PEMBE ŞALVAR

PEMBE ŞALVAR

           Gün ağardı. Akşamın ürperti veren o tatlı serinliği yerini insanı hoşlukla mayıştıran adeta çehresini şefkatle okşayan bir ılıklığa, ilmek ilmek büyüyen gecenin karanlığı da göz kırpıştıran alacalığa bıraktı. Camili’de güneş bir kez daha yürekleri ısıtan yüzünü göstermek üzere, kısa süreliğine gittiği diyarlardan çıkageldi. Anlaşılan gezip tozması hayli iyi geçmişti. Bodur Süleyman Hoca’nın okuduğu "uzun sesli" ezan, ölü sessizliğinin ortasına apansız bir çığ gibi düştü. Horozlar kendi kendilerine "Hay Allah yine şeytana uyduk, uyuyakaldık." diye hayıflandılar. Kanat çırpıp, haremlerinde horul horul uyuyan tavukları gagaları ile dürtüp uyandırdılar. Bu saatten sonra ötüp ütmemek konusunda ikirciklenseler de, "adam boş ver" deyip, "yarına Allah kerimdir" tesellisi ile gıklarını çıkarmadılar. Olanca hınçlarını hala uyuklamakta olan tavuklardan çıkardılar. Gagaları ile üst üste tavukların kafasına yaptıkları seri dalışlarla sakinleşmenin yolunu aradılar. Yine de bağırıp çağırmaktan kendilerini alıkoyamadılar.

"Kime diyorum? Hadi, kalkın tembel tenekeler. Önce elbirliğiyle şu kahvaltıyı hazırlayın. Ardından da yumurtlayacak mısınız, ne halt edecekseniz, bir an evvel işinize bakın. Etrafı bok götürüyor. Bütün gün kıç sallıyorsunuz. Hepinizde pasaklılık diz boyu. Akşama kadar 'tok tok' uyuyup duruyorsunuz. Yumurtlamasanız, sahibiniz sizi köye gelen jandarmalara kurban eder. Boyunlarınıza bıçağı çalıp, yağlı bulgur pilavının üzerine butlarınızı lime lime edip koyar. Kendinizi, mavzer çatan kurbağa giyimli jandarmaların midelerinde bulursunuz. Üstüne bir de ayran içtiler mi, keyiflerine diyecek olmaz. Gidecekleri bir dahaki köye kadar karınlarını ovuşturup dururlar. Gençliğinize yazık olur. Bana göre hava hoş. Koskoca 'kümes sarayda' benden bir tane var. Beni gözden çıkaramazlar. Ben sizin için söylüyorum. Sonra 'vay ben görmedim, ben duymadım' yok, bilesiniz. Benden söylemesi."

          Sonrasında evlerin loş ışıkları söz birliği yapılmışçasına bir bir odaları aydınlatmaya başladı. Namaz kılan Camilili erkeklerin çoğu evlerinde kalmayı yeğledi. Alaca karanlıkta kör topal uzaktaki camiye varmak için çukur ve dereleri aşmayı göze alamadılar. Serçe kuşlarının umut veren ötüşlerini dinleyip, ibadetlerini evlerinde ifa ettiler. Yozgat’a bağlı Yerköy Kasabası’ndan olan cami hocası Bodur Süleyman bir kez daha büyük bir hayal kırıklığı ile beş kişiden oluşan bir cemaate sabah namazını gönülsüz kıldırdı.

           Pur ve Paşa Dağı Yaylalarının ardından çıkagelen güneş, ortalığı bu kurak diyarda bir anda güllük-gülistanlığa çevirdi. Uzun uzadıya gülücüklerle işmarının ardından orkestrasına devasa büyüklükteki yüzlerce davulu ritim halinde çaldırdı. Yankısı Kızılırmağın coşkulu mavi sularında ustalıkla kulaç attıktan sonra karşı kıyıya ulaştı. Kaman ilçesi ve köyleri de uzaklardan gelen davulların hoş seslerine uyandılar. Ses dalgaları Ürgüp peri bacalarının arasında ve mağaraların içinde birer serçe bulutu halinde uçuştu. Uzun uzadıya çalınan davullara bir ara verildi. Güneş soluğunu devasa alevler halinde verdi. Kalın böğürtülü sesini olabildiğince yükseltti. Bakanların gözleri yangın yerine döndü. Kulakları bir müddet sağır oldu. Tutundukları toprak titredi. Etrafı bir anda gelip geçen yoğun toz ve duman bulutları kapladı. Ve güneş o gür sesini dört bir yanda yankılandırdı.

“Sabahlar hayrola, hayırlar feth ola.

Şerler def ola. Şerler def olaaa.......

.........................................................”

           Süt dolu arpa, buğday ve darı başakları boyun eğip, saygıyla, bir koldan selama durdular. Hep bir ağızdan;

“Sabahlar hayrola, hayırlar feth ola...

Şerler def ola, Şerler def ola...” diye bağırdılar.

                       Hatmi çiçekleri ve deve dikenleri uyum içinde coşkuyla başlarını salladılar. Ayrı bir koro halinde yol boylarında, ekin tarlalarının aralarında yer alan papatyalar, narin gelincikler, civan perçemleri, emzik otları, çirişler, kazayağı, yemlik, kekik, çıtlık, hindiba, şevketi bostanlar, hardal, ayrık otları, ebe gümeçleri, yoncalar, serçeler, keklikler, çinte ve keten kuşları, güvercinler, kargalar, tarla fareleri, solucanlar, çekirgeler, kara sinekler, eşek arıları, uğur-ateş ve cırcır böcekleri de cılız bir koro halinde, ürküntü, korku ve bir o kadar da istekle;

“Sabahlar hayrola... Sabahlar hayrola...” diye seslerini hep birlikte yükseltmeye çalıştılar.

           Nidalar Kızılırmak boylarındaki Kürt ellerini aşıp Kırşehir, Yozgat ve Sivas Türk ellerine kadar dalgalar halinde ulaştı. Pur ve Paşa Dağı yaylalarının ardından çıkagelen haykırışa, Türk elleri de elbette cevapsız kalmadı. Hazırlıkları tamamdı.

          Yiğitler yiğidi Dadaloğlu’nun sazının tellerinin inlemeleri ve dünyayı titreten gür sesiyle pür dikkat dinlemedeki Kürt ellerine doğru haykırdı.

“Çıktım yücesine seyran eyledim

Cebel önü çayır çimen görünür

Bir firkat geldi de coştum ağladım

Al yeşil bahçeli Kaman görünür.”

          Dadaloğlu nöbetini avuçları patlatan bir alkış tufanının ardından büyük ozan Muharrem Ertaş’a devretti. Ve bu kez de yürek yakan bir ses İç Anadolu coğrafyasını darmadağın, toz duman eyledi.

“Aydost Aman

Yalandır bu dünyanın ahiri yalan

Aldatıp gül yüzlümü elimden alan

Mısır'a sultan etsen de istemem kalan

Ben ölüp ellere kaldıktan keri.”

           Kürt elleri bir anda neye uğradıklarını şaşırdılar. Bu tam bir bombardımandı. Uzun süre düşünseler de verebilecekleri bir cevapları ne yazık ki yoktu. Kendi ellerinde yetişmiş, bu denli bir büyüklükte sazının döşüne vurup, ortalığı toza dumana boğacak bir ozanları yoktu. Hep bir ağızdan suspus kaldılar. Çok geçmeden Kırşehir ellerinden, baba Muharrem Ertaş sazını üç kez saygıyla öptükten sonra usulca, çoğu zaman kendisine gönlünün kırık-gücenik olduğu oğlu Neşet Ertaş’ın kucağına usulca bırakıverdi.

           Neşet Ertaş her zamanki gibi başladı.

“Türk, Kürt, Arap, Çerkez, Rum, Ermeni, Roman, İngiliz veya Fransız hiç bir farkım yoktur benim. Ben bütün insanlığın ayağının turabı ve gönüllerinin hızmatçısıym. Sizlere çektiğimiz dertlerin türkülerini yakıp, dillendirmeye başarabiliyorsam; ne mutlu bana!” 'İnsan hazinesine' doğru İç Anadolu bozkırının dört bir yanından büyük alkış sesleri yükseldi.

“Hep sen mi ağladın hep sen mi yandın,

Bende gülemedim yalan dünyada

Sen beni gönlümce mutlu mu sandın

Ömrümü boş yere çalan dünyada.”

Sıra Keskin ellerinden Hacı Taşan’daydı. O da büyük bir saygı ile ceketinin önünü ilikleyip, yine sazını üç kez öpüp, tezenesini dans ettirdi.

“Bugün ayın ışığı

Elinde bal kaşığı

Yine nerden geliyon?

Mahlenin yakışığı.”

           Hacı Taşan’ın bu güzel türküsüne ayakta kulak veren Büyükcamili’nin her zaman “iki dirhem bir çekirdek” giyinen, ayağında siyah rugan ayakkabıları eksik olmayan muhtarı Qefer, bir anda ayna gibi parlayan rugan ayakkabılarına parlaklığına uzun uzadıya baktı. Ceketinin önlerini iki eli ile aşağı doğru çekiştirip, düzeltti ve ardından güneş ışınlarının yansıdığı oturma odasının duvarındaki kırık aynada kendisini hayranlıkla seyreyledi. Saçlarını özenle taradı. Kaşlarını düzeltti. Vaziyet gayet berkemaldi. Evet, türküde adı geçen “mahlenin yakışığı” kendisinden başkası değildi.

Ozanlar geçidine uzak ellerden misafir sanatçı olarak katılan Ali Ekber Çiçek de diğer saz ustası arkadaşlarından geri kalmadı. Misafirliğinin ve sanatının hakkını verdi.

“Kırkların ceminde

Haydar Haydar Haydar Haydar

Haydar Haydar Haydar Haydar

Haydar dost dara düş oldum.”

           Üst üste büyük bir coşku ile adının telaffuz edildiğini duyan, Heyderi Hecike, kendisinden bahsedildiğini, ozanın kendisini çağırdığı intibasına kapıldı. Yüreğinde kıpırtılarla etrafına bakındı. Oysa etrafta kimsecikler yoktu. Gülümsedi. Bunun uzaklardan gelen bir deyiş olduğunu anlayınca, O da bildiği kadarı ile türküye eşlik etmeye çalıştı. Heyderi Hecike bütün canlılar ve var bitkiler yükselen türkülere kulak verip mest oldular.

Ali Ekber Çiçek’ten sonra sözü Şemsi Yastıman aldı. O da Kırşehir yöresinden şölene katıldı.

“Biter biter de Kırşehir’in gülleri biter.

Şakıyıp dalında bülbüller öter.”

          

            Bu oyun havasının Heciban Köylerinin semalarında yankılanmasının ardından kimileri ustalıkla, kimileri de acemi ve mahcup hareketlerle ceylanlar misali sekiyip, içlerindeki kıpırtılara boyun eğdiler.

Yüreğinin gözleri ile derinlerden dünyaya bakan ve gören; Sivas ellerinden Aşık Veysel çatallaşan sesi ve sazının melodileri ile yerini aldı.

“Uzun ince bir yoldayım.

Gidiyorum gündüz gece.

Bilmiyorum ne haldeyim.

Gidiyorum gündüz gece.”

           Hecibanlar bir anda kendilerini esrik bulutların altında uzun ve ince bir yolda buldular. Yorulanlar oldukları yere çömelip dinlendiler. Testiler dolusu Paşa Dağı ayranını yudumladılar. Yolun gerçekten de söylendiği gibi, ince ve uzun ama zahmetli de olduğunda hemfikir oldular. Tanrıdan kolaylıklar dilediler.

           Sıra Kamanlı Çekiç Ali’ye geldi ki, O da ustalığını göstermekte yoldaşlarından geri kalmadı. Çok hoş yerel bir aksanla ağzından bal akıttı.

“İrafa koydum narı

Ağlarım zarı zarı.

Küstürdüm de yolladım.

İreyhan boylu yarı.”

          Heciban Kürt ellerinde kimileri Çekiç Ali'ni rafa koyduğunu söylediği, köylerinde çok nadir olarak görülen narı beyhude aradılar. "İreyhan boylu" yarin küstürülmesine de gönülleri razı gelmeyen ve üzülenler de olmadı değil. Yar küsmeye görsün, işte o zaman en büyük zifiri karanlıklar yaşanacak demekti. Dünya hepten çekilmez olacaktı.

           Kızılırmak boylarında yer alan onlarca Kürt köyünden, onlarca yıl böylesine güzel ses ve seda çıkmadı. Derken Kesikköprü’den güzel mi güzel bir ses yükseldi ki, bu güne kadar hiç kimseler “Kardeş Türküler ve Bajar Gruplarının” solisti Vedat Yıldırım kadar, “Mirqut, Pembe Şalvar ve Kara üzüm habbesi” türkülerini böylesine muhteşem bir ses ve yorumla seslendiremedi. Onlarca yıldır yöresinden yükselen deyişleri dinleyen Kürt ellerinin de geç de olsa artık söyleyecek türküleri var.

“Seni Düşünmek

Seni düşünmek güzel şey,

ümitli şey,

dünyanın en güzel sesinden

en güzel şarkıyı dinlemek gibi bir şey...

Fakat artık ümit yetmiyor bana,

ben artık şarkı dinlemek değil,

şarkı söylemek istiyorum...”

Amsterdam, 2 Ağustos 2017