MESAFE

MESAFE

         
          Bahar; insanı kımıltısız durduğu yerde hoplatıp sevinçle göklere uçuran, büyük bir müjde olup arısı, çiçeği ve böceği ile çıkageldi. Camili Köyü bir kez daha yavaş yavaş devasa genişlikte zümrüt renginde ipek  bir çarşafa büründü. O güzelim yeşil bütün tonları ile dört koldan, hışımla sökün etmesini nasıl da “takdire şayan” bir şekilde bildi. Bahar mevsiminde yeşil daha bir yeşil ve zümrüttü. Güneş binlerce elinin yordamı ile bir çırpıda kar beyazı olanca bulutu derleyip, toparlayıp bir kıyıcığa itti. Yeşil panjurlu açık bir camdan iri ve diri göğüsleri sarkan, derin gamzeli körpe bir kız edası ile yeryüzünü gözlem altına almaya koyuldu. 
          Yüreklere tatlı yumuşacık bir ürperti yayıldı. Mutluluktan kömür gözler buğulandı, kamaştı. Çiçekler yüzlerini güneşe dönüp selama durdular. Medeniyetler beşiği Mezopotamya’nin kadim halkalarından olan, barbarların dünyadan silmeye çalıştıkları Ezidiler saygı ve şuhu ile yürekleri ağızlarında bu inanılmaz güzellikteki enerjiye yüzlerini dönüp, bildikleri bütün duaları bir çırpıda okudular.

Toprak sayısız kez olduğu gibi yeniden buram buram kokmaya başladı. Dere tepe demeyip her yerde fışkırırcasına filizlenen otlar, ekinler, yoncalar, ebegümeçleri, deve dikenleri, kengerler, çiğdemler, yoğurt çiçekleri, tavşan topuğu, papatyalar, morcalar, destenbeller, menekşeler, nergisler, hardal ve daha binlerce nebat büyük bir dirençle toprağı üzerinden silkelemeler ile çatlatarak atıp, güneşin bin bir renkli sıcak ışınları ile buluştular.

Kum Kent öykülerinin namı diyar kahramanı Kör Zewe’nin geçen yaz tandır damının yanındaki kayısı ağacından kopardığı ve büyük bir iştahla yediği üç kayısıdan arta kalan ve evinin arka tarafındaki küllüğe düşen üç çekirdekten bir tanesi de bu bahar filizlendi. Küçük ve parlak yaprakları ile minik zerdali fidanı küllerin arasından, toprağa köklerini salıp, sıkıca hayata tutundu.

En sevdiklerimizi dahi derinine gömdüğümüz ve üzerine avuç avuç atmak zorunda kaldığımız toprak; insan kulağının duyamayacağı gürültüler ile çatlıyor, ısınıyor ve alabildiğine yeniden bir hayat fışkırıyor. Sıcak ülkelerden dönen turnalar, leylekler ve diğer kuş sürüleri, giderlerken bu diyarlarda geride bıraktıkları yuvalarına sevinç içinde kanat çırparak yeniden dönüyorlar.

Çiğdemler beyaz, sarı, turuncu ve mavi renkli yaprakları ile yeryüzünü dehşetli bir güzelliğe beziyor. Patırtılarla toprağı çatlatan ayrık otlarının arasından karınca sürüleri  sıra halinde yeni yiyecek alanlarını keşfetmek üzere uzun bir yolculuğa koyuldular. Etrafı ne zaman yere konup, yüksek olmayan uçuşlar yapacağı belli olmayan serçelerin melodik cıvıltıları sardı.

Tarla fareleri önceleri arka ayaklarının üzerinde dikelip, etrafta vaziyetin berkemal olup olmadığını kolaçan ettikten sonra, kendilerine yeni sığınaklar eştiler. Köstebekler toprağın altını üstüne getirme ihalesini görev aşkı ile tamamladılar. Kirpiler her fırsatta iğneleri birbirlerine batıp, acı verse de kendilerince ağız tadı ile seviştiler. Kınalı keklikler kayalıklar arasında saklambaç oynadılar. Daha önce yuvası olmayan leylekler yuva yapmak için yüksek yerler aradılar. Sığırcıklar amaçsız uçuşup durdular. Arılar ve kelebekler kondukları her çiçeğin tozlarını ayaklarına, yüzlerine, gözlerine bulaştırıp bir diğer bitkiye taşıdılar. Kuryelik yapan bok böcekleri, kendilerinden çok daha büyük emanetlerini arka ayakları ile yuvarlayıp, teslimatlarını zamanında yaptılar. Kargalar sabahın köründe uyanıp hayvan gübreleri arasında sabah kahvaltısı için arpa tanelerini aradılar.

Harman yerinde arkadaşları; “aman ha...Sessiz ol, köyde uyuyanlar ve hastalar var.” diye uyarsalar da, Kercan eşek yine de kafasını gururla bulutsuz boncuk mavisi boşluğa doğru kaldırıp, uzun uzadıya soluk almadan anırdı. Bu sırada anıran eşeğin tozlu sırtına konan bir arı, kulaklarının hemen dibinde kopan bu gürültünün etkisi ile ödü koptu. Sivri iğnesini kurbanının sırtına batıramadan vızıltılarla uzaklaştı. On metre ileride, annesinin memelerine yapışmış olan yeni doğmuş bir sıpanın sırtına usulca konuverdi..  

Kör Zewe dizlerindeki ağrıları derinden hissederek, tandır damına doğru yol aldı. Kercan’ın anırtısını duyunca, elinde olmadan, “sırası mı şimdi bunun” deyip, harman yerine doğru gören tek gözü ile baktı. Bu saatte Kercan’ın çıkardığı bu gıcık gürültüye bir anlam veremedi. Öğle yemeği için tandır damındaki tereyağından, Konya yapımı, sapında geniş yeşil bir cübbe ve sarıkla, Kızılderili kabile şefleri misali oturan Mevlana’nın resmedildiği tahta bir kaşıkla tabağa doldurdu. Kapıyı hızla çarpıp evine geldi. Balkonda oturup güneşlenen kocası Heyderi Hecike’ye baktı. Heyder bakışları ile “acıktık, hani yemek nerede kaldı?” der gibiydi. Kör Zewe de aynı bakışlarla, “gelip biraz yardim etsen dünya mı kopar, kadın olarak doğdum diye ömrüm boyunca ben mi yemek yapacağım. Bir defa da sen yap.” demekten kendini alamadı.

Heyderi Hecike ve Kör Zewe’nin evlerinin kiremitlerinin arasına yuva yapan Bolpaça Güvercin'in yumurtalarından dört tane yavru, kabuklarını çatırdamalarla kırıp çıktılar. Bolpaça ilk çıkan yavrusuna Kızıl Gaga, ikincisine Gri Kanat, üçüncüsüne Garip ve sonuncu gelene ise Bay Süslü adını verdi. Bolpaça yumurtalarından büyük bir direnç gösterip, başarı ile çıkmasını bilen yavruları ile büyük bir gurur duydu. Bu büyük gün mütevazi de olsa bir kutlamayı hak ediyordu. Daha önce çalı çırpı ile yaptığı yuvasında, mutfak olarak kullandığı iğde dalının altına yığdığı böcek ve çeşitli otlarla bir parti vermeye hazırdı. Köşedeki kiremitlerin altına yuvası olan komşusu Kınalı Güvercin’i ve üç yavrusunu da davet etti. Bolpaça halayın başına geçti, kanadına bir kavak ağacı yaprağı ilistirdi. Komşusu ve minik yavrular ile  evin çatı katında tozu dumana kattılar.

Kör Zewe yer sofrasını çok geçmeden kurdu. Sabırsızlık ile bekleyen kocası Heyderi Hecike’yi ve çocuklarını buyur etti. Bir kaç parça tavuk etinin yerleştirildiği, küçük bir tepeciği andıran bulgur pilavının nefis kokusu daha fazla dayanılır gibi değildi. Yeşil soğanlar da yer sofrasına ayrı bir davetiye çıkarıyordu. Sofraya en son bir süreliğine de olsa ayakta kalmayacağı, ağrıyan dizine bir rahatlama geleceği sevinci ile ömür boyu aşçılık ve ev temizliği mahkumu Kör Zewe de nihayet diz kırıp, oturdu.

Çatı katında Bolpaça’nın partisi de sona erdi. Komşusu Kınalı Güvercin’i ve yavrularını kanatları ile teker teker sıkıca sarıp sarmalayıp, minnettarlıkla uğurladı. Bolpaça’nin dört yavrusu minik gagalarında büyük gülümsemeler ile sağlı sollu cılız kanatlarını sallayıp, koro halinde komşularına “güle güle” dediler.

Dönen dünya ile birlikte, her canlının kendince bir denge içinde bir yaşantı sürdürdüğü bu gezegende, hayvanlar ve bitkiler aleminde düzenli devam edegelen bir dönüşüm, insanda gayri ihtiyari hayranlık uyandırıp, bütün ahengi ile sürüyor. Zat-ı alilerini dünyanın asıl sahipleri olarak  olarak gören insanlar alemi ise, kendi isimleri ile anılan onurlu yaşamdan, insani olmak ile benliklerinin arasına gün geçtikçe daha çok mesafe almaktan alıkoyamıyorlar. Bütün böcekler, solucanlar, otlar ve var olan her şey sadece kendilerinin olsun istiyorlar. Tatminsiz, doymak nedir bilmeyen egolar, insanlar ile insanlık arasındaki mesafeyi her geçen zaman biriminde ayakları ile ilerilere itip, daha bir uzaklara taşürdüler.

Amsterdam, 14 Ocak 2017 

ZÜMRÜDÜ ANKA

ZÜMRÜDÜ ANKA

      

Bütün insanlığın yüz akı olan, o ölümsüz Yaşar Kemal'imiz şüphesiz ki; gezegenimizin en büyük ve saygın yazarlarındandır. Kendisi ile yapılan yazılı bir röportajda, destansı yaşamından insanı çok derinden etkileyen dramatik kesitleri Fransız gazeteci Alain Bosquet’e, adeta bal tadında aktarır. Kitabı okurken bir anda sağ kolunuza Yaşar Kemal’i, sol tarafınıza ise Alain Bosquet’i almanın o müthiş mutluluğunu bütün hücrelerinizde alabildiğine hissedersiniz. Sağınızda ve solunuzda ulu çınarlar ile ağır adımlarla ilerleyen yolculuğunuz o gelin güzelliğindeki Van Gölünün kıyısından, Esrük Dağının eteğinden, Süphan Dağının hemen yanı başından başlar ve Osmaniye’nin bir Türkmen köyü olan Hamite’de noktalanır.

Uzun ve oldukça zorlu bir yoldur. Büyük bir gururla koluna girdiğiniz devasa yazar size yol boyu kendisine özgü dili ile dört bir yanda fışkıran bin bir türlü nebatı, dağları, tepeleri, höyükleri, dereleri, rüzgarı, tepenizdeki sarı sıcağı, gök kuşağını andıran kanatları ile delicesine uçuşan minik serçeleri, vızıldayan eşek arılarını, karınca kolonilerini, renk cümbüşü kelebekleri, cır cır böceklerini ve doğanın lütfu o dehşetli zenginliğini, büyüleyici bir anlatımla buğulanan gözlerinizin önüne serer. Çatal sesi ve büyük gülümsemesi ile anlatadururken bir yandan da sevgi ile sırtınızı bütün babacanlığı ile sıvazlayıp, diğer kolunuzdaki gazeteci arkadaşı Alain Bosquet’e koyu renkli gözlüğünün ardından çaktırmadan göz ucu ile bakar.

Başınızı sevgi, huzur, güven, saygı, gönül rahatlığı ve şefkat ile omuzuna koyarsınız. Kendinizi insan sevgisi ile dolu kalbinin gümbürtülerini dinler bulursunuz. Koluna girdiğiniz Yaşar Kemal bu ince uzun yolda, yirmi yıllık arkadaşı Alain Busquet’in sorduğu sorulara, onlarca sayfayı içeren yanıtlar ile destanını bir şelale misali coşku ile anlatmaya koyulur.

1915 yılında başlayan Rus harbinde Rus ordusunun attığı top mermilerinin, Yaşar Kemal’in ailesinin de dahil olduğu “Luvan aşiretinin” de bulunduğu köyün ortasına düşmesi üzerine her gün ölüm tehlikesi ile yüz yüze gelirler. Aşiret bölgeden göç etmek zorunda kalır. Yolculuk öncesi köy Rus ordusunun topçu atışlarına tutulduğu bir anda bütün köylüler dört bir yana kaçışırlarken, el ele tutuşup korku ile koşan iki kız arkadaş olan Hazal ile Zübeyde’ye bu esnada bir top gülesi gelir ve tutuşan bu iki minik eli koparıp, birbirinden ayırır.

Luvan aşiretine mensup Yaşar Kemal ailesinin zorlu yolculukları bir buçuk yılda tamamlanır. Dehşetli korkular ve felaketler yaşasalar da, sonuçta Çukurova'ya ulaşırlar. Bu yolculukta Yaşar Kemal henüz dünyaya gelmemiştir. Baba Sadık Bey ile Yaşar Kemal’in arasındaki yaş farkı hayli fazladır. Evliliklerinden ancak on yıl gibi bir zaman sonra Yaşar Kemal, ailesinin yerleştiği Hamite Köyünde dünyaya gelir. Tekrar yolculuklarına dönecek olursak; Sadık Beyin annesi Hirde Hatun yaşlı ve hastadır. İlk zamanlar ata bindirirler, ama hasta olduğundan tutunamaz ve sürekli düşer. Hal böyle olunca Sadık Bey bir buçuk yıl boyunca Mezopotamya çölünü annesini sırtında taşıyarak aşar. Mezopotamya Çölü savaşta sürülmüş, öldürülmüş Ermeniler, Türkmenler, Kürtler, Azeriler, Yezidiler, Nasturiler, Süryaniler, sürüler halinde başıboş köpekler ve kimsesiz çocuklar "ele güne karşı" aç, sefil ve çırılçıplaktılar. Her defasında oğluna bu eziyeti vermek istemeyen Hirde Hatun’u ikna etmek hayli zor olur. Akla hayale gelmeyen zorluklar ile karşılaşırlar. Ve uzun bir zaman sonra parasızlık da aileye o nahoş yüzünü gösterir. Elde avuçta bir şey kalmamıştır. Bunun üzerine Yaşar Kemal’in annesi büyük bir aşiretin mensubu olan kardeşlerinin düğünde hediye ettikleri kemerini çıkarıp, Sadık Beyin ayaklarının önüne atar.

“Al bunu sat. Bu bildiğin gibi çok kıymetli bir kemer. Bunu satarsak bizi bir süre idare eder.” Sadık Bey;

“Hayır… Hayır, bunu alamam. Bu senin kardeşlerinin armağanı. Bunu asla kabul edemem. Başka bir çare bulmamız lazım.” Kabul etmeyip almamakta dirense de, karısının ısrarı üzerine kemeri alıp, yol boyunda o bölgede bulunan varlıklı bir beye götürür. Bey kemere bakar ve kemerin çok kıymetli olduğunu bunu karşılayacak kadar varlıklı olmadığını söyler. Ama belki az ileride bulunan Hurşit Beyin bu kemeri almaya gücünün yeteceğini hatırlatır. Bunun üzerine Sadık Bey kemeri aldığı gibi soluğu Hurşit Beyin konağında alır. Hurşit Bey çevrede oldukça sevilip saygınlığı olan biridir. Hurşit Bey de kemere bakar ve gözleri fal taşı gibi açılır.

“Bak evlat, bu kemer öyle sıradan bir şey değil. Bu paha biçilmez değerde, çok kıymetli bir kemer. Değil ben, İstanbul’daki çok zengin beyler dahi bu kemeri alamazlar. Kimsenin gücü yetmez. Ama darda olduğunuzu görüyorum. İsterseniz ben size iki kese altın vereyim, ne zaman paranız olursa gelip, kemerinizi geri alın.” der ve Sadık Beye altınlarını verir. Tam gitmek üzere ayağa kalkan Sadık Beye Hurşit Beyin karısı da bütün sevecenliği ve yüzünde tatlı bir gülümseme ile bir kese daha altın getirip verir. Artık karada ölüm yoktur. Hurşit Bey oturup bir mektup yazar ve Sadık Beye;

“Bu mektubu al. Kadirli’de İskân Komisyonu başkanı olan Karamüftüoğlu Arif Beye ver. Benim gönderdiğimi söyle. O sana gerekli yardımı yapacaktır.” Sadık Bey oradan çok mutlu ayrılır. Hızlı adımlar ile yürüyüp kervanına yetişip, karısına müjdeyi verir.  Ve kervan yeniden Kadirli’ye doğru yola koyulur.

Kadirli'ye doğru yol alırlarken, Sadık Beyin sırtına ilişen annesi Hirde Hatun çimlerin arasında iniltili bir ağlama sesi duyduğunu ve oğluna gidip, bakmasını söyler. Sadık Bey gidip bakar. Yaralı bir bebeğin otların arasında ölmek üzere olduğunu görür. Bebek yara bere içindedir ve yaralarına kurtlar üşüşmüştür. Bebeği alıp, bir güzel sıcak sular ile yıkarlar. Hirde Hatun bebeği bütün kurtlardan tek tek arındırır. Buldukları otlardan ilaçlar yapar. Bebeğin yaralarına merhem olarak sürer. Yusuf adlı bu bebeğin tedavisi için üç gün boyunca yollarına devam etmezler. Bebeği de yanlarına alıp, yola tekrar koyulurlar.

Sonunda Kadirli'ye geldiklerinde, Sadık Bey ilk iş olarak Hurşit Beyin mektup yazdığı Karamüftioğlu Arif Beyi gidip, bulur. Arif Bey, Sadık Beyi çok iyi karşılar. Kendisine kahve ikramında bulunup, çok içten davranır ve yanı başına oturtur.

“Hey.... Bre Sadık Bey, biliyor musun? Sen var ya sen, benim yanımda çok kıymetlisin. Çünkü seni bana, dağ gibi kükreyen arkadaşım, kadim dostum Hurşit Bey gönderdi. Sana Kadirli’deki Şemail’in en güzel konağını ve en güzel tarlalarını vereceğim. Bu konakta oturacak ve bu yörenin en verimli topraklarını sürüp, ekeceksin. Daha ne istiyorsun. Sen Allah’in en sevgili kulusun.” Sadık Bey yüksek sesle;

“Hayır, istemem.” diye bağırır. Arif Bey şaşırır, kulaklarına ilişen sert sözcüklere inanamaz.

“İstemiyorsan bana Hurşit Beyin mektubunu ne diye getirdin? Yanıma niye geldin, Allah’in kıllı vahşi kürdü. Söyle bana be adam?” diye hiddetlenip küplere biner.

“Anam Hirde dedi ki; yuvasından atılmış bir kuşun yuvası başka kuşa hayır etmez.

“İyi ama onlar kuş değil ki, onlar Ermeni.

“Hayır… Hurşit Beyim, onlar Kuş.”

“Ermeni”

“Kuş” diye karşılıklı atışırlar. Hurşit Bey yumruğunu havaya kaldırıp, sallar.

“İşte böyle olur, Hurşit Bey. Bilip bilmeden, elin ne idüğü belirsiz vahşi Kürdünün eline bir mektup tutuşturup, bana yollarsın öyle mi. Bak gördün mü, adam beller, adam yerine koyarsın. O da tutar aynen böyle yapar işte.”

Daha fazla hiddetlenen Karamüftioğlu Arif Bey iki jandarma istetip, Sadık Bey’i Hemite Köyüne götürmesini emreder.

Hemite Köyü Yaşar Kemal’in deyimi ile “bol kayalıklı ve bol insanlı” bir yerdir. Buradaki Türkmenler bu garip Kürt ailesini bağırlarına basıp, çok insani karşılarlar. Luvan aşiretine bağlı bu ailenin bütün eksiklerini el birliği ile bir çırpıda giderirler. Ardından da bu garip aileye, yörede “huğ” denilen kamıştan bir kulübe yaparlar.

Zaman her zamanki gibi, berrak bir su misali akıp, geçer. Tahminen 1923 yılında Sadık Bey ve karısı oğulları Yaşar Kemal’in doğumu ile büyük bir sevince boğulurlar. Karı koca mutluluklarından oğulları için yedi tane kurban kesip, Hamite’de kardeş olarak gördükleri Türkmen köylüleri ile birlikte büyük bir şölen ile kutlamalar yaparlar.

Yaşar Kemal dört yaşına geldiği zaman baba Sadık Bey her baba gibi oğlu ile büyük bir gurur duyar. Onu gittiği her yere beraberinde götürür. Evlatlığı Yusuf da büyüyüp on altı yaşına gelir. Yaşar Kemal kendisine Yusuf ağabey diye hitap eder ve büyük bir kardeşi olduğu için kendisini oldukça güvende hisseder. O da ağabeyi ile gurur duyar.

Sadık Bey bir Cuma günü artık dört yaşına gelen oğlunu da yanına alıp, camiye gider. Bütün Hamiteliler camidedirler. Baba oğul da arka sıralarda bir yer bulup, saf tutarlar. Oğul Yaşar Kemal babasını büyük bir merakla taklit eder, O oturduğu zaman oturur, kalktığı zaman kalkar, ellerini belinin altında özenle kavuşturur, secdeye varır ve dua okuyormuş gibi dudaklarını ustalıkla kıpırdatır. Sadık Bey sağına selam verirken, oğlu da Onu taklit etmeye devam eder. Tam bu sırada arkadan namazdaki insanların üzerinden atlayarak gelen bir genç elindeki kara saplı hançeri bir anda Sadık Beyin kalbine saplar. Bu vahşete çocuk gözleri ve yüreği ile şahit olan Yaşar Kemal olduğu yerde korkudan dona kalır. Büyük bir panik yaşanır, ama bu arada Sadık Beyin beslemesi, evlatlığı Yusuf çoktan sıvışmıştır. Sadık Bey camide namaz esnasında, kardeşleri olarak gördüğü Hamiteli Türkmenlerin gözleri önünde kanlar içinde gözlerini yumar. Bu vahim olayın ardından, yazar duyduğu korkunun etkisi ile yaklaşık on iki yaşına kadar konuşmakta zorlanır.

Sadık Bey, oğlu olarak gördüğü Yusuf’u yıllar öncesinde ölmek üzere iken bulmuştur. Yusuf’u büyük bir itina ile Onu tedavi edip, adeta küllerinden yeniden doğan bir Zümrüdü Anka kuşu gibi hayata döndürmüştür.

Bu denli ulvi bir insanlık ile hayata kazandırıp, büyütüp, büyük emekler verdiği evlatlığı Azrail olup, babası yerindeki Sadık Beyin hayatını elinden alır. Yaşam bu kadar acımasız mıdır? Günlük hayatta da pek çoğumuzun bir insanı hayata, insanlığa kazandırmak için canımızı dişimize takarak, büyük özverilerde bulunduğumuz kişilikler, kimi zaman insanı besleme Yusuflar gibi hançerleyerek veya manevi tahribatlar yaratarak ölümden daha kötü kılabiliyor. Keşke yapılan bütün iyilikler, iyi ve doğru kişiliklerde yerini bulsa. İnsanlık adına yapabildiklerimizden dolayı insani yüreğimizi güzelce sıvazlayıp, bir rahatlama ile mutlu olabilsek. Küllerden büyük insanlıklar çıkarabilsek. İyi insan olmanın gereği, bütün olumsuzluklara rağmen, “iyilik yapıp denize atmaya” devam. Kim bilir, belki de “balık bilmezse, halikin bilmesi” umuduyla. İyilikleriniz “enseyi karatmaya” gerek kalmadan; Hemite Köyünün kayalıkları ve insanı gibi bol olsun.

*Kaynak : Alain Bosquet – “Yaşar Kemal Kendini Anlatıyor.” Yapı Kredi Yayınları

Amsterdam, 2 Ocak 2017

ÇİFT İBİK

ÇİFT İBİK

         İkindi vaktiydi. Mamoların Hacı Ömer kuş sütünün eksik olduğu kahvaltısını köy yolunun hemen yanı başındaki geniş avlulu, altı odalı evinde bulunan torun kalabalığının o dayanılmaz gürültüleri eşliğinde yaptı. Kahvaltı sonrası acele ile kendisini soluk soluğa zor bela dışarı atabildi. Bayram tatilini fırsat bilen kızı ve iki oğlu, Ankara'dan misafir olarak geldiler. Evi çok büyük olsa da, bir anda her tarafı anneler, babalar ve sürekli kavga eden afacan torunlar kapladı. Sabrı neredeyse son kertesine gelip dayandı. İnsanın kendi evinde de rahat yoktu. Cümbür cemaat topluca sökün etmenin ne lüzumu vardı. “Gidin kardeşim istediğiniz yere gidin. Sizi tutan mı var? Antalya’ya, Marmaris’e, Çeşme’ye veya olmadı Bodrum’a gidin. Ne işiniz var Camili Köyünde. Paranız mi yok sanki. Ciyak cıyak çığlıklardan kafam iyice şişti. Şu iki üç gün geçseydi de, evli evine yolcu da bir an evvel uzun yoluna gitse.” diyesi geldi, ama diyemedi.        

          Keskin ilçesinden aldığı altı köşeli kasketini çıkarıp, duvar dibinde oturduğu hasır kürsüye yaydığı haşmetli kıçını biraz daha iyi yerleştirmek için ileri geri hareket etmesinin ardından, rahatça oturdu. Daha sonra iri parmaklı ellerini uzamış kır saçlarında bir tarak gibi gezdirdi. İri burnunu sol eli ile iyice ovuşturdu. Hali vakti yerindeydi. Köyde bütün akranları Hac’a gidip gelmişlerdi. Varsıldı olmasına varsıldı, ama kendisinin bu taraklarda aslında bezi yoktu. Adet yerini bulsun diye, köylünün ağzını da bir torba gibi büzüp bağlamış olmak için, bir yıl önce karısı Hacı Hüsne’yi de istemeyerek koluna taktı ve o da kutsal topraklara gidip geldi. Böylelikle köyde ileri geri konuşan ağızlar da bağlanmış oldu.

         Gün sabahın çok ilerleyen saatleri olmadığı halde, bin bir çeşit renk ahenginden oluşan, sıcak güneş ışınları toprağa neredeyse dik olarak iniyorlardı. Sıcak da olsa, Çift İbik önce Kara Tavuk’un peşinden bir hayli koşturdu. O’nu bir yerde sıkıştıramayınca, nefes nefese kalıp, dinlenmeye çekilmek isterken, o sırada oradan geçen Loklok Tavuk aklını başından aldı. Derken yeni bir koşuşturmadır başladı. En nihayetinde Loklok Tavuk avlu kapısının yanında pes edip, kanatlarını yere indirdi. Çift İbik büyük bir öz güvenle metresinin üzerinden silkinerek, tekrar piste indi. Bir müddet adeta yerde sürünerek giden Loklok Tavuğu izledi. Ardından da kafasını olabildiğince yukarı kaldırıp, zafer edası ile uzun uzun öttü. Doğanın parlak tüylü kızılkanatlarına yüklediği ve kendisinin de hiç bir şekilde şikâyetçisi olmadığı, bizatihi memnuniyetle icra ettiği, büyük misyonunu yerine getirmişti. “Karada ölüm yoktu.”

         Erken bastıran bunaltıcı sıcağı fark eden Hacı Ömer’in küçük kızı Şengül doldurduğu iki kova suyu ardı ardına mermer terasın dört bir yanına yayarak döktü. Ardından da ne denli çalışkan olduğunu göstermek istercesine üç çocuktan sonra büyümeye iyice yüz tutmuş kalçalarını sallaya sallaya göl halindeki suyu önüne katarak süpürdü. Kızına hafiften yan gözle bakan Hacı Ömer kirli suyun kazara üzerine sıçramaması için kürsüsünü duvar gölgeliğinde iki adım daha ileri aldı. Şengül’den yana gönlü pek razı idi. O diğerlerine pek benzemiyordu. Her ortama uyduğu gibi, eli de her işe yakışıyordu. Kocası olacak adam da iyi birisi idi. Kızının gönlünü hoş tutuyor, O’nu mutlu etmek için elinden geleni yapıyordu. Bütün bunları düşünedururken güneş ortalığı ısıtıyor, Hacı Ömer’e diğer yandan da her daim var olan hayalleri kanat takıp, kendisini uzaklara götürüyordu. Bu hacılık da nereden çıkmıştı. Hacı olalı her istediğinde Ankara’ya gidip çapkınlık yapamıyordu. Oysa eskiden ayda en az iki üç kez Ankara’da o pavyon senin bu pavyon benim demeden gezip tozuyor, eğleniyor, ayran içer gibi rakı kadehlerini tokuşturup, şuh hatunlarla sarmaş dolaş felekten gün çalıyordu. Aslında hacı olduktan sonra da bir kaç kez her zaman gittiği pavyonu ziyaret etmiş, ama her zaman birileri kendisini görüp, “Hacı, hayır ola senin burada ne işin var?” diye soracaklarından ödü koparcasına korkup, boncuk boncuk terliyordu.

         Gece olup da yatağına uzanıp, gecenin karanlığında bakışlarını tavana diker dikmez aklına Fatoş geliyor, Fatoş gözlerinin önünde hayal meyal belirmeye görsün, hemen yüzünü buruşturup, gaga burnu benli Hacı Hüsne’ye sırtını dönüp, hemen horlamalar dâhilinde derin uykulara dalıyordu. Her gece ahu gözlü Fatoş’un, o akça pakça kolları, dolgun dudakları ve hafiften sarkan gerdanı gözlerinin önüne geliyordu.

         Yok, böyle olmayacak. Ben bir şeyleri bahane edip, ne yapıp edip Ankara’ya gitmeliyim diye kafasından geçirdi. Pavyondaki balıketli Fatoş’u nasıl da özlemişti. Fatoş’un yumuş yumuş ellerini bedeninde taze sarmaşıklar gibi dolandığı hissine kapılmıştı ki, farkında olmadığından gölgenin silinmesi ile güneş tam tepesinde durup, gözlerini kamaştırınca kendisine geldi.

         “La havle… Lanet olsun sana kör şeytan” deyip, dizine geçirdiği şapkasını, güneşin geçtiği başına aldı. Hafif bir tökezleme ile ayağa kalkıyordu ki, köy imamı Resul’un ayaklarını sürüyerek kendisine doğru geldiğini gördü. Hoca da tam gelecek zamanı bulmuştu. Fatoş’un üzerinde dolaşan ellerini söküp atar gibi, bedenini silkeleyip, hocanın kendisine yaklaşmasını beklemeye koyuldu.

         “Selamun aleykum Hacı Ömer Amca, nasılsın?” Hacı Ömer kendisini bir çırpıda toparlayıp, ayağa kalktı.

         “Ve aleykum selam. Allahı’mıza şükür. Çok şükür yaşayıp gidiyoruz. Allah dinden imandan etmesin. Hocam buyur, sen nasılsın? Kızım Yeter… Çabuk Resul Hocaya bir kürsü getirin. Tez çay kahve bir şeyler getirin. Hocam sen nasılsın?”

         “Allah’a şükür Hacı Ömer Amca, sağlığınıza duacıyız. Ne olsun işte. Camiye gidip geliyoruz.” Yeter’in ortanca oğlu Bora içerden kaptığı kürsüyü getirip, Resul Hocaya verdi. Bir koşuda gidip, bir tepside iki dilim kek ve nar kırmızısı iki çayı da alıp, dökme korkusu ile getirdi. Dedesinin sevecen bakışlarından kocaman bir aferin aldı.

         Hocanın gelmesi ile Hacı Ömer’in canı hayli sıkıldı. Üstelik sıkı sıkıya sarılı halde dolanan sarmaşıklar da bir anda solup, döküldüler. Kendisini büyük bir boşluk içinde hissetti. Resul Hocanın garip bakışları arasında Fatoş Hatun’un silkelediği ellerini üzerinde aranır gibi yaptı. Gelen şahıs ne de olsa, bir din adamıydı. Kötü davranamaz, kovamaz veya surat edemezdi. Sonra köylü kendisini tefe koyardı. Zaten “adı dokuza çıkmış, sekize inmiyordu.” ona kalsa, rekor zirve dokuzda kalmasından yana bir şikâyeti yoktu. Bu umurunda değildi. Ama adının her kokan ağızda sakız olması da katlanılır gibi değildi. Çocuklarından utanır hale gelmişti. Öyle veya böyle kendisini artık bir yerlerde frenlemesi gerekiyordu.

         Hoca acaba ne diye gelmişti. Bir an evvel ağzındaki baklayı çıkarsa da çekip gitseydi. Hoca da Hacı Ömer’in sabırsız bakışlarından bunu sezinlemiş olacak ki, anında konuya girme gereği duydu.

         “Hacı Ömer Amca bu köyde hali vakti yerinde bir insansın çok şükür. Allah tutuğunu altın yapsın, var olanı daha da ziyade etsin. Bizim caminin üç tane hoparlöre ve ses yükselticisine ihtiyacı var. Cami olarak düşündük taşındık bu hayrı ancak sen işleyebilirsin diye düşündük.” Hacı Ömer’in yüzüne aniden hiç beklenmedik büyük bir gülümseme gelip oturdu. Kalkıp hocayı öpmemek için kendisini zor tuttu.

         “Aman hocam ne iyi düşünmüşsünüz. Üç değil, altı tane hoparlör alayım. Bu sevaba da Allah´ın izni ile ben gireyim. Ahiretimiz için bizim de biraz yatırımımız olsun, değil mi? Bu hayrın yapılmasına beni münasip gördüğün için çok mutlu oldum. Allah senden ve cami cemaatinden razı olsun. Cami bizim ibadet yerimiz, Allah’ın evi. Hatta hemen bugün Ankara’ya gider istediğin hoparlörleri ve ses yükselticisini alır, yarın getiririm. İstediğin bu olsun.” Hoca her ne kadar araya girip;

         “Hacı Ömer Amca acelesi yok, sen parayı ver, biz de gelecek hafta gittiğimizde alırız.” dediyse kendisini dinletemedi.

         Hemen karısı Hüsne’ye ve çocuklarına seslendi.

         “Hüsne, Asım, Yeter, Şengül… Bakın hele. Ben Ankara’ya gidiyorum. Köy camisine çok acil hoparlörler alınması gerekiyormuş. Hadi bana müsaade. Ben bir hayır işi için gidiyorum. Kalın sağlıcakla!” Arabasına atladığı gibi karısı Hacı Hüsne, çocukları, torunları ve Resul Hocanın garip bakışları altında, gaz pedalına asıldı. Doğa Hacı Ömer’i de Çift İbik gibi unutmamış, O’nun omuzlarına da hacı olmasına rağmen büyük bir misyon yüklemişti. Bunu yerine getirmek boynunun borcu idi. Doğanın terazisindeki o ince dengenin bozulmaması için Hacı Ömer köyde ziyarete gelen oğullarını, kızlarını ve torunlarını evde bırakıp, herhangi bir gecikmeye mahal vermeden yollara düştü. Klakson sesleri arasında bir çırpıda köydeki kırmızı kiremitleri beyaz bir toz bulutu altında bıraktı. Ardından arabanın camını iyice indirip, köy mezarlığını geçerken;

         “Bekle beni Fatoş’um aç o beyaz kollarını. Ben geliyorum…” diye avazı çıktığı kadar büyük bir mutlulukla bağırdı.

         Loklok Tavuk kümeste kar beyazı bir yumurtayı ardında bıraktıktan sonra, Çift İbik ile göz göze geldi. Avluda aheste adımlar ile dolaşmaya koyuldu. Çift İbik hiç oralı olmadı. Yerde bulduğu ölü bir çekirgeyi iştahla kursağına indirdi. “Âlem bu ise, kral şimdilik o idi.” Resul Hoca her zamanki gibi elini kulağına götürüp, ikindi namazı için yanık bir sesle ezan okudu. Hacı Ömer’in Ankara yolunu tutmasının ardından, sesi daha bir gür çıktı. Ama Hacı Hüsne’nin verdiği Loklok ve Kara Tavuğun yumurtalarını çığ yutmanın da bunda payı yok değildi. Güneş ışınlarını dikine salmaktan yorulmuş olacak ki, biraz daha aşağılara kayıp, aydınlığını daha yatay saldı. Sarı sıcak yerini, pembe sıcağa bıraktı.

Amsterdam, 9 Ekim 2016 

KULIKA

 KULIKA

        

         Öylesine dar, havasız ve kapalı bir yere tıkıldım ki, anlatılır gibi değil. Üstelik de vıcık vıcık garip, bulamaç gibi bir sıvının içindeyim. Burada hiç hareket etmeden daha ne kadar kalacağımı da bilemiyorum. Üstelik gün geçtikçe daha da büyüyor, oramda buramda garip tüyler ediniyor ve kabuğuma sığamayacak bir hale geliyorum. Zaman zaman nefes alamıyor, ayağımı var gücümle, hızla etrafımı çepeçevre kaplayan kabuğa vurup, Berlin duvarı gibi yıkarak, kendimi alabildiğine özgür kılmak istiyorum. Her geçen gün bulunduğum alan daha bir daralıyor ve bazan “nerede ince ise orada kopsun,” kırılsın diyorum.

         Ama bütün bu süreci hiç yaşamayıp, kısmette belki de kızgın bir yağın üzerine, kabuğu çıt çıt kırılıp, “coooss…” diye düşüp, karabiber veya isot ekilerek iştahla, ekmekler bandırılarak, hiç ilintimin olmadığı, tanıyıp bilmediğim birilerinin midesinin ıslak karanlıklarına inmek de vardı.

         Kürtçedeki adı “Kulıka” olan Tepe Köy’deki Topal Fate Teyze’den Allah razı mı olsun desem bilemedim. Aksak olduğu için Allah’ından zaten bulmuş. Bari ben bir hayır duasında bulunayım da, belki Tanrı hayatın başka taraflarında yüzüne güler. Topal Fate Teyzem yaklaşık iki hafta önce kocası Gaso ile aylar sonra ilk defa böylesine o ağzında tat bırakan geceyi yaşamasaydı, kafası başka yerlerde olacak, aklına anacığım Kınalı Tavuk’un gurk olmak üzere olduğu büyük ihtimalle gelmeyecekti. Yumurtalarından biri olan bendenizi ve dokuz tane yumurta kardeşimi kuluçkaya yatırmaya karar vermeseydi, şimdi burada olmayacaktım. Yine de Tepe Köylü Topal Fate Teyzemin çok akıllı bir kadın olduğu kanaatindeyim. Neden derseniz o köylü hali ile günlerin artık uzamaya başladığını, haliyle anacığımın da Camgöz Horoz ile sürekli kırıştırdığını gözlemlemez ve Kınalı’da iş olduğunu görmeyebilirdi. Yılların vermiş olduğu hayat tecrübesinin bir getirisi olsa gerek.

         Hiç unutmuyorum, o gün Gaso Amca ile geçirdiği oldukça debdebeli gecenin ardından, nasıl da  mutluydu. Bütün elektriklenmelerinden arınmış, pır pır eden yüreğindeki duygular kanatlanarak uçup gitmişti. O gün topal ayağında en hafif bir sızlama hissetmedi.  Aldığı gusül abdesti ile var olan topal ayağına rağmen, alımlı bedeninden aşağı sıcacık sular dökünüp, süngeri iyice köpürtüp paklandı. Vücuduna yeni bir zindelik katarak, el ile değdirilen sert bir spiral yay veya başını bir metronom gibi sallayarak kümesten içeri daldı. Anacığımın yumurtalarına nasıl da sevgi ile baktı. Laf aramızda gözleri gülerek en çok da beni o yumuşacık avuçlarının arasına aldı ve kardeşim yumurtalardan daha farklı olduğumu, kabuğumdaki minik benekler ile farklılığımı hayranlık ile seyretti. Tekrar yumuşacık bir hareketle sarı samanların üzerine bıraktı. Kınalı anacığım belki altın yumurtlayan bir tavuk değildi, ama görünen o ki Topal Fate Teyzemin gözünde benekli güzel bir yumurta olan bendenizin de çil bir altından farkım yoktu. Beni avucunda uzun uzadıya tutup, okşayınca ödüm koptu. Aklıma hemen kendisine güzel bir gece yaşatan Gaso’yu ödüllendirmek üzere beni alıp, o cehennem sıcağı tereyağını üzerine el yordamı ile döküp, kızarttıktan sonra kocasına mı sunacak olması geldi. Sarı samanların üzerine yeniden usulca, anacığımın o yumuşacık, sıcacık, bin bir renkli parlak tüylerinin altına bırakılınca, içimden derin bir oh çektim, ama Topal Fate Teyze’min bunu duyup duymadığından pek emin değilim. Aklıma gelen, başıma gelmedi. Allah vurup, bir ayağını topal eylemiş Fate Teyzemin, iyi kadındır, has insandır, yüreği sevgi doludur. Tanrım kalbine göre versin. Varsın mutlu olsun derim. Zaten çocukları da olmadı. Kocası Gaso’yu oldum olası sevmedim. Deyyus kendine hiç toz kondurmadan, çocuk olmamasını hiç araştırmadan Topal Teyzemin üzerine atmış. Hatta üzerine kuma getirmekte diretmiş. Fakat o gün Fete Teyzem bir şahin misali Gaso’nun karşısında durmuş, hem de kardeşleri Millo, Feyzo ve Ali de ablalarının arkasında durmuşlar. Tandırlara yuvarlanasıca deyyus Gaso süt dökmüş kedi misali ayaklarını sürüye sürüye Kemikli Kuyu tarafındaki tarlasına gidip, uzun süre gelmemiş. Aradan uzun süre geçtikten sonra, Fate Teyzem bir gün içini döktü.

         “Eh ne yapayım, kocamdır, yine de bana kaldı. Anası olacak o çatlak Asiye’nin yönlendirmesinin fazla etkisinde kalmadı. Hani benden ve kardeşlerimden zoru görünce diyeceğim ama, ne yapayım. Başka çare bırakmadı bize. Bu saatten sonra benim gibi kör topal giden düzenimi bozamazdım. Bende de bu topallık olunca, kırık olan kıçımı bir kez daha kırıp, Gaso’nun yanında yer almakta karar kılmak zorunda kaldım. Gaso da anası olacak o çatlağın etkisinden uzaklaşınca, daha iyi bir insana dönmedi değil. Ama Gaso’yu elimde tutmak için de bütün dişiliğimi, kadınlığımı kullandım.” Bunları Tepe Köy’e Büyükcamili Köyü’nden İsmetlere gelin gelen, oğulları Yusuf’un hanımı Yeter’e nasihat olarak, kümesin yanı başında anlatırken, ben de ister istemez bu heyecanlı konuşmanın kulak misafiri oldum. Kulaklarıma inanamıyordum. Gagamı hızla vurup, içinde yer aldığım yumurta kabuğunu kırmamak için kendimi zor tuttum. En çok da sırtı sürekli dönük olan Yeter’in yüzünü merak ettim. Gider ayak Yeter geline son bir nasihat vermeyi de ihmal etmedi.

         “Hani atalarımız boşuna dememişler; Güzellik ondur, dokuzu dondur. Bu atasözü de kulağına küpe olsun.” Yeter gelin ağzı kulaklarında gitmiş olacak. Art arda minnet dolu gözlerle gözlerini kırpıştırarak dönüp dönüp, baktığı için nihayet o alımlı yüzünü görebildim. Fazla tanımasam da, o anda kendisine kanım kaynadı. Bir yandan da yüreğim acıdı. İçim kıyım kıyım burkuldu. Umarım dilediği gibi bir birlikteliği yakalamakta zorlanmaz.

         Kınalı anacığımın şefkat dolu bedenin altında güvende yata dururken, babam Camgöz Horoz kümese gelip, anamın etrafında dört dönse de, O’na yüz vermiyordu. Babamın hareminde daha onlarca tavuk vardı. Ama yine de aklı fikri anamdaydı. Kafasını kaldırıp, uzun uzadıya ötüp, ardından da anama laf atıyordu.

         “Ne o kız, aramıza kara kedi mi girdi? Niye hiç suratıma bile bakmıyorsun? Sana kışşş falan da dediğimiz yok.” Anam gagasını önüne eğip, oralı olmadı. Çok geçmeden babam haremindeki başka tavukların ardında, yüreği ağzında koşturmaya koyuldu. Gagası ile ibiğinden tuttuğu gibi tavukları bir bir altına çekti.

         Tahminim yaklaşık üç hafta sonra nihayet kabuğumu kırarak dışarı çıktım. Güzel ve sıcak bir gün. Güneş Tepe Köy diğer adıyla Kulıka Köyünde bulutları kızıla boyayıp, allayıp pullamak ile meşgul. Tam bu sırada büyük bir istekle, ortaya çıkıp anacığım ile göz göze geldim. Gagası ile beni uzun uzadıya sevgiyle okşadı. Bedenimin her yanını bir bir inceledi. Ardından aynı işlemi kardeşlerime uyguladı.

         Ben hariç dokuz kardeşim daha var. Baktığınızda, ben diğer kardeşlerime kıyasla daha da sarıyım. Tüylerim öylesine parlak ki, sormayın gitsin. Anacığım bütün yavrularını bir araya getirip, Topal Fate Teyze’nin avlusunda görücüye çıkardı. Gaso sigarasından yoğun duman bulutlarını kömür bağlamış ciğerlerinin derinliklerine çekerken, bir yandan da göz ucu ile küçümser bir eda ile bize baktı. Ardından da Fate Teyzeme seslendi.

         “Kaç tane civcivi var, senin bu Kınalı’nın? Yemlerini verdin mi bari?” Topal Teyzem isteksizce cevap verip geçiştirdi. Biz de acemi adımlarla ilk turumuzu başarı ile tamamladık. Teyzemin gözleri gururla bizi takip ederken, babam Camgöz Horoz da turumuzun sonunda gelip bize katıldı. Babamın kafasını göğe değecek şekilde kafaya kaldırmasından, O’nun da en az Fate Teyzem kadar gururlu olduğunu gördüm. Birlikte kümese dalarken, akşamın alaca karanlığı usulca çöktü. Sağ olsun Teyzem akşam yemeğimiz olarak toprak bir kaba bolca darı koymuştu. Yani başında da suyumuz vardı. Ailecek hep birlikte akşam yemeğimizi yedik. Cik cik… Cik cik…Tepe Köy’de büyük bir sessizlik hakimdi.

Amsterdam, 28 Kasım 2016

        

        

MEKTUP

MEKTUP

Çok sevgili ağabeyim;

Sabah uyku mahmurluğu ile gelen telefonda, hiç beklemediğim bir anda sesini duyunca çok sevindim. Duyduğum mutluluk ile uzun uzadıya pamuk bulutlarda gezinip durdum. Böyle erken bir saatte, memleketimden, uzaklardan çok değer verdiğim birisinin, beni merak edip, ardından da araması ne güzeldi.

Haliyle telefondaki konuşmamız beni olduğum yerde bırakmadı. Kanatlandırdı hemencecik, çok uzaklardan gelen sesin geldiği yere, hem de çok eskilere götürdü. Evet, hayli zaman oldu. Neredeyse bir insan ömrü, otuz yılı aşkın bir zaman öncesiydi. O zamanlar amcamın oğlu ile kapını aşındırır, her hafta sonu rahatsız ederdik. Ankara’da Emek ve Balgat mahalleleri arası, üç dört kilometrelik, kışları oldukça çamurlu olan patika yolu yaya halde, soğuktan titreyerek ayakkabılarımıza bulaşan çamur ile daha bir ağırlaşarak, içimizde ise her daim var olan ezikliği, kıçımıza iyice kenetlenmiş bir kene veya yürek yarası gibi istemimiz dışında bütün benliğimizde taşıyarak gidip gelirdik.

O zamanlar bizim açımızdan çok titiz olduğun gibi, aynı zamanda da idolümüz konumundaydın. Fakir ayakkabılarımıza yapışan bunca çamur ile, örnek aldığımız titiz bir ağabeyin evine nasıl giderdik. Şaşkınlıktan elimiz ayağımız birbirine dolanırdı. Balgat Mahallesinin hemen girişindeki beyaza sıvalı, tek katlı evine yaklaştığımızda ilk yaptığımız iş, hemen bir mıntıka taraması yapıp, bir çubuk veya benzeri bir cisim ile çamurlu ayakkabılarımızı bir güzel temizlemek olurdu. Çatıyı andıran kapalı bir yerden geçip, yol boyunca üzerimizden atamadığımız ezikliğimiz ile ikiye katlanmış bir vaziyette büyükçe bir koridoru geçip, kar beyazı duvarların yer aldığı ve her eşyanın itina ve titizlikle yerli yerine yerleştirildiği oturma salonunda kendimizi bulurduk. İlk göze çarpan, bir yanda rahmetli babanın, diğer tarafta da o günlerin deyimi ile Karaoğlan’ın birer kara kalem portresi oluyordu. Karaoğlan ile o zamanlar ne kadar büyük bir yanılgı yaşadığımızı, çok geçmeden anladık. Bu resimlere hayranlık ile bakar, böylesine çizme yeteneğinden yoksun olduğum için de kendi kendime hayıflanırdım.

Şimdilerde o uzun yıllar öncesini anımsayıp, içinde bulunduğumuz konumu göz önüne getirdiğimde, olanaklarımızın bu denli insan onurunu kıracak kadar yetersiz oluşunu bir türlü kabullenemez ve her defasında içimi derinden ve inceden bir sızı kaplar. Belki de şimdilerde içimiz başka gayri insani haller için sızlasa da, günümüzde hissettiğimiz sızlamalar da azımsanacak türden değil. Deyim yerindeyse, ki yerindeydi; ne üstte vardı, ne de başta. Olsa ne olacaktı ki; kare desenli bir ceketimiz, genelde yine kare bir gömlek ve işin garip tarafı çok uzun boylu olmadığım halde, hep kısa paçalı bir pantolonum olurdu. Amca oğlu ile oluşturduğumuz ikili ile Lorel ve Hardy'den pek fazla farkımız yoktu. Bizlere talebe dendiği için, kısacık ve küçük bir boğum ile bağlanmış olan kravatlarımız da elbette ki olmazsa olmazımızdı. Oluşturduğumuz bu komik ikilinin kravatlarını her ne zaman apansız bir Bolywood filmlerinden birinin karesi olarak gözlerimin önünden geçirdiğimde, acı acı gülümsememin önüne geçemem.

Söz kravatlardan açılmışken, oldu olacak çok tuttuğum, saygısızlık etmek istemem ama biraz da müstehcen olan bir fıkra anlatayım, müsaadenle.

İri kıyım kömür karası bir zenci, bir aksam resmi bir tören için yakınındaki bir kiliseye davet edilir. Adamcağız iş çıkışı apar topar kendisini soluk soluğa kilisenin kapısında bulur. Kilise girişinde görevli olan izbandut, zenci adamı baştan aşağı süzer ve kendisini takım elbisesi olmadan içeri alamayacağını söyler. Yalvarıp, yakarsa da görevli “Nuh der ama peygamber demez” ve bizim zenciyi evine gönderir. Evinde gardırobunda takım elbisesi olmadığını bildiğinden, ne yapacağını acele ile düşünür. Sonunda elbise giymek yerine, nasıl ise dışarı karanlık ve benim tenim de geceden karanlık, çıplak gidersem siyah takım elbise giydiğimi sanırlar ve beni de davetli olduğum bu geceye alırlar. Ve derken öyle de yapar. İzbandut efendi, tekrar karşısında bulduğu bizim tatlı zenciyi bir kez daha baştan aşağı süzer;

“Ha şöyle şimdi olmuş, içeri girebilirsin, fakat bence kravatı epeyce aşağıdan bağlamışsın.” der.

Fıkra bu ya, baktığımızda bizim ikilinin durumu belki böylesine zenci yoldaşımız kadar vahim değildi, ama bizde de doğrusu, var olagelen malum çelişkilerin bini bir paraydı.

Okul tatillerinde soluğu, büyük bir özlem duyduğumuz köyümüzde alırdık. Tabi yola koyulurken, o meşhur pantolonumuzu, kareli ceketimizi ve çelişkiye bakın ki bütün bu şıklığın altına spor ayakkabılarımızı giyerdik. Günlerden Pazar olmasına rağmen, koltuğunun altında buruşuk dosyalı vergi memurları gibi “iki dirhem bir çekirdek” ince boğumlu, göbeğimizin üst kısımlarında bir kısalıkta yer alan kravatımızı da takmayı ihmal etmezdik. Ayrıcalıklı olmanın sembolü olan kravatlarımız ile araçta yer alan koyun, tavuk ve hayvanlar aleminden başka canlıların da olduğu köy minibüsüne biner, bütün mütevaziliğimiz ile yöremizin medarı iftarları olan bizler bir yerlere ilişir, turşu, soğan ve sarımsak üçlüsü ve sigara dumanının o dayanılmaz kokularını içimize çekerek yolculuk ederdik. Ailelerimizin ve yakınlarımızın  büyük gururu olan bizler, anne ve babalarımız tarafından büyük bir coşku ile karşılanırken, yerlere kırmızı halının neden döşenmediğine hayretler içinde kalarak, etrafımıza bakınırdık.

Yukarıdaki satırlarda anlatmaya çalıştığım mütevazi evinin penceresinden baktığımızda; hemen karşıda büyük avlusu ile Ömer Seyfettin Ortaokulu, karşı sokakta bir dizi dükkan yer alıyordu. Bu sokak bana hep uzak bir taşra kasabasını andırırdı. Her ne zaman bu sokağa gözüm ilişse,  o an sanki Silopi, Cizre, Kızıldere veya Pervari gibi bir ilçedeymişim gibi bir duyguya kapılırdım. Sokağın hemen başında mavi boyalı duvarına bütün ihtişamı ile hep eğri duran tabelası ve onun yanı başında da bir kasap dükkanı yer alıyordu. Kasap dükkanının tabelasında ciğer, dalak, beyin, işkembe, böbrek, kelle, paça gibi canlı organlarının sergisi ile tam bir canilik ortaya konulurdu. Kasap dükkanının dışında, aynı zamanda vitrin görevi de gören buzdolabında, derileri yüzülmüş koyunlar baş aşağı ayaklarından asılı bir şekilde dururlardı. Koyunlar başlarına gelen bu vahşeti işaret eder gibi, dillerini ısırmış bir şekilde asılı dururlarken, dışarı doğru bakan kıçlarına plastik kırmızı karanfiller konularak, dünyada bugüne değin var olagelen estetiğin çıtası da böylelikle yükseltilmiş olurdu.

Abartı gibi gelecek ama bizim de konumumuz o günün koşullarında kıçlarına kasabın kırmızı karanfiller koyduğu koyunlardan pek de ayrıcalıklı değildi. Bizim karanfillerimiz de kravatlarımızdı ki, Allah’tan takılan yerlerimiz farklıydı.

Sözünü ettiğim uzun yıllar öncesine ait olan arzu halimiz böyle. Bunu çok daha uzatabiliriz, ama ne gerek var, daha fazla yazıp, bu trajikomik halimizle vaktini almaya.

Olanca saygı ve sevgimle…

Aydın

Amsterdam, 20 Şubat 2005 

HASBİHAL

 HASBİHAL

         Altın sarısı ağaç yapraklarının, o nazlı-boğumlu-kıvrımlı dallardan, tabiatın karşı konulamaz döngüsüne bir kez daha dayanamayıp, asiliği usulca yanı başına bırakıp, birer birer yerlere düştüğü, çisil çisil yağan bir sonbahar yağmuru sonrasında yüzünü gösteren, serin ama güzel bir sabah. Güneş bulutların arasından ustaca sızmasını biliyor. Görünen o ki, hiçte acemisi değil bu işin. Komşunun altı yaşlarındaki oğlu mutlu, el sallıyor bisikletinin üzerinde. Sokağı bir baştan bir başa geçiyorlar, cellabeler içindeki Faslı karı koca. Erkek önde, karısı beş adım ardında yürüyorlar. Kadın sırtı dönük olan kocasının arkasından koşturmayı kader bilip, sürekli sağa ve sola bakışlar atıyor. Onun arkası sıra yürüdüğünden dolayı, şikayetçi değil, tam tersine belki de mutlu. Kargalar buldukları bir ekmek parçasının üzerine üşüşmüşler. Gagaları ile vurdukları darbeler ile ekmekten parçalar koparıp, midelerine indiriyorlar. Karşı binadaki yeni evli çiftler işlerine gitmek üzere birbirlerinden uzaklaşırlarken, ayrılık öpücüklerini alıyorlar. Evet sabah bir kez daha güzel. Madem sabah bu denli güzel. O halde; bu upuzun elli altı yıllık ömrü hayatımda, çağırayım hele bir kez de kendi kendimi. Buyursun gelsin, ben olan ben, yüce olduğunu hiç bir zaman iddia etmediğim huzuruma. Çağırdım, hemencecik ışınlanmış gibi buyur etti de.

         Usulca, çok ürkek bir eda ile tıklattı kapıyı, perde aralığından sızan bir ışık gibi gelip geçti, her ikimizin de evi olan hanemizden içeri. İlk defa döküp içimizi, özsöyleşiler eyleyecektik. Neden çekingen ve huzursuzdu karşıma geçip, kurulan ben. Hesap sorulmasından çekinceli idi besbelli. Bakarmısınız, tıpkı ben. Gidip gelen halogram bir görüntü sanki. Ellerimle tutamadım karşımdaki bedenimi. Yine de tokalaşma uğraşısı içinde biçare buldum kendimi. Ancak hissedemedim elimde, elimin sıcaklığını, terini, kızıl kanın ırmaklar misali devinimini. Öpüştük, kucaklaştık, sıkıca bağrını bağrıma bastırdım kendimin. Sormayın, hayli uzak kalmışız, meğer ne kadar da çok özlemişim ben beni.

         Tıpkı benim gibi giyinmişti. Bende olduğu gibi üzerindeki sade uzun kollu bir gömlek ve siyah bir pantolon. Aynı anda gülümsüyor ve yine aynı anda göz kırpıştırıyorduk. Bir ağzı ve burnu vardı. Tıpkı benim ağzım ve burnum gibi. “Pek biçimli olmamakla birlikte.” Göz göze geldik, gözleri gözlerimdi. Diz dize geldiğimiz dizleri dizlerim, elleri ellerimdi. Mumlar yaktım, ışığı kıstım, loşlaştırdım ortamı. Biliyorum pek bir romantiktir kendileri.

          “Hayırola bir şey mi oldu?” der gibi uzun uzun baktı gözlerimin derinliklerine. Gözleri gözlerim gibi buğulu idi, karşımdaki “ben”in.

         “Hiç ne olsun, bir ömür ki, gelip geçiyor. Hasbelkader şöyle bir oturup istişarede bulunalım. Nereden geldik, nereye gidiyoruz? Hani doğrusu halimiz, hiç hal değil. Başkalarını kendimizden hep daha yüksek tutup, daha çok sevip ihanet mi ettik derim, kendimize. Koca bir hayatı; bıkıp usanmadan sürekli altan almalar, hakkını savunmamak, her daim kendini incitmek, kırmak ile pul eyleyip, harman gibi savurduk. Yerlere eğilerek olduk müteşekkir, bir tek bizim ağzımızdan çıktı, her daim özür ve teşekkür.” Hiçte yabancısı değildik bütün bu masum düşünce ve davranışların. Aynı anda kırpışan gözlerimiz daldı, kıvırcık saçlı başlarımız önümüze eğildi.

         “Yerden göğe kadar, ne desen haklısın. Baltayı acımasızca ormana dalar gibi hep ama hep kendimize vurduk. Olur olmaz herkesi salt insan diye, zerre kadar hak etmediği olabildiğince ayyuka çıkardık. Kendimizi adeta pas pas eyleyip, sere serpe yerlere serdik. Bizim de insan olduğumuzu unutarak, kadir ve kıymeti yerlerde sürünerek sadece başkalarına verdik.”

         Bizimkisi açıldıkça açılıyordu. Görünen o ki, O da bugüne değin olan gidişatımızdan pek hoşnut değildi. Belli ki bir dokunsam, bin ah işitecektim. Özümüzü, belki de kanamalı yaramızı derince deştik böylelikle. Omuzunu arayıp, dokunmaya çalışıp teselli ettim, aynı zamanda ben de teselli oldum. Göz yaşlarını kurutmaya çalışırken, göz yaşlarım o anda kurudu. Apansız gülümsedi, gülümsedim. Dost oluverdik, üzüldük halimize ve birbirimize.

         Yok yere hayli uzaklardan alıp, gelmiştim kendimi. Değişecek veya değiştirilecek bir şey yoktu sanki. “Eski köye yeni adetler gelmeyecekti.” Böyle gelmiş böyle gidecek gibiydi. Tıka basa dolu sineye mi atılacaktı yine her şey. Acımasız yargılamalar, yine hep kendi kendimize yönelik olacak. İzdüşümlerimizden oluşacak olan mahkeme heyetimizde, ne yazıktır ki; yargılanan da kendimiz olacağız. İhaleyi tekrar tekrar kendimize çıkaracağız. “Gelen ağamız, giden paşamız” olmaya devam edecek. Andavallık bir kene gibi yaşantımız boyu bedenimize yapışık kalacak. Kolonyalar, bayram şekerleri tutacağız. Zamanımızı hunharca öldürürken, ölecek olan bizim ömrümüz.

         “Her hıyarım var diyene, nemlenmesin deyi, içine Tosya pirinci taneleri koyduğumuz “yerli Himalaya tuzu” doldurulmuş tuzluğumuz ile oradan oraya koşturacağız. Kendimize bir kase cacığı dahi reva görmeyeceğiz. Tuz olup, hıyarlara dökülüp, şırıl şırıl eriyeceğiz.

         Karşılıklı bakışa kaldık birbirimize.

         “Ben gideyim artık. Her ne kadar, elle tutulur, gözle görülür bir sonuç alamadıysak da, davetin için teşekkürler. Ben, sen olan benden kopup uzaklara gidiyorum yine. Bu gidişat ile bizden beklenen kişilik oluşmayacak elbette ki. Müsfette olmasak da, eminim temize çekemeyiz kendimizi. Yine de insan olabilmekte ve bu çizgide kalabilmekte fayda var elbette. Böyle gelmiş, böyle gider, gitsin de derim. Söyle bakalım can kardeşim sen ne dersin?”

         Diyecek bir şey yoktu. Kendime geldiğimde, karşımdaki "ben" çoktan seyirtmişti. Boynum bükük, gözlerim buğulu idi yine. Bitmişti hasbihal. Kendisine bir Diyaribekir karpuzu olsun kesip, ikram edememiştim. Masada lale işlemeli tek bir kahve fincanı duruyordu. Demek ki tek fincanda aynı kahveyi içmiştik. Hanede olmasa da kırk yıllık bir ömür, hatırı vardır, yine de bir onca sene. Ve hayatım kendi rutin güzergahında seyri sefer eylemeye koyuldu, kaldığı yerden. “Hoş geldiniz ağam, güle güle paşam.”

Amsterdam 18 Ekim 2016    

ANAVATOS

ANAVATOS

         O kahrolası yıl içinde bizlere yaşatılanlar ile dünya, gayri insanlığın alabildiğine dibine vurdu. Zaman denilen kavram, yine insanlığa dair olanca emarenin tamamen toprağa gömüldüğü bir noktada seyir etti. Bize reva görülen, benim ise her an insanlığımdan baştan ayağa utanç duyduğum anılarımı anlatmaya çalıştığım bu öykü; şu an mavi, yeşil, kahve rengi, kestane veya ela gözlerinizin önünden kelimeler halinde geçip tarafınızdan okunuyorsa, bire bir yaşayıp tanıklık ettiğim, yaşanan o içler acısı olayın üzerinden yüzlerce yıl geçmiş, ben ise bu dünyadan çoktan kanatlanıp gökyüzünde, Ege’nin boncuk maviliğinde kayıp olmuşum demektir. İstedim ki bu yürek dağlayan dram gelecek kuşaklar tarafından da bilinsin, insanlık bir daha böylesi acılar ile karşı karşıya gelmesin. Anılarımı kaleme aldığım şimdilerde takvimler bin sekiz yüz yetmişleri gösterirken, ben yetmiş sekiz yaşında Yunanlı bir bayanım. Sakız Adasında yaşıyorum ve adım Melani. Bütün yakınlarımı, şefkat abidesi annemi, pos bıyıklı babamı, çakır gözlü civan delikanlı oğlumu, güzeller güzeli kıvırcık kızımı ve can kardeşlerimin hepsini art arda bir kaç gün içinde kaybettim. Aileden, bir tek ben ve eşim sağ kalabildik. Bir kaç yıl önce kocamı da sonsuzluğa uğurladım. O da, bana sorma gereği bile duymadan, beni Ege Denizi’nin mavi suları ile çevrili Sakız Adası’nda acımasızca yapayalnız, bir başıma bıraktı.

         Yıllar, acılara gark olmuş bir halde, art arda bağlı tren vagonları gibi birbirini kovaladı. Zehirli acımı, içimi acıta acıta yüreğimin derinliklerinde sakladım, saklıyorum. Ailemin acısını da elbette unutmadım. Ama asıl anlatacağım, beni daha farklı bir üzüntüye boğan, ölümsüz bir aşktan geriye kalan, olabildiğince insani ve bir  o kadar da devasa olan bir aşkın acı anıları. Ancak yok edilen bu aşkın acısı benim olduğu kadar, bütün adalıların da yüreklerinin derinliklerinin adeta bir “kavun acısı.”

         Bin sekiz yüz yirmi ikili yıllardı. Sakız Adası’na bahar bütün güzelliği ile hükmediyordu. O zamanlar eşimle yaklaşık kırk yaşlarındaydık. On sekiz yaşında bir kızımız ve on altı yaşında bir oğlumuz vardı. Aktarmaya çalıştığım yaşadıklarımızı; benden önce veya sonra belki de pek çok kişi tarafından yazılmış ve daha yazılacaktır da. Bir kez de ben anlatmadan, içimdeki ağuyu dışarı atmadan, bütün bedenimi saran kavun acısından kurtulamayacağım.

         Onların aşkı dünyada yaşanan en güzel, saf, temiz ve en insani duyguları barındıran, ada halkının gıpta ile baktığı sımsıkı bütünleşmiş, iki insanın bütünlüğünü  simgeleyen bir sevgi yumağını andırıyordu. Aşıklar Asta ve Milo’ya kalsa, günün yirmi dört saati bıkıp usanmadan el ele tutuşacaklar ve her ikisi de açık yeşil gözlerini hiç ama hiç birbirinden ayırmayacaklardı. Dünyaya geldikleri Avgonima Köyü’nde ve Sakız Adası’nda onların kalplerinin göğüs kafeslerini delercesine çarpmalar eşliğinde dile getirdiği, dillere destan bağlılık, iki insan arasındaki sevgiye, sakız ağaçlarının altında, köy kahvehanelerinde, panayırlarda ve her sohbet ortamında örnek gösterilen bir aşktı.

         Bahar mevsiminin bütün albenisi ile adaya bir defa daha sökün ettiği bu günlerde, Milo yine sevdiğinin elinden tuttuğu gibi, O’nu Avgonima dışındaki sakız ağaçları bahçelerine götürdü. Her defasında olduğu gibi, yüksek bir kayalığa çıktı. Ellerini kıllanmaya yeni başlayan yüzünün iki yanında tutarak, avazı çıktığı kadar uzaklarda sere serpe yayılmış Chios şehrine doğru bağırdı.

         “Astaaa.. Seni seviyorummm…” Ses yankılanıp bir bumerang gibi dönünce, gülümseyerek çıktığı kayalıktan indi. Sakız ağaçlarına kesitler atan köylüler, bıçaklarını bir müddet bırakıp, bu yankılanmaya gülümseyerek kulak verdiler. Milo görevini yerine getirmiş olmanın edası ile yerini Asta’ya bıraktı. Bu kez aşklarını, kurda, kuşa, börtü böceğe ve bütün Sakız Adası’na ilan etmenin sırası Asta’da idi.

         “Miloooo… Ben de seni seviyorummmm…” Chios şehrine çarpıp gelen sevgi çığlıkları iki sevdalıyı bir kez daha alabildiğine mutlu kıldı. Birbirlerine sıkı sıkı sarılırlarken, Milo sevdiğinin gül yüzünü avuçlarının içine aldı. Kıvrımlı dolgun dudaklarına defalarca buseler kondurdu. Düz kömür karası saçlarını parmakları ile taradı. Onlar kendilerini, tabiatın ve adalıların huzurunda dünyanın en mesut gençleri olarak ilan ettiler. Hiç ama hiç ayrılmayacaklarına dair, uzun uzadıya göz göze gelip, bir kez daha kavli karar ettiler.

         Milo her zamanki gibi, sakız ağacına elindeki küçük uçlu bıçağı ile kesikler atarken de sol kolunu Asta’nın beline doladı. Üst üste sakız ağacından billur damla sakızlarının ağaç altındaki beyazlığa damlaması için çok derin olmayan ustaca kesitler attı. Adanın dört bir yanı sakız, nar, karabiber, çam, bal tadında incirler veren ağaçlar ve kehribar üzüm bağları ile kaplıydı. Dağ taş tam bir doğa harikasıydı. Ataları bunu yüzlerce yıl koruyup bugüne değin getirmişlerdi. Dünyanın başka hiçbir yerinde olmayan sakız ağaçları huzurun, barışın, insanca yaşamın ve güzelliklerin hüküm sürdüğü ismi ile özdeşleşen güzelim adalarına özgüydü.

         Aile arasında sözlenmişler, bereketli olacağını umut ettikleri sakız hasadının ardından, bütün adalıların davetli olduğu güzel bir düğünle dünya evine gireceklerdi. Avgonima Köyü’nde babasının yaptırdığı taş evlerine taşınacaklar, diledikleri kadar boy boy çocukları olacaktı. Üzerinden onlarca yıl da geçse, birlikteliklerine özenle kattıkları güzellikler dolu her yıl, sakız ağaçlarına atılan her kesit gibi dibine aşk damlacıkları olarak akacak, sevgileri damlaya damlaya mavi Ege olup, büyüyecekti.

         Milo komşularının sakız ağacı bahçesinde telaşlı bir hareketliliğin olduğunu görünce, kolunu Asta’nın narin belinden çekip, O’nun telaşlanmaması için elinin tersi ile yanağını okşayıp, acele ile taş duvarı atlayıp, soluğu komşularının bahçesinde aldı. Köylüleri Nikos Halkio Köyü’nden bir kaç kişinin korku ile askerlerin adayı karış karış taramaya başladıklarını ve bir kaç güne kalmadan da buralarda olacaklarını anlatıyorlardı. Milo duyduklarına inanamadı. Gelenler Osmanlı askerleri idi. Önüne gelen herkesi çoluk çocuk, yaşlı kadın ve hasta demeden yakaladıkları gibi asıyorlardı. Hemen telaş ve korku içinde olup, biteni bir sakız ağacının gövdesine sarılmış olan Asta’nın yanına geldi. Asta’ya hiç bir açıklamada bulunmadan, elinden tuttuğu gibi, tepeden aşağı koşturarak, nefes nefese bir kilometre ilerideki köylerine geldi. Bütün köylüler şaşkınlıkla köy meydanına toplanmışlardı. Çok geçmeden kendisi ile Asta’nın anne ve babasının bir arada onları telaş içinde ararlarken buldular. Anne ve babaları onları gördükleri zaman sıkıca sarılıp her ne kadar rahatlamış olsalar da, durum oldukça vahimdi.

         Komşu köyler Zyfias, Chalhios, Lithi, Vavilli ve Halkio’dan da insanlar gelmişlerdi. Hararetle ne yapabileceklerini yüksek sesle tartışıyorlardı. Avgonima köyünün ileri gelenlerinden yaşlı ve bir o kadar da saygın bir insan olan Mikis bıyıklarını çekiştirip, etrafındaki kalabalığı teskin etmeye çalıştıysa da, bunun pek bir yararı olmadı. Mikis yüksek bir kayanın üzerine çıkıp, köylülerine seslendi.

         “Sevgili insanlar, sevgili Sakızlılar. Kulağımıza gelen haberlerin hiç hoş olmadığını sizler de artık biliyorsunuz. Bu haberler hiç te hayra alamet değiller. Osmanlı askerleri insanlarımızı katlederek adamızın içlerine, yani bize doğru hızla ilerliyor. Bu durumda bizim yapabileceğimiz ne yazık ki pek bir şey yok. Moralinizi daha fazla bozmak istemiyorum. Ama Osmanlı askerlerinin dünyanın dört bir bucağındaki daha önceki istilalarını bilmiyor değilsiniz. Dünyanın her tarafında oluk oluk kan akıttılar. Şimdi sıra biz masum ve savunmasız Sakızlılar da. Bizden ne isterler, doğrusu bilemiyorum. Acı olan da şu ki, kendimizi savunacak her hangi bir gücümüz de yok. Edindiğim bilgilere göre bütün adalılar Anavatos surlarına sığınmak için hızla ilerlemeye başlamışlar. Bizim de hemen toparlanıp, Anavatos’a tırmanmamız belki de tek kurtuluşumuz olabilir. Diğer komşu köylere de haber saldık. Bir saat sonra yanımıza yük olmayacak şekilde çok az miktarda yiyecek ve içecek alıp, Anavatos’a gideceğiz. Hepinizi Avgonima dışında bekliyorum. Tanrı yardımcımız olsun.” Mikis kayanın üzerinden indi ve köy meydanındaki evine doğru yöneldi. Köylüler korku içinde evlerine dağılırken;

         “Amin… Amin.” Sesleri hepsinin ağzından uğultu halinde bir anda yükseldi. Ve adalılar geçitsiz, aşılamaz, çıkılamaz anlamına gelen Anavatos’a doğru ilerlemeye başladılar.

         Homeros gibi büyük bir Yunan ozanına ev sahipliği yapan bu şirin adayı, korkunç büyüklükteki bir katliam bekliyordu. Sakızlılar hızla Anavatos’a doğru koşturup, tırmanmaya çalışırlarken, Osmanlı askerleri de, bahar ile birlikte dört bir yanı bezeyen gelincik, papatya, menekşe, çiğdem ve sümbül çiçeklerini ayaklarının altında ezerek hızla ilerlediler. Ellerine geçirdikleri günahsız bütün adalıları, yakaladıkları yerde acımasızca astılar.

         En nihayetinde Milo, Asta ve öykü anlatıcınız ben-Melani’nin aileleri de Anavatos’a her tarafımız yara, bere ve çizikler içinde, ölü yorgunluğunda ulaşabildik. Görünen o ki, burada da günlerimiz, belki de saatlerimiz sayılı idi. Can havli ile korku içinde olup biteni beklemeye koyulduk. Yiyecek ve içeceğimiz oldukça sınırlı idi. İdareli kullanmamız gerekiyordu. Anavatos’taki birer kaleyi andıran taş evlere sığındık. Anavatos’lular başka köylerden ölüm korkusu ile akın eden bizleri sımsıcak bağırlarına bastılar. Ancak tamamı ile savunmasızdık. Geçit vermeyen, aşılamayan, çıkılamayan Anavatos da, gözlerini masum insanların kanına dikmiş olan Osmanlı askerleri tarafından geçilip, aşılıp, çıkılacaktı.

         Anavatos’un surlarının ve taş evlerinin duvar diplerinde yorgunluktan çoğumuzun uykuya daldığı, yükseltinin de etkili olduğu biraz serince olan günün sabahında, şafak sökerken askerlerin dört bir yandan tırmandığını gördük. Korkumuz çok büyüktü. Etrafta çıt çıkmıyordu. Adalıların yapabileceği tek şey yukarıdan askerlerin tırmanışını engellemek için, büyük kayaları ve taşları onların üzerlerine doğru yuvarlamaktı. Bu önlem belli bir zaman askerlerin tırmanışını engellese de, çok geçmeden yeni yollar bulup, sinsice ilerlediler. Yakaladıklarını anında olduğu yerde öldürüyorlardı. Bütün insanlar titreye titreye birbirlerine sarılıyor, kadınlar, çocuklar ağlıyorlardı. Ölüm korkusu ile bu ölüm adamlarının eline geçmektense kendilerini kayalıklardan aşağı atmaya başladılar. Kadınlar kucaklarında sıkı sıkıya sardıkları bebekleri ile yüzlerce metre yükseklikteki Anavatos kayalıklarından aşağı atmaya başladılar. Bütün Sakız adası Anavatos’a kurtuluş umudu ile gelmişlerdi. Fakat Anavatos da bizim için bir kurtuluş olmadı.

         Milo ve Asta bulunduğum yarı yarıya yıkık duvarın on metre kadar ilerisinde korku ile birbirlerine sokuldular. Milo’nun aniden ayağa kalkıp, Asta’nın elinden sıkıca tutup, uçuruma doğru koştuklarını gördüm. Bütün köylüler, anne ve babaları engel olmaya kalktılarsa da, bunun önüne ne yazık ki geçemediler. Onların önüne geçmekte çok geç kalınmıştı. Uçurumun başına geldiğimizde, Milo ve Asta çoktan kendilerini uçurumdan aşağı bırakmışlardı. Avgonima Köyü’nün bu dillere destan aşkı, insanımızın yüreğine su serpen, gülümseten sevdası böyle ölümsüzleşti. Bütün köy halkı feryat, figan eyleyip, ağıtlar yakıp, dövünüp çaresizce ağladılar. Anavatos’a tırmanan askerler bütün Sakızlıları yakalayıp, meydanda topladılar. İnsanlar arasında maddi durumu iyi olduğunu gözlemledikleri bir grup insanı ayrı bir köşede topladılar. Bunların arasında ben ve kocam da vardı. Ama ailemin diğer kalanları, oğlum, kızım, annem, babam ve kardeşlerim diğer kalabalığın arasındaydılar. Neden ikiye ayrıldığımızı anlayamadık. Boynu bükük başımıza gelecekleri beklemeye koyulduk.

         Milo deliler gibi sevdiği nişanlısı Asta’nın elinde tutup, kayalıklardan aşağı atlarken;

         “Seni seviyorummm…” diye avazı çıktığı kadar som defa bağırdı. Asta yere çakılırken ancak;

         “Seni sevi….” Diyebildi. Kanlar içinde birbirlerine yakın, uçurumun dibinde düştüler.

         Askerler bütün sakız ağaçlarımızın kuruması için, o güzelim canlıların köklerine tuz serpiştirdiler. Yani yalnız insanlarımızı değil, damla damla elmas zerrecikleri halinde gözyaşı döken ağaçlarımızı, üzüm bağlarımızı, kırlarımızdaki gelincikleri, papatyaları, menekşeleri de katlettiler. Ağaçlarımızda öten yüzlerce çeşit kuşumuzu, ürkek tavşanlarımızı, baykuşlarımızı, kaplumbağalarımızı, evet bütün canlılarımızı korkutup, uzaklaştırdılar, katlettiler.

         Ailem de dahil olmak üzere yaklaşık 47.000 insanımızı hunharca astılar. Binlerce insan Milo ve Asta’yı takip edip, uçurumdan aşağı atladılar. 50.000 Sakızlı Kahire ve İzmir’deki esir pazarlarına sürüldüler. Benim ve kocamın da içinde bulunduğumuz, varsıl olduğumuza inandıkları 2.000 kişilik bir grup, katliamdan arta kaldık.

         Büyük ozanımız, dünya mirası Sakızlı Homeros’umuzun dediği gibi;

         “Temiz kalp, zehirli dillerin bozduğunu düzeltir.” Zamanla temiz kalpler, zehir dillerin gayri insani tahribatını düzelecektir. Zehirli diller yok olmaya mahkum olurken, Ege denizinin kıyılarında yer alan halklar, bu eşsiz maviliğe bakıp, mavimtırak bir renk alan gözleri ile semalarında kanat çırpan barış güvercinlerini, büyük gülümsemelerle izleyecekler.

          Ve yine ozanımız Homeros, Taş üstünde taş, omuz üstünde baş bırakmayıp, Ege insanlarını katlederek insanlıktan alabildiğine uzaklaşanlara, Odeysseia’da olduğu gibi aynen şöyle seslenecektir.

         “Yanıp kül olmuş bir şatodan başka bir şey bırakmayın ölüme.”

         Ege’de, daha doğrusu bütün dünyada, barış yer edinirken, dünyada ölüm ve öldürmenin yeri dar olacak. Ölüm yanıp kül olmuş şatosu ile baş başa kalacak. Milo ve Asta’lar; her daim sımsıkı el ele tutuşacaklar. Kalplerde aşk yoksulluğu asla yaşanmayacak! Yürekler, barındırdıkları aşklar ile Ege kıyılarındaki mavi dalgalar gibi durmaksızın çarpacaklar.

Amsterdam, 10 Ekim 2016

“FİGARONUN DÜĞÜNÜ”

“FİGARONUN DÜĞÜNÜ”

         İstanbul Üsküdar’da sevgili Roman akrabalarımın düğünündeyim. Tekdüze hayatın getirisi çekilmez olanca sıkıntı, bir anda bilmediğim zulalarına çekildiler. Büyük bir yükten kurtulmanın geçici rahatlığını bütün bedenimde hissettim.  Üzerinde yaşamımızı idame ettirip, bir yandan da kısa ya da uzun olacağını kestiremediğimiz miadımızı doldurma uğraşımızı sürdürdüğümüz yaşlı gezegen, apansız prizden fişi çekilmiş gibi durdu. Dünya alabildiğine nasıl da toz pembeliklere bürünüverdi. Roman akrabalarımın kınalı ellerinde şavkı apartmanların duvarlarında oynaşan  “aynalar ve cımbızlar.” Ne hüzünle düşen yaprağın, ne de Marmara depremi fobisinin önemi var. Denilen o ki, yaşanacaklar bugün ve şu an yaşanmalı. Düğünse; krallara layık bir düğün bütün ihtişamı ile eylenmeli, renga renk elbiseler giyilip, çıkarılmalı diye düşünüyor sevgili akrabalarım.

         Mahallede Roman düğününü görünce kıpır kıpır eden içimin dizginini elimden kaçırdım. Hayatım boyunca var olagelen mahcup, çocuksu utangaç ve çekingen hallerimi nasıl olduysa, bir taraflara atmayı benden beklenmeyen bir ustalıkla becerdim. Bir anda bu güzel insanların arasında buluverdim kendimi. Böylesine muhteşem bir şölene ilk defa tanık oluyorum. Adeta Tony Godlief’in büyük beğeni ile izlediğim Romanları anlatan filmlerinin birinde sıradan bir figürandım. Aman Tanrım, nasıl bir sihirdir bu, inanılır gibi değil. Bu insanlar Dünyayı ne kadar da yaşanır kılıyorlar. Tam anlamı ile “vur patlasın-çal oynasın.” Renkler o kadar göz alıcı ki. Tesadüf bu ya, ben de bugün pembişlerimi üzerime geçirdiğimden, akrabalarımın yanında, bir nebze de olsa soluk kalmadığımdan dolayı, kendimi mutlu hissediyorum. Gelin ve damat öylesine güzeller ki, sormayın gitsin.

         Davul ve klarnet eşliğinde oynanan oyunlar ara sıra es veriyor. Ansızın bir kavgadır başlıyor. Güzelim küfürler sıcak havada kanatlanıp uçuşuyorlar. Öyle vurma, kırma türünden şiddet söz konusu değil. Ardından hiç bir şey olmamış gibi, Roman havası kaldığı yerden devam ediyor. Tekrar rastık çekili albenili gözler süzülüp, kıvrak göbecikler atılıyor. Gerdanlar kırılıyor. Zarif hareketler ile eller bir çırpıda havada uçuşuyor. Kaynanalar karşılıklı raks edip, aynı zamanda da atışıyorlar. Çocuklar kafalarını yukarılara kaldırıp, anne ve babalarını izlemeye koyuluyorlar. Dünyanın tek sahibi Romanlar. Yer yüzü yuvarlağının dört bir yanını yurt edinmişler. Gülümsemeler dünyayı gülistanlığa ve bayram yerine çeviriyor.

“Oynamaya geldik oynamaya

Düğün dernek göbek atmaya

Limoncu derler adıma

Kimseler doyamaz tadıma

Ayılana gazoz bayılana limon

Ayılana gazozu da bayılana limon.”

         Ve çok geçmeden yeni bir kavga için davul ve klarnet kısa bir ara veriyor. Eller bellere sıkıca konulup, meydan okunuyor. Söz düellosu tam gaz bastırıyor. Karşılıklı küfürleşmeler başlıyor. Bacaklar “caarrrtt” diye ayrılıyor.

         Gelinin o dillere destan, göz kamaştıran güzelliği, anlatılması güç asaleti, genç delikanlı dayım-damat Figaro, gururlu, vakur, mağrur duruşlu, nasıl da yağız bir delikanlı kendisi. Sağ olsunlar, gelin ve damat, her Romanın sol göğsünün altında yer aldığı gibi; onların gönüllerinde de taht kuran sönmeyen, harlı özgürlük ateşi, “an”ın ve kuralsızlığın tadı çıkarılarak alabildiğine yaşandığı yürekleri ile mutluluklarına doğru yol alan arabalarının şoförlüğünü (tekin olmayan İstanbul trafiğinde) yapmam için beni onurlandırdılar. Güzeller güzeli zarif Zarife ve hüsnü cemali bir o kadar güzel olan Hüsnü’ye sonsuz mutluluklar dileği ile… Onlar ersinler muratlarına, biz çıkalım kerevetine!

  

İstanbul, 30 Ağustos 2016