti. Hasan, Ali, Süleyman ve Kadir de evde olacaklardı. Beş kafadar arabasına doluşup, Köln’e eğlenmeye gideceklerdi. Feyzo direksiyona kuruldu, kemerini bağladı, iç ve dış aynalara bakıp, ayarını tekrar yaptı. Debriyaja basıp, kontağı çevirdi. Zil gibi çalışan bir motor sesi yükseldi. Ardından gaza basıp, Hasan’ın evine doğru yola koyuldu. Trafik yoğun değildi. Acemi bir şoför de olsa, yol boyunca fazla zorlanmadı. Hasan’ın evinin önünde durdu. Kapı zilini çalıp, arkadaşlarını aşağı çağırdı. Patır kütür üçüncü kattan inen diğer Kesikköprü’lüler hayranlıkla Feyzo’nun arabasına baktılar. Hepsi teker teker Feyzo’yu tebrik edip, “hayırlı olsun” dileklerinde bulundular. Feyzo’nun yüzündeki gülümseme oldukça büyüktü. Arabaya binip. Köln şehrine doğru yola çıktılar.

Otobanda Boncuk beş Kesikköprü'lü kafadarın altında hızla akıp, onları Köln şehrine doğru uçuruyordu. Hasan Feyzo’ya dönüp;

“Ula Feyzo bu araba en fazla kaç kilometre yapıyor?”

“Valla kardaş tam gaza basarsan yüz seksen kilometre yapabiliyorsun. İsterseniz biraz daha hızlı gideyim mi?” Bu defa Ali devreye girdi;

“Vallahi iyi olur. Şöyle bir yüz altmış yap bakalım nasıl olacak?” Feyzo gazda bulunan ayağını daha da bastırdı. İbre yüz altmışı gösteriyordu. Hızla akıp giderlerken, aniden bir flaşın yandığını görünce, Feyzo gazdan ayağını aniden çekti. Yanında oturan Hasan’a;

“Hasan sen de flaş yandığını gürdün mü?”

“Evet ya, bana da öyle geldi. İstersen buradan hemen dönüp bir daha bakalım. Aynı hızda gelip, yanılıp yanılmadığımıza bakalım.”

“He vallahi doğru söylüyorsun. Ben de çok merak ettim.” Feyzo yavaşlayan arabanın direksiyonuna var gücü ile asılıp döndü. Yaklaşık iki kilometre sonra Köln’e giden yola tekrar girdiler. Arkada bulunan Kadir, Ali ve Süleyman’dan ses çıkmıyor, ama onlar da ne olacağını çok merak ediyorlardı. Arabada aynı hızla biraz önceki noktaya tekrar geldiler. Bir kez daha bir flaş yandı. Dikkatli baktıkları için bu kez yansımayı daha belirgin gördüler. Bundan bir şey çıkmayacağına kendi aralarında ikna olup, gamsızca yollarına devam ettiler. Köln bulundukları Kamp-Lintford şehrine kıyasla daha büyük ve güzel bir şehirdi. Canlı müziklerin çaldığı bir Türk restaurantında karınlarını bir güzel doyurdular. Onlarca kez kadeh tokuştudular. Kol kola girip halaylar çektiler, çifte telli ve diğer oyun havaları ile hayli zamandır birikmiş olan kurtlarını bir çırpıda şehri Köln’de döktüler.

Kamp-Lintfort’a geldiklerinde hayli yorulmuş olduklarını hissettiklerinden, herkes hemen evine gitti. Feyzo uzun zamandır felekten böylesi bir gün çalmamıştı. Önce Boncuk ve ardından da arkadaşları ile birlikte olmak O'na bir hayli iyi geldi. Şimdi sırada Boncuk’a binip, ver elini Türkiye demek vardı. Bunu gecenin ilerleyen saatinde hatırlayınca bütün bedenini bir karıncalanma ve yüreğini tarifsiz bir heyecan kapladı. Kızı Dilek’i, oğlu Neco’yu, karısı Güllü’yü, Kesikköprü’deki çocukluk arkadaşlarını, akrabalarını, her şeyi ve herkesi çok özlemişti. İzinli olarak geleceğini daha önce mektupla karısına da bildirdiğinden O’nun da haberi vardı. Kim bilir Güllü nasıl bir heyecan sarmalı içindeydi. Her ikisi için de birbirlerinin uzağında günler geçmek bilmiyordu. Bu özlem bitmeli idi.

İki gün çabuk olmazsa da geçti. Bütün hazırlıklarını tamamladı. Elbise, para, pasaport, yiyecek, içecek ve hediyeler hepsi tamamdı. Sabah erkenden uyandı. Bütün eşyalarını mavi arabasına itina ile yükledi. Ardından “ya bismillah” deyip, Boncuk’un motorunu çalıştırdı. Yolu uzun ve yorucuydu. En geç iki, iki buçuk günde Kesikköprü'de olmalıydı. Çocukları, karısı ve akrabaları dört gözle yolunu gözlüyorlardı. Hasretlik tam anlamı ile tavan yapıp, canına tak ettiğinden yollar O’na “viz gelir tırıs giderdi.”

Yaklaşık üç gün boyunca gece ve gündüz demeden art arda sıralı birbirinden farklı güzellikteki ülkeleri,kültürleri, zümrüt ormanları, dağları, tepeleri, dereleri ve ırmakları aşıp, bir aksam üzeri kendisini yorgun argın kırmızı toprakla boyalı evleri ile Kesikköprü’de buldu. İlçesi Bala hala yükseklerde fakirliğini inatla sürdürüyordu. Belki de ülkenin en az gelişme gösteren ilçesi idi.

Alaca karanlıktı. Köy içinden geçerken arabanın camından elini çıkartıp, büyüklere salam veriyor, küçükler ise şaşkın bakışlarla ilk defa gördükleri bu güzel maviş arabaya bakıyorlardı. Evinin virajlı yolunu hızla girdi. Yerden bir toz bulutu yükseldi. Tozların bir kısmi Boncuk’un üzerine geldi. Diğer bir kısmı da, köyün içinde yol buyunca uzanan Kızılırmak’in mavi suları ile buluştu. Evi Köy meydanındaki caminin hemen ardındaydı. Güllü mavi bir aracın kendilerine doğru geldiğini görünce çığlık çığlığa;

“Kızım dilek, Neco… Koşun babanız geldi.” On üç yaşına yeni basan yanağında yer yer çillerin yer aldığı, uzun saçlarını annesinin at kuyruğu gibi ördüğü Dilek ve kömür karası iri gözlü Neco anında annelerinin yanı başına ışınlandılar. Arabanın teybinde bir İbrahim Tatlıses kaseti vardı ve ses sonuna kadar bangır bangırdı.

“Ayağında kundura,

Yar gelir dura dura,

Ölürüm ben ölürem.

Nere gitsen gelirem.”

Allahtan Güllü’nün bir yerlere gittiği yoktu, bıraktığı yerde kıpır kıpır bir yürekle, pür telaş özlemle Feyzo’yu bekliyordu.

Feyzo ailesi ve akrabaları ile uzun uzadıya hasretlik giderdi. Baba ve annesi yıllar önce iki yıl ara ile vefat etmişlerdi. Köyüne gelip gitmediği dönemde de pek çok insan bu dünyadan göçüp gitmişlerdi. Güllü’sünü de yanına alıp, Kesikköprü’ye özgü kırmızı toprakla sıvalı evlerin arasındaki patika yollardan geçip, taziye evlerini tek tek dolaştı. Kızılırmak mavi sularında onlarca çeşit balığı ve pek çok canlıyı barındırıp, aynı zamanda doyurarak nazlı bir eda ile akmaya devam ediyordu. Irmak kenarı ve evlerin bahçeleri daha da çok yeşile bürünmüştü. Köyü büyüyüp gelişme gösteriyordu. Cami önüne toplananlar, hararetli sohbetlerine kaldıkları yerden devam ediyorlardı. Feyzo bu diyarda bulunmadığı zamanlar, devlet tarafından tarlaların sulanması için her tarafa su kanalları yapıldı. Buğday ve arpa yerine çoğu yere kavun ve karpuz bostanları ekili idi. Bunun yanı sıra, kimyon, ayçiçek, fasulye ve nohut tarlaları da boy gösteriyordu. “Akıp duran su artık Kürdün baktığı değil, kullandığı su idi.” Köyündeki bu gelişmelerin yanı sıra, daha çok gencin Ankara veya çevre illere gidip, eğitimlerine devam etmeleri de Feyzo’yu oldukça mutlu etti. Geleceği gençler ellerinde tutuyorlardı. Onların eğitimli-donanımlı birer birey olmaları her şeyden çok daha önemli idi.

Sayılı gün çabuk geçti. Feyzo yaklaşık bir aylık bir izninin ardından, ailesi, arkadaşları, akrabaları ve bütün köylüleri ile vedalaşıp, “kendisinin yaratmadığı, ölümden beter” gurbet yoluna yeniden düştü. Geldiği yolu takip edip, Kamp-Lindfort’a döndü.

Evinde olmadığı zaman ne olup bittiğini de merak etmiyor değildi. Bu zaman zarfında Almanya’yı da özlediğini fark etti. Bu ülkenin düzeni, sistemi ve insana olan yaklaşımı da azımsanacak türden değildi. Anahtarlarından birini ara sıra gelip, evini kontrol etmesi ve çok sevdiği küpe ve sardunya çiçeklerine su vermesi için Hasan’a vermişti. Hasan bütün postasını da alıp, yukarı getirecekti. Valizlerini yüklenip, yukarı çıktı. Kapıyı açar açmaz köşedeki küpe ve sardunya çiçeklerine baktı. Çiçekleri daha da serpilip, gelişmişlerdi. Sağ olsun Hasan suyunu zamanında vermeyi ihmal etmemişti.

Daha sonra önemli bir postasının olup, olmadığına baktı. Masanın üzerinde bir yığın mektup vardı. Çoğu iş yerinden ve reklam postası idi. Aynı resmi kuruluştan iki ayrı mektubu görünce şaşırdı ve acele ile açtı. Her iki mektupta da, Köln yolu üzerinde aynı noktada fazla hız yapmaktan 90 Alman Markı tutarında iki adet trafik cezası vardı. Mektuplarda aynı zamanda direksiyon arkasında birer de resmi vardı. Resimlerden birinde gür bıyıklarını çekiştiriyor, diğerinde ise saçını düzeltiyordu. Fotoğraftaki gibi bıyıklarını tekrar çekiştirip, usturuplu bir küfür savurdu. Evi havalandırmak için camı açtı. Dışarıda çok sıcak olmasa da parlak bir güneş hakimdi.

Amsterdam, 30 Ocak 2017

MESAFE

MESAFE

         
          Bahar; insanı kımıltısız durduğu yerde hoplatıp sevinçle göklere uçuran, büyük bir müjde olup arısı, çiçeği ve böceği ile çıkageldi. Camili Köyü bir kez daha yavaş yavaş devasa genişlikte zümrüt renginde ipek  bir çarşafa büründü. O güzelim yeşil bütün tonları ile dört koldan, hışımla sökün etmesini nasıl da “takdire şayan” bir şekilde bildi. Bahar mevsiminde yeşil daha bir yeşil ve zümrüttü. Güneş binlerce elinin yordamı ile bir çırpıda kar beyazı olanca bulutu derleyip, toparlayıp bir kıyıcığa itti. Yeşil panjurlu açık bir camdan iri ve diri göğüsleri sarkan, derin gamzeli körpe bir kız edası ile yeryüzünü gözlem altına almaya koyuldu. 
          Yüreklere tatlı yumuşacık bir ürperti yayıldı. Mutluluktan kömür gözler buğulandı, kamaştı. Çiçekler yüzlerini güneşe dönüp selama durdular. Medeniyetler beşiği Mezopotamya’nin kadim halkalarından olan, barbarların dünyadan silmeye çalıştıkları Ezidiler saygı ve şuhu ile yürekleri ağızlarında bu inanılmaz güzellikteki enerjiye yüzlerini dönüp, bildikleri bütün duaları bir çırpıda okudular.

Toprak sayısız kez olduğu gibi yeniden buram buram kokmaya başladı. Dere tepe demeyip her yerde fışkırırcasına filizlenen otlar, ekinler, yoncalar, ebegümeçleri, deve dikenleri, kengerler, çiğdemler, yoğurt çiçekleri, tavşan topuğu, papatyalar, morcalar, destenbeller, menekşeler, nergisler, hardal ve daha binlerce nebat büyük bir dirençle toprağı üzerinden silkelemeler ile çatlatarak atıp, güneşin bin bir renkli sıcak ışınları ile buluştular.

Kum Kent öykülerinin namı diyar kahramanı Kör Zewe’nin geçen yaz tandır damının yanındaki kayısı ağacından kopardığı ve büyük bir iştahla yediği üç kayısıdan arta kalan ve evinin arka tarafındaki küllüğe düşen üç çekirdekten bir tanesi de bu bahar filizlendi. Küçük ve parlak yaprakları ile minik zerdali fidanı küllerin arasından, toprağa köklerini salıp, sıkıca hayata tutundu.

En sevdiklerimizi dahi derinine gömdüğümüz ve üzerine avuç avuç atmak zorunda kaldığımız toprak; insan kulağının duyamayacağı gürültüler ile çatlıyor, ısınıyor ve alabildiğine yeniden bir hayat fışkırıyor. Sıcak ülkelerden dönen turnalar, leylekler ve diğer kuş sürüleri, giderlerken bu diyarlarda geride bıraktıkları yuvalarına sevinç içinde kanat çırparak yeniden dönüyorlar.

Çiğdemler beyaz, sarı, turuncu ve mavi renkli yaprakları ile yeryüzünü dehşetli bir güzelliğe beziyor. Patırtılarla toprağı çatlatan ayrık otlarının arasından karınca sürüleri  sıra halinde yeni yiyecek alanlarını keşfetmek üzere uzun bir yolculuğa koyuldular. Etrafı ne zaman yere konup, yüksek olmayan uçuşlar yapacağı belli olmayan serçelerin melodik cıvıltıları sardı.

Tarla fareleri önceleri arka ayaklarının üzerinde dikelip, etrafta vaziyetin berkemal olup olmadığını kolaçan ettikten sonra, kendilerine yeni sığınaklar eştiler. Köstebekler toprağın altını üstüne getirme ihalesini görev aşkı ile tamamladılar. Kirpiler her fırsatta iğneleri birbirlerine batıp, acı verse de kendilerince ağız tadı ile seviştiler. Kınalı keklikler kayalıklar arasında saklambaç oynadılar. Daha önce yuvası olmayan leylekler yuva yapmak için yüksek yerler aradılar. Sığırcıklar amaçsız uçuşup durdular. Arılar ve kelebekler kondukları her çiçeğin tozlarını ayaklarına, yüzlerine, gözlerine bulaştırıp bir diğer bitkiye taşıdılar. Kuryelik yapan bok böcekleri, kendilerinden çok daha büyük emanetlerini arka ayakları ile yuvarlayıp, teslimatlarını zamanında yaptılar. Kargalar sabahın köründe uyanıp hayvan gübreleri arasında sabah kahvaltısı için arpa tanelerini aradılar.

Harman yerinde arkadaşları; “aman ha...Sessiz ol, köyde uyuyanlar ve hastalar var.” diye uyarsalar da, Kercan eşek yine de kafasını gururla bulutsuz boncuk mavisi boşluğa doğru kaldırıp, uzun uzadıya soluk almadan anırdı. Bu sırada anıran eşeğin tozlu sırtına konan bir arı, kulaklarının hemen dibinde kopan bu gürültünün etkisi ile ödü koptu. Sivri iğnesini kurbanının sırtına batıramadan vızıltılarla uzaklaştı. On metre ileride, annesinin memelerine yapışmış olan yeni doğmuş bir sıpanın sırtına usulca konuverdi..  

Kör Zewe dizlerindeki ağrıları derinden hissederek, tandır damına doğru yol aldı. Kercan’ın anırtısını duyunca, elinde olmadan, “sırası mı şimdi bunun” deyip, harman yerine doğru gören tek gözü ile baktı. Bu saatte Kercan’ın çıkardığı bu gıcık gürültüye bir anlam veremedi. Öğle yemeği için tandır damındaki tereyağından, Konya yapımı, sapında geniş yeşil bir cübbe ve sarıkla, Kızılderili kabile şefleri misali oturan Mevlana’nın resmedildiği tahta bir kaşıkla tabağa doldurdu. Kapıyı hızla çarpıp evine geldi. Balkonda oturup güneşlenen kocası Heyderi Hecike’ye baktı. Heyder bakışları ile “acıktık, hani yemek nerede kaldı?” der gibiydi. Kör Zewe de aynı bakışlarla, “gelip biraz yardim etsen dünya mı kopar, kadın olarak doğdum diye ömrüm boyunca ben mi yemek yapacağım. Bir defa da sen yap.” demekten kendini alamadı.

Heyderi Hecike ve Kör Zewe’nin evlerinin kiremitlerinin arasına yuva yapan Bolpaça Güvercin'in yumurtalarından dört tane yavru, kabuklarını çatırdamalarla kırıp çıktılar. Bolpaça ilk çıkan yavrusuna Kızıl Gaga, ikincisine Gri Kanat, üçüncüsüne Garip ve sonuncu gelene ise Bay Süslü adını verdi. Bolpaça yumurtalarından büyük bir direnç gösterip, başarı ile çıkmasını bilen yavruları ile büyük bir gurur duydu. Bu büyük gün mütevazi de olsa bir kutlamayı hak ediyordu. Daha önce çalı çırpı ile yaptığı yuvasında, mutfak olarak kullandığı iğde dalının altına yığdığı böcek ve çeşitli otlarla bir parti vermeye hazırdı. Köşedeki kiremitlerin altına yuvası olan komşusu Kınalı Güvercin’i ve üç yavrusunu da davet etti. Bolpaça halayın başına geçti, kanadına bir kavak ağacı yaprağı ilistirdi. Komşusu ve minik yavrular ile  evin çatı katında tozu dumana kattılar.

Kör Zewe yer sofrasını çok geçmeden kurdu. Sabırsızlık ile bekleyen kocası Heyderi Hecike’yi ve çocuklarını buyur etti. Bir kaç parça tavuk etinin yerleştirildiği, küçük bir tepeciği andıran bulgur pilavının nefis kokusu daha fazla dayanılır gibi değildi. Yeşil soğanlar da yer sofrasına ayrı bir davetiye çıkarıyordu. Sofraya en son bir süreliğine de olsa ayakta kalmayacağı, ağrıyan dizine bir rahatlama geleceği sevinci ile ömür boyu aşçılık ve ev temizliği mahkumu Kör Zewe de nihayet diz kırıp, oturdu.

Çatı katında Bolpaça’nın partisi de sona erdi. Komşusu Kınalı Güvercin’i ve yavrularını kanatları ile teker teker sıkıca sarıp sarmalayıp, minnettarlıkla uğurladı. Bolpaça’nin dört yavrusu minik gagalarında büyük gülümsemeler ile sağlı sollu cılız kanatlarını sallayıp, koro halinde komşularına “güle güle” dediler.

Dönen dünya ile birlikte, her canlının kendince bir denge içinde bir yaşantı sürdürdüğü bu gezegende, hayvanlar ve bitkiler aleminde düzenli devam edegelen bir dönüşüm, insanda gayri ihtiyari hayranlık uyandırıp, bütün ahengi ile sürüyor. Zat-ı alilerini dünyanın asıl sahipleri olarak  olarak gören insanlar alemi ise, kendi isimleri ile anılan onurlu yaşamdan, insani olmak ile benliklerinin arasına gün geçtikçe daha çok mesafe almaktan alıkoyamıyorlar. Bütün böcekler, solucanlar, otlar ve var olan her şey sadece kendilerinin olsun istiyorlar. Tatminsiz, doymak nedir bilmeyen egolar, insanlar ile insanlık arasındaki mesafeyi her geçen zaman biriminde ayakları ile ilerilere itip, daha bir uzaklara taşürdüler.

Amsterdam, 14 Ocak 2017 

ZÜMRÜDÜ ANKA

ZÜMRÜDÜ ANKA

      

Bütün insanlığın yüz akı olan, o ölümsüz Yaşar Kemal'imiz şüphesiz ki; gezegenimizin en büyük ve saygın yazarlarındandır. Kendisi ile yapılan yazılı bir röportajda, destansı yaşamından insanı çok derinden etkileyen dramatik kesitleri Fransız gazeteci Alain Bosquet’e, adeta bal tadında aktarır. Kitabı okurken bir anda sağ kolunuza Yaşar Kemal’i, sol tarafınıza ise Alain Bosquet’i almanın o müthiş mutluluğunu bütün hücrelerinizde alabildiğine hissedersiniz. Sağınızda ve solunuzda ulu çınarlar ile ağır adımlarla ilerleyen yolculuğunuz o gelin güzelliğindeki Van Gölünün kıyısından, Esrük Dağının eteğinden, Süphan Dağının hemen yanı başından başlar ve Osmaniye’nin bir Türkmen köyü olan Hamite’de noktalanır.

Uzun ve oldukça zorlu bir yoldur. Büyük bir gururla koluna girdiğiniz devasa yazar size yol boyu kendisine özgü dili ile dört bir yanda fışkıran bin bir türlü nebatı, dağları, tepeleri, höyükleri, dereleri, rüzgarı, tepenizdeki sarı sıcağı, gök kuşağını andıran kanatları ile delicesine uçuşan minik serçeleri, vızıldayan eşek arılarını, karınca kolonilerini, renk cümbüşü kelebekleri, cır cır böceklerini ve doğanın lütfu o dehşetli zenginliğini, büyüleyici bir anlatımla buğulanan gözlerinizin önüne serer. Çatal sesi ve büyük gülümsemesi ile anlatadururken bir yandan da sevgi ile sırtınızı bütün babacanlığı ile sıvazlayıp, diğer kolunuzdaki gazeteci arkadaşı Alain Bosquet’e koyu renkli gözlüğünün ardından çaktırmadan göz ucu ile bakar.

Başınızı sevgi, huzur, güven, saygı, gönül rahatlığı ve şefkat ile omuzuna koyarsınız. Kendinizi insan sevgisi ile dolu kalbinin gümbürtülerini dinler bulursunuz. Koluna girdiğiniz Yaşar Kemal bu ince uzun yolda, yirmi yıllık arkadaşı Alain Busquet’in sorduğu sorulara, onlarca sayfayı içeren yanıtlar ile destanını bir şelale misali coşku ile anlatmaya koyulur.

1915 yılında başlayan Rus harbinde Rus ordusunun attığı top mermilerinin, Yaşar Kemal’in ailesinin de dahil olduğu “Luvan aşiretinin” de bulunduğu köyün ortasına düşmesi üzerine her gün ölüm tehlikesi ile yüz yüze gelirler. Aşiret bölgeden göç etmek zorunda kalır. Yolculuk öncesi köy Rus ordusunun topçu atışlarına tutulduğu bir anda bütün köylüler dört bir yana kaçışırlarken, el ele tutuşup korku ile koşan iki kız arkadaş olan Hazal ile Zübeyde’ye bu esnada bir top gülesi gelir ve tutuşan bu iki minik eli koparıp, birbirinden ayırır.

Luvan aşiretine mensup Yaşar Kemal ailesinin zorlu yolculukları bir buçuk yılda tamamlanır. Dehşetli korkular ve felaketler yaşasalar da, sonuçta Çukurova'ya ulaşırlar. Bu yolculukta Yaşar Kemal henüz dünyaya gelmemiştir. Baba Sadık Bey ile Yaşar Kemal’in arasındaki yaş farkı hayli fazladır. Evliliklerinden ancak on yıl gibi bir zaman sonra Yaşar Kemal, ailesinin yerleştiği Hamite Köyünde dünyaya gelir. Tekrar yolculuklarına dönecek olursak; Sadık Beyin annesi Hirde Hatun yaşlı ve hastadır. İlk zamanlar ata bindirirler, ama hasta olduğundan tutunamaz ve sürekli düşer. Hal böyle olunca Sadık Bey bir buçuk yıl boyunca Mezopotamya çölünü annesini sırtında taşıyarak aşar. Mezopotamya Çölü savaşta sürülmüş, öldürülmüş Ermeniler, Türkmenler, Kürtler, Azeriler, Yezidiler, Nasturiler, Süryaniler, sürüler halinde başıboş köpekler ve kimsesiz çocuklar "ele güne karşı" aç, sefil ve çırılçıplaktılar. Her defasında oğluna bu eziyeti vermek istemeyen Hirde Hatun’u ikna etmek hayli zor olur. Akla hayale gelmeyen zorluklar ile karşılaşırlar. Ve uzun bir zaman sonra parasızlık da aileye o nahoş yüzünü gösterir. Elde avuçta bir şey kalmamıştır. Bunun üzerine Yaşar Kemal’in annesi büyük bir aşiretin mensubu olan kardeşlerinin düğünde hediye ettikleri kemerini çıkarıp, Sadık Beyin ayaklarının önüne atar.

“Al bunu sat. Bu bildiğin gibi çok kıymetli bir kemer. Bunu satarsak bizi bir süre idare eder.” Sadık Bey;

“Hayır… Hayır, bunu alamam. Bu senin kardeşlerinin armağanı. Bunu asla kabul edemem. Başka bir çare bulmamız lazım.” Kabul etmeyip almamakta dirense de, karısının ısrarı üzerine kemeri alıp, yol boyunda o bölgede bulunan varlıklı bir beye götürür. Bey kemere bakar ve kemerin çok kıymetli olduğunu bunu karşılayacak kadar varlıklı olmadığını söyler. Ama belki az ileride bulunan Hurşit Beyin bu kemeri almaya gücünün yeteceğini hatırlatır. Bunun üzerine Sadık Bey kemeri aldığı gibi soluğu Hurşit Beyin konağında alır. Hurşit Bey çevrede oldukça sevilip saygınlığı olan biridir. Hurşit Bey de kemere bakar ve gözleri fal taşı gibi açılır.

“Bak evlat, bu kemer öyle sıradan bir şey değil. Bu paha biçilmez değerde, çok kıymetli bir kemer. Değil ben, İstanbul’daki çok zengin beyler dahi bu kemeri alamazlar. Kimsenin gücü yetmez. Ama darda olduğunuzu görüyorum. İsterseniz ben size iki kese altın vereyim, ne zaman paranız olursa gelip, kemerinizi geri alın.” der ve Sadık Beye altınlarını verir. Tam gitmek üzere ayağa kalkan Sadık Beye Hurşit Beyin karısı da bütün sevecenliği ve yüzünde tatlı bir gülümseme ile bir kese daha altın getirip verir. Artık karada ölüm yoktur. Hurşit Bey oturup bir mektup yazar ve Sadık Beye;

“Bu mektubu al. Kadirli’de İskân Komisyonu başkanı olan Karamüftüoğlu Arif Beye ver. Benim gönderdiğimi söyle. O sana gerekli yardımı yapacaktır.” Sadık Bey oradan çok mutlu ayrılır. Hızlı adımlar ile yürüyüp kervanına yetişip, karısına müjdeyi verir.  Ve kervan yeniden Kadirli’ye doğru yola koyulur.

Kadirli'ye doğru yol alırlarken, Sadık Beyin sırtına ilişen annesi Hirde Hatun çimlerin arasında iniltili bir ağlama sesi duyduğunu ve oğluna gidip, bakmasını söyler. Sadık Bey gidip bakar. Yaralı bir bebeğin otların arasında ölmek üzere olduğunu görür. Bebek yara bere içindedir ve yaralarına kurtlar üşüşmüştür. Bebeği alıp, bir güzel sıcak sular ile yıkarlar. Hirde Hatun bebeği bütün kurtlardan tek tek arındırır. Buldukları otlardan ilaçlar yapar. Bebeğin yaralarına merhem olarak sürer. Yusuf adlı bu bebeğin tedavisi için üç gün boyunca yollarına devam etmezler. Bebeği de yanlarına alıp, yola tekrar koyulurlar.

Sonunda Kadirli'ye geldiklerinde, Sadık Bey ilk iş olarak Hurşit Beyin mektup yazdığı Karamüftioğlu Arif Beyi gidip, bulur. Arif Bey, Sadık Beyi çok iyi karşılar. Kendisine kahve ikramında bulunup, çok içten davranır ve yanı başına oturtur.

“Hey.... Bre Sadık Bey, biliyor musun? Sen var ya sen, benim yanımda çok kıymetlisin. Çünkü seni bana, dağ gibi kükreyen arkadaşım, kadim dostum Hurşit Bey gönderdi. Sana Kadirli’deki Şemail’in en güzel konağını ve en güzel tarlalarını vereceğim. Bu konakta oturacak ve bu yörenin en verimli topraklarını sürüp, ekeceksin. Daha ne istiyorsun. Sen Allah’in en sevgili kulusun.” Sadık Bey yüksek sesle;

“Hayır, istemem.” diye bağırır. Arif Bey şaşırır, kulaklarına ilişen sert sözcüklere inanamaz.

“İstemiyorsan bana Hurşit Beyin mektubunu ne diye getirdin? Yanıma niye geldin, Allah’in kıllı vahşi kürdü. Söyle bana be adam?” diye hiddetlenip küplere biner.

“Anam Hirde dedi ki; yuvasından atılmış bir kuşun yuvası başka kuşa hayır etmez.

“İyi ama onlar kuş değil ki, onlar Ermeni.

“Hayır… Hurşit Beyim, onlar Kuş.”

“Ermeni”

“Kuş” diye karşılıklı atışırlar. Hurşit Bey yumruğunu havaya kaldırıp, sallar.

“İşte böyle olur, Hurşit Bey. Bilip bilmeden, elin ne idüğü belirsiz vahşi Kürdünün eline bir mektup tutuşturup, bana yollarsın öyle mi. Bak gördün mü, adam beller, adam yerine koyarsın. O da tutar aynen böyle yapar işte.”

Daha fazla hiddetlenen Karamüftioğlu Arif Bey iki jandarma istetip, Sadık Bey’i Hemite Köyüne götürmesini emreder.

Hemite Köyü Yaşar Kemal’in deyimi ile “bol kayalıklı ve bol insanlı” bir yerdir. Buradaki Türkmenler bu garip Kürt ailesini bağırlarına basıp, çok insani karşılarlar. Luvan aşiretine bağlı bu ailenin bütün eksiklerini el birliği ile bir çırpıda giderirler. Ardından da bu garip aileye, yörede “huğ” denilen kamıştan bir kulübe yaparlar.

Zaman her zamanki gibi, berrak bir su misali akıp, geçer. Tahminen 1923 yılında Sadık Bey ve karısı oğulları Yaşar Kemal’in doğumu ile büyük bir sevince boğulurlar. Karı koca mutluluklarından oğulları için yedi tane kurban kesip, Hamite’de kardeş olarak gördükleri Türkmen köylüleri ile birlikte büyük bir şölen ile kutlamalar yaparlar.

Yaşar Kemal dört yaşına geldiği zaman baba Sadık Bey her baba gibi oğlu ile büyük bir gurur duyar. Onu gittiği her yere beraberinde götürür. Evlatlığı Yusuf da büyüyüp on altı yaşına gelir. Yaşar Kemal kendisine Yusuf ağabey diye hitap eder ve büyük bir kardeşi olduğu için kendisini oldukça güvende hisseder. O da ağabeyi ile gurur duyar.

Sadık Bey bir Cuma günü artık dört yaşına gelen oğlunu da yanına alıp, camiye gider. Bütün Hamiteliler camidedirler. Baba oğul da arka sıralarda bir yer bulup, saf tutarlar. Oğul Yaşar Kemal babasını büyük bir merakla taklit eder, O oturduğu zaman oturur, kalktığı zaman kalkar, ellerini belinin altında özenle kavuşturur, secdeye varır ve dua okuyormuş gibi dudaklarını ustalıkla kıpırdatır. Sadık Bey sağına selam verirken, oğlu da Onu taklit etmeye devam eder. Tam bu sırada arkadan namazdaki insanların üzerinden atlayarak gelen bir genç elindeki kara saplı hançeri bir anda Sadık Beyin kalbine saplar. Bu vahşete çocuk gözleri ve yüreği ile şahit olan Yaşar Kemal olduğu yerde korkudan dona kalır. Büyük bir panik yaşanır, ama bu arada Sadık Beyin beslemesi, evlatlığı Yusuf çoktan sıvışmıştır. Sadık Bey camide namaz esnasında, kardeşleri olarak gördüğü Hamiteli Türkmenlerin gözleri önünde kanlar içinde gözlerini yumar. Bu vahim olayın ardından, yazar duyduğu korkunun etkisi ile yaklaşık on iki yaşına kadar konuşmakta zorlanır.

Sadık Bey, oğlu olarak gördüğü Yusuf’u yıllar öncesinde ölmek üzere iken bulmuştur. Yusuf’u büyük bir itina ile Onu tedavi edip, adeta küllerinden yeniden doğan bir Zümrüdü Anka kuşu gibi hayata döndürmüştür.

Bu denli ulvi bir insanlık ile hayata kazandırıp, büyütüp, büyük emekler verdiği evlatlığı Azrail olup, babası yerindeki Sadık Beyin hayatını elinden alır. Yaşam bu kadar acımasız mıdır? Günlük hayatta da pek çoğumuzun bir insanı hayata, insanlığa kazandırmak için canımızı dişimize takarak, büyük özverilerde bulunduğumuz kişilikler, kimi zaman insanı besleme Yusuflar gibi hançerleyerek veya manevi tahribatlar yaratarak ölümden daha kötü kılabiliyor. Keşke yapılan bütün iyilikler, iyi ve doğru kişiliklerde yerini bulsa. İnsanlık adına yapabildiklerimizden dolayı insani yüreğimizi güzelce sıvazlayıp, bir rahatlama ile mutlu olabilsek. Küllerden büyük insanlıklar çıkarabilsek. İyi insan olmanın gereği, bütün olumsuzluklara rağmen, “iyilik yapıp denize atmaya” devam. Kim bilir, belki de “balık bilmezse, halikin bilmesi” umuduyla. İyilikleriniz “enseyi karatmaya” gerek kalmadan; Hemite Köyünün kayalıkları ve insanı gibi bol olsun.

*Kaynak : Alain Bosquet – “Yaşar Kemal Kendini Anlatıyor.” Yapı Kredi Yayınları

Amsterdam, 2 Ocak 2017